جمعه 10 حمل 1403

آخرین اخبار

ملاله یوسف‌زی: طالبان با سوءاستفاده از اسلام عمل شان توجیه می‌کند

شفقنا افغانستان - ملاله یوسف‌زی، برنده جایزه صلح نوبل،...

گشت‌زنی هواپیمای بی‌سرنشین نخست در نیمروز و اکنون در آسمان قندهار

شفقنا افغانستان - منابع محلی در قندهار از گشت‌زنی...

امریکا خواستار آزادی بدون قید شرط شهروندانش از زندان طالبان شد

شفقنا افغانستان - به ‌ادامه نگرانی‌ مایکل مک‌کال، رییس...

شیعه گراف/ پوستر سالگرد شهادت حضرت امام علی بن ابیطالب (ع)

شفقناافغانستان– شیعه گراف/ حضرت امام علی بن ابیطالب (ع): پوستر...

سه دختر فعال حقوق زن و برادرشان در کابل بازداشت شدند

شفقنا افغانستان - منابع می‌گویند که جنگ‌جویان طالبان سه...

شیعه گراف/ پوستر سالگرد شهادت حضرت امام علی(ع)

شفقناافغانستان– شیعه گراف/ حضرت امام علی بن ابیطالب (ع): پوستر...

دعای روز هجدهم ماه مبارک رمضان

شفقناافغانستان – دعای روز هجدهم ماه مبارک رمضان را...

اعمال اولیه شب قدر

شفقناافغانستان- حضرت محمد(ص) می‌فرمایند: «خداوند به امت من شب...

ممنوعیت ریش گذاشتن در ارتش انگلیس پس از یک قرن لغو شد

شفقناافغانستان- روزنامه تلگراف نوشت: ارتش انگلیس پس از گذشت...

امریکا: برای آزادی شهروندان خود از زندان طالبان از هر اهرمی استفاده می‌کنیم

شفقنا افغانستان - به ‌ادامه نگرانی‌ مایکل مک‌کال، رییس...

گشت‌زنی هواپیمای بی‌سرنشین ناشناس در آسمان قندهار

شفقنا افغانستان - منابع محلی در قندهار از گشت‌زنی...

طالبان ساخت قطعه چهارم راه آهن هرات-خواف را به یک شرکت روسی سپرد

شفقنا افغانستان - طالبان اعلام کرده‌اند که قرارداد ساخت...

طالبان در پسابند غور با حمله بر یک خانه دختری را ربودند

شفقناافغانستان- منابع محلی در غور می‌گویند‌ که طالبان یک...

طالبان 5 نفر را در قندهار در ملاءعام شلاق زدند

شفقناافغانستان- منابع محلی می‌گویند که طالبان پنج تن را...

طالبان ‏هفت نفر را در کابل و قندهار در محضر عام شلاق زدند

شفقنا افغانستان- دادگاه عالی طالبان از تطبیق حکم تعزیزی...

حباب ماهی، زشت ترین موجود دریایی+ویدئو

شفقناافغانستان _ ویدئو؛ عجایب خلقت/ حباب ماهی لقب زشت...

وزارت صحت غزه: آمار شهدا در نوار غزه به ۳۲۵۵۲ نفر افزایش یافت

شفقناافغانستان- وزارت صحت فلسطین امروز(پنج‌شنبه) تعداد قربانیان جنگ میان...

وقوع زلزله ۵.۱ ریشتری در مرز افغانستان و پاکستان

شفقنا افغانستان- مرکز زلزله‌نگاری امریکا از وقوع یک زمین‌لرزه...

روایاتی مبنی بر نخستین گام عادل بودن

شفقنا افغانستان _ارزش عدالت

به گزارش شفقنا به نقل از اهل البیت علیهم السلام امام صادق علیه السلام :
مَنِ ابتَدَأ بِعَمَلٍ فی غَیرِ وَقتِهِ کانَ بُلوغُهُ فی غَیرِ حِینِهِ .
کسى که کارى را پیش از فرا رسیدن زمان آن شروع کند، بى موقع برسد.
امام على علیه السلام :
العَدلُ أساسٌ بِه قِوامُ العالَمِ
عدالت، شالوده اى است که جهان بر آن استوار است.
امام على علیه السلام :
العَدلُ أقوى أساسٍ
عدالت، محکمترین بنیاد است.
امام على علیه السلام :
إنَّ العَدلَ مِیزانُ اللّه ِ سُبحانَهُ الَّذی وَضَعَهُ فی الخَلقِ، و نَصَبَهُ لإِقامَهِ الحَقِّ، فلا تُخالِفْهُ فی مِیزانِهِ، و لا تُعارِضْهُ فی سُلطانِهِ .
عدالت، ترازوى خداى سبحان است که آن را در میان خلق خود نهاده و براى بر پا داشتن حقّ، نصب کرده است. پس، برخلاف ترازوى او عمل مکن و با قدرتش مخالفت مورز.
امام على علیه السلام :
جَعَلَ اللّه ُ سُبحانَهُ العَدلَ قِواما لِلأنامِ، و تَنزیها مِنَ المَظالِمِ و الآثامِ، و تَسنِیَهً لِلإسلامِ .
خداوند پاک، عدالت را بر پا دارنده مردمان ، مایه دورى از حق کشیها و گناهان و وسیله آسانى و گشایش براى اسلام قرار داده است .
امام على علیه السلام :
العَدلُ قِوامُ الرَّعِیَّهِ و جَمالُ الوُلاهِ .
عدالت، بر پا دارنده مردم و زیور حکمرانان است.
امام على علیه السلام :
العَدلُ مَألوفٌ، و الهَوى عَسوفٌ .
عدالت، مطبوع است و هواىِ نفْس، منحرف و ستمگر.
فاطمه زهرا علیها السلام:
فَرَضَ ••• العَدلَ تَسکینا لِلقُلوبِ .
خداوند عدالت را براى آرامش دلها واجب فرمود.
امام صادق علیه السلام :
العَدلُ أحلى مِنَ الماءِ یُصیبُهُ الظَّمآنُ .
عدالت، از آبى که شخص تشنه به آن مى رسد شیرین تر است.
عدالت برترین سیاست است
امام صادق علیه السلام :
العَدلُ أحلى مِنَ الشَّهدِ، و ألیَنُ مِنَ الزُّبدِ، و أطیَبُ ریحا مِنَ المِسکِ .
عدالت از عسل شیرین تر، از خامه نرمتر و از مشک خوش بوتر است.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
العَدلُ جُنَّهٌ واقِیَهٌ، و جَنَّهٌ باقِیَهٌ .
عدالت، حفاظى نگاه دار و بهشتى ماندگار است.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
عَدلُ ساعَهٍ خَیرٌ مِن عِبادَهِ سِتّینَ سَنَهً قِیامِ لَیلِها و صِیامِ نَهارِها، و جَورُ ساعَهٍ فی حُکمٍ أشَدُّ و أعظَمُ عِندَ اللّه ِ مِن مَعاصی سِتّینَ سَنَهً .
یک ساعت عدالت، بهتر از شصت سال عبادت است که شبش به عبادت و روزش به روزه دارى بگذرد و یک ساعت بى عدالتى در حکومت (داورى) نزد خدا سخت تر و سنگین تر از شصت سال گناه است.
امام على علیه السلام :
العَدلُ أفضَلُ السِّیاسَتَینِ .
عدالت برترین سیاست است.
امام على علیه السلام :
العَدلُ فَضیلَهُ السُّلطانِ .
عدالت، فضیلتِ فرمانروا (قدرت) است.
امام على علیه السلام :
العَدلُ جُنَّهُ الدُّوَلِ
عدالت، حفاظ دولتهاست.
امام على علیه السلام :
العَدلُ یُصلِحُ البَرِیَّهَ، صَلاحُ الرَّعِیَّهِ العَدلُ .
عدالت، مردم را اصلاح مى کند و مایه اصلاح و سامان یافتن رعیّت است.
امام على علیه السلام :
العَدلُ یُریحُ العامِلَ بِهِ مِن تَقَلُّدِ المَظالِمِ .
عدالت، کسى را که به آن عمل کند، از آمدن مظالم و حقوق مردم به عهده اش آسوده مى کند.
امام على علیه السلام :
بِالعَدلِ تَصلُحُ الرَّعِیَّهُ .
با عدالت است که کار رعیّت اصلاح مى شود.
امام على علیه السلام :
بِالعَدلِ تَتَضاعَفُ البَرَکاتُ .
به سبب عدالت، برکتها دو چندان مى شود.
امام على علیه السلام :
عَدلُ السُّلطانِ خَیرٌ مِن خِصبِ الزَّمانِ .
عدالتِ فرمانروا، بهتر از فراخى و حاصلخیزى زمانه است.
امام على علیه السلام :
العَدلُ نِظامُ الإمرَهِ .
عدالت، رشته نظام بخش فرمانروایى است.
امام على علیه السلام :
اِعدِلْ تَحکُمْ .
عدالت پیشه کن تا [همچنان ]حکومت کنى.
امام على علیه السلام :
اِعدِلْ تَملِکْ .
به عدالت رفتار کن تا پادشاهى کنى.
امام على علیه السلام :
سِیاسَهُ العَدل ثَلاثٌ : لینٌ فی حَزمٍ، و استِقصاءٌ فی عَدلٍ، و إفضالٌ فی قَصدٍ .
سیاستِ دادگرانه سه چیز است: نرمىِ توأم با دوراندیشى، عدالت کامل، و احسان همراه با میانه روى.
امام على علیه السلام :
ما عُمِّرَتِ البُلدانُ بِمِثلِ العَدلِ .
با هیچ چیز مانند عدالت، شهرها آباد نگردیده است.
عدالت، فضیلت انسان است
امام على علیه السلام :
فی العَدلِ الاقتِداءُ بِسُنَّهِ اللّه ِ و ثَباتُ الدُّوَلِ
در عدالت، اقتدا کردن به سنّت خدا و پایدارى دولتهاست.
امام على علیه السلام :
العَدلُ فَضیلَهُ السُّلطانِ .
عدالت، مایه فضیلت حکومت [حاکم] است.
عدالت و ایمان
امام على علیه السلام ـ در پاسخ به این پرسش که: عدالت برتر است یا بخشندگى؟ ـ فرمود :
العَدلُ یَضَعُ الاُمورَ مَواضِعَها، و الجُودُ یُخرِجُها مِن جِهَتِها، و العَدلُ سائسٌ عامٌّ، و الجُودُ عارِضٌ خاصٌّ، فالعَدلُ أشرَفُهُما و أفضَلُهُما .
عدالت، هر چیزى را در جاى خودش مى گذارد و بخشندگى امور را از جهتشان خارج مى سازد؛ عدالت، سیاستى فراگیر است اما بخشندگى، حالتى اختصاصى است (شامل فرد یا افرادى محدود مى شود) . پس، عدالت برتر است.
امام على علیه السلام :
العَدلُ زینَهُ الإیمانِ .
عدالت، زیور ایمان است.
عدالت مایه زندگى است
امام على علیه السلام :
العَدلُ رَأسُ الإیمانِ، و جِماعُ الإحسانِ .
عدالت، رأس ایمان و مجمع نیکیهاست.
امام على علیه السلام :
العَدلُ حَیاهٌ .
عدالت، زندگى است.
امام على علیه السلام :
العَدلُ حَیاهُ الأحکامِ
عدالت، مایه حیات احکام [الهى ]است.
امام باقر علیه السلام ـ درباره آیه «بدانید که خدا زمین را بعد از مردنش زنده مى کند» ـ فرمود :
یُحیِیها اللّه ُ عَزَّ و جلَّ بِالقائمِ علیه السلام بَعدَ مَوتِها، (یَعنی) . بِمَوتِها کُفرَ أهلِها، و الکافِرُ مَیِّتٌ .
خداوند عزّ و جلّ زمین را بعد از آن که مُرد، به وسیله قائم علیه السلام زنده مى کند. مقصود از مرگِ زمین، کفر ساکنان آن است و کافر [در حقیقت ]مردار است.
امام صادق علیه السلام ـ در پاسخ به پرسش از همین آیه ـ فرمود :
العَدلُ بَعدَ الجَورِ .
مقصود، [برپایى ]عدالت، بعد از ستم است.
امام کاظم علیه السلام ـ درباره آیه «زمین را بعد از مرگش زنده مى کند» ـ فرمود :
لَیسَ یُحیِیها بِالقَطْرِ، و لکِنْ یَبعَثُ اللّه ُ رِجالاً فیُحیُونَ العَدلَ فتَحیا الأرضُ لإحیاءِ العَدلِ، و لاَءقامَهُ الحَدِّ للّه ِِ أنفَعُ فی الأرضِ مِنَ القَطرِ أربَعینَ صَباحا .
منظور زنده کردن زمین با باران نیست، بلکه خداوند مردانى را مى فرستد که عدالت را زنده مى کنند و با زنده شدن عدالت، زمین نیز زنده مى شود. هر آینه، بر پا داشتن حدود (احکام) خدا در روى زمین، از باران چهل روز سودمندتر است.
معناى عدالت
امام عسکرى علیه السلام ـ به عمه خود حکیمه دخت امام جواد علیه السلام ـ فرمود :
بِیتِی اللَّیلَهَ عِندَنا؛ فإنَّهُ سَیُولَدُ اللَّیلَهَ المَولودُ الکَریمُ عَلَى اللّه ِ عَزَّ و جلَّ الَّذی یُحیی اللّه ُ عَزَّ و جلَّ بِهِ الأرضَ بَعدَ مَوتِها .
امشب نزد ما بمان؛ زیرا بزودى فرزندى به دنیا خواهد آمد که نزد خداوند عزّ و جلّ گرامى است و خداوند عزّ و جلّ به وسیله او زمین را پس از مردن آن زنده خواهد کرد.
امام على علیه السلام ـ درباره آیه «خدا به عدالت و احسان فرمان مى دهد» ـ فرمود :
العَدلُ الإنصافُ، و الإحسانُ التَّفَضُّلُ .
مقصود از عدالت، انصاف است و منظور از احسان، بخشش و تفضّل.
گستردگى عدالت
امام على علیه السلام ـ نیز درباره همین آیه ـ فرمود :
العَدلُ الإنصافُ .
عدالت، یعنى انصاف.
امام على علیه السلام ـ درباره برگرداندن زمینهایى که عثمان به تیول داده بود ـ فرمود :
و اللّه ِ لَو وَجَدتُهُ قَد تُزُوِّجَ بِه النِّساءُ و مُلِکَ (تُمُلِّکَ) بِهِ الإماءُ لَرَدَدتُهُ؛ فإنَّ فی العَدلِ سَعَهً، و مَن ضاقَ عَلَیهِ العَدلُ فالجَورُ عَلَیهِ أضیَقُ .
به خدا سوگند، اگر زمینى را بیابم که به کابین زنان رفته و به وسیله آنها کنیزانى خریدارى شده باشند، بى گمان آن را برمى گردانم؛ زیرا، عدالت فراخ است و هرکه عدالت بر او تنگ آید، بى عدالتى بر وى تنگ تر آید.
امام باقر علیه السلام :
ما أوسَعَ العَدلَ ! إنَّ النّاسَ یَستَغنُونَ إذا عُدِلَ عَلَیهِم .
چه گسترده است دامنه عدالت! اگر عدالت در جامعه اجرا شود، مردم بى نیاز مى شوند.
امام صادق علیه السلام :
العَدلُ أحلى مِنَ الماءِ یُصیبُهُ الظَّمآنُ، ما أوسَعَ العَدلَ إذا عُدِلَ فیهِ و إن قَلَّ! .
عدالت، از آبى که انسانِ تشنه به آن مى رسد شیرین تر است . چقدر [دامنه] عدالت گسترده است اگر در کار عدالت ورزند، هر چند آن کار اندک باشد.
جانمایه عدالت
امام صادق علیه السلام :
تَبِعَ حَکیمٌ حَکیما سَبعَ مِائَهِ فَرسَخٍ فی سَبع کَلِماتٍ، فمِنها أنَّهُ سَألَهُ : ما أوسَعُ مِنَ الأرضِ ؟ قالَ : العَدلُ أوسَعُ مِنَ الأرضِ .
حکیمى براى هفت جمله هفت صد فرسنگ در پى حکیمى دیگر رفت. یکى از آن هفت جمله این بود که از او پرسید: فراختر از زمین چیست؟ آن حکیم پاسخ داد: عدالت، فراختر از زمین است.
شعبه هاى عدالت
امام على علیه السلام :
الفَضائلُ أربَعَهُ أجناسٍ : أحَدُها الحِکمَهُ و قِوامُها فی الفِکرَهِ، و الثانی العِفَّهُ و قِوامُها فی الشَّهوَهِ، و الثّالِثُ القُوَّهُ و قِوامُها فی الغَضَبِ، و الرّابِعُ العَدلُ و قِوامُهُ فی اعتِدالِ قُوَى النَّفسِ .
فضایل چهار گونه اند: اول، حکمت است و جانمایه آن در اندیشیدن باشد. و دوم، عفّت است و جانمایه آن در شهوت و خواهش نفسانى باشد. و سوم، زورمندى (شجاعت) است و جانمایه آن در [نیروى] غضب باشد . و چهارم، عدالت است و جانمایه آن در اعتدال قواى نفسانى باشد.
امام على علیه السلام :
العَدلُ عَلى أربَعِ شُعَبٍ : غامِضِ الفَهمِ، و غَمْرِ العِلمِ، و زَهرَهِ الحُکمِ، و رَوضَهِ الحِلمِ؛ فَمَن فَهِمَ فَسَّرَ جَمیعَ العِلمِ، و مَن عَلِمَ عَرَفَ شَرائعَ الحُکمِ ، وَ مَن حَلُمَ لَم یُفرَِّطْ فی أمرِهِ و عاشَ فی النّاسِ حَمیدا
عدالت چهار شعبه دارد: فهم پیچیدگى، دانش بسیار و حکمت روشنى بخش (نیکو) و بوستان بردبارى پس هرکه بفهمد، همه علوم را تبیین کند؛ و هرکه بداند، آبشخورهاى حکمت را بشناسد و هرکه بردبار باشد، در کار خود کوتاهى نکند و در میان مردم با خوشنامى به سر بَرَد.
امام على علیه السلام :
العَدلُ عَلى أربَعِ شُعَبٍ : عَلى غائصِ الفَهمِ ، و زَهرَهِ العِلمِ، و شَریعَهِ الحُکمِ، و رَوضَهِ الحِلمِ؛ فمَن فَهِمَ فَسَّرَ جَمیعَ العِلمِ، و مَن عَلِمَ عَرَفَ شَرائعَ الحُکمِ، و مَن أحکَمَ لَم یُفَرِّطْ أمرَهُ و عاشَ فی النّاسِ و هُوَ فی راحَهٍ .
عدالت چهار شاخه دارد: فهمِ ژرفیاب، شکوفه دانش، آبشخور حکمت و بوستان بردبارى. هرکه بفهمد همه علوم را روشن کند؛ و هرکه بداند، آبشخورهاى حکمت را بشناسد؛ و هرکه حکمت داشته باشد، در کار خود تفریط و کوتاهى نورزد و در میان مردم آسوده زندگى کند.
ویژگیهاى عادل
امام على علیه السلام :
الإیمانُ عَلى أربَعِ دَعائمَ : عَلَى الصَّبرِ، و الیَقینِ، و العَدلِ، و الجِهادِ ••• و العَدلُ مِنها عَلى أربَعِ شُعَبٍ: عَلى غائصِ الفَهمِ، و غَورِ العِلمِ، و زَهرَهِ الحُکمِ، و رَساخَهِ الحِلمِ؛ فمَن فَهِمَ عَلِمَ غَورَ العِلمِ، و مَن عَلِمَ غَورَ العِلمِ صَدَرَ عَن شَرائعِ الحُکمِ، و مَن حَلُمَ لَم یُفَرِّط فی أمرِه و عاشَ فی النّاسِ حَمیدا .
ایمان بر چهار پایه استوار است: بر صبر و یقین و عدالت و جهاد••• عدالت نیز چهار شاخه دارد: فهم ژرف کاو، دانش عمیق، حکمت (حکم) شکوفا و بردبارى استوار و پایدار؛ هرکه بفهمد، از ژرفاى دانش آگاه شود، و هرکه از ژرفاى دانش آگاه شود، از آبشخورهاى حکمت (احکام درست) سیراب گردد و هرکه بردبار باشد، در کار خود کوتاهى نورزد و در میان مردم با خوشنامى زندگى کند.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
مَن عامَلَ النّاسَ فلَم یَظلِمْهُم، وَ حَدَّثَهُم فلَم یَکذِبْهُم، و وَعَدَهُم فلَم یُخلِفْهُم، فَهُو مِمَّن کَمُلَت مُروءَتُهُ، و ظَهَرَت عَدالَتُهُ، و وَجَبَت اُخُوَّتُهُ، و حَرُمَت غِیبَتُهُ .
هرکه در رفتار خود با مردم به ایشان ستم نکند و هرگاه با آنان سخن بگوید، دروغ نگوید و چون وعده شان دهد، خلف وعده نکند، انسانیتش کامل و عدالتش آشکار و دوستیش لازم و غیبتش حرام است.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
مَن صاحَبَ النّاسَ بِالَّذی یُحِبُّ أن یُصاحِبوهُ کانَ عَدلاً .
هرکه با مردم چنان رفتار کند که دوست دارد آنان با او رفتار کنند، عادل است.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
ما کَرِهتَهُ لِنَفسِکَ فَاکرَهْ لِغَیرِکَ، و ما أحبَبتَهُ لِنَفسِکَ فأحبِبْهُ لِأخیکَ؛ تَکُن عادِلاً فی حُکمِکَ، مُقسِطا فی عَدلِکَ، مُحَبَّا فی أهلِ السَّماءِ، مَودودا فی صُدورِ أهلِ الأرضِ .
آنچه براى خود نمى پسندى، براى دیگرى هم مپسند و آنچه براى خود دوست دارى، براى برادرت نیز دوست بدار، تا در قضاوتت عادل باشى و در عدالتت دادگر و نزد آسمانیان دوست داشتنى و در دلهاى زمینیان محبوب.
امام على علیه السلام :
مَن طابَقَ سِرُّهُ عَلانِیَتَهُ و وافَقَ فِعلُهُ مَقالَتَهُ، فَهُوَ الَّذی أدَّى الأمانَهَ و تَحَقَّقَت عَدالَتُهُ .
هر که نهانش با آشکارش یکسان باشد و کردارش با گفتارش سازگار، او کسى است که امانت را پرداخته و عدالتش تحقق یافته است.
امام صادق علیه السلام ـ در پاسخ به پرسش از ویژگى انسان عادل ـ فرمود :
إذا غَضَّ طَرْفَهُ عَنِ المَحارِمِ، و لِسانَهُ عَنِ المَآثِمِ، وَ کَفَّهُ عَنِ المَظالِمِ .
کسى است که چشم خود را از حرامها فرو بندد و زبانش را از گناهان و دستش را از مال مردم.
نخستین گام عادل بودن
امام صادق علیه السلام :
ثَلاثٌ مَن کُنَّ فیهِ أوجَبْنَ لَهُ أربَعا عَلَى النّاسِ : مَن إذا حَدَّثَهُم لَم یَکذِبْهُم، و إذا خالَطَهُم لَم یَظلِمْهُم، و إذا وَعَدَهُم لَم یُخلِفْهُم، وَجَبَ أن تَظهَرَ فی النّاسِ عَدالَتُهُ، و تَظهَرَ فیهِم مُروءَتُهُ، و أن تَحرُمَ عَلَیهِم غِیبَتُهُ، و أن تَجِبَ عَلَیهِم اُخُوَّتُهُ .
سه چیز است که هر کس دارا باشد، آن سه، چهار وظیفه را در قبال او بر مردم واجب گردانند: کسى که هرگاه با مردم سخن گوید به ایشان دروغ نگوید و هرگاه با آنان بیامیزد در حقّشان ستم نکند و هرگاه و عده اى به آنان دهد خلف وعده نکند، واجب است که عدالت او در میان مردم آشکار شود و مروّتش در میان آنان هویدا گردد و غیبت از او برایشان حرام باشد و برادریش بر آنها لازم آید.
نشانه هاى عدالت
امام على علیه السلام :
إنَّ مِن أحَبِّ عِبادِ اللّه ِ إلَیهِ عَبدا أعانَهُ اللّه ُ عَلى نَفسِهِ فاستَشعَرَ الحُزنَ و تَجَلبَبَ الخَوفَ ••• فَهُوَ مِن مَعادِنِ دِینِهِ و أوتادِ أرضِهِ، قَد ألزَمَ نَفسَهُ العَدلَ، فکانَ أوَّلُ عَدلِهِ نَفیَ الهَوى عَن نَفسِهِ .
از محبوبترین بندگان خدا نزد او، بنده اى است که خداوند وى را در برابر نفْسش یارى رسانده، پس، اندوه را زیرپوش خود کرده و ترس [از خدا ]را بالاپوش خویش ••• چنین کسى از معادن دین خدا و بزرگان زمین اوست، خویشتن را ملزم به عدالت کرده است و نخستین گامِ عادل بودنِ او، دور کردن هوا و هوس از خویش بوده است.
امام صادق علیه السلام :
مَن صَلّى خَمسَ صَلَواتٍ فی الیَومِ و اللَّیلَهِ فی جَماعَهٍ، فظُنُّوا بِهِ خَیرا و أجِیزوا شَهادَتَهُ .
هرکه در شبانه روز پنج نماز با جماعت بخواند، به او گمان نیک برید و شهادتش را روا شمارید.
امام صادق علیه السلام ـ در پاسخ به این سؤال که از چه طریق عدالت آدمى شناخته مى شود، تا در نتیجه شهادتش پذیرفته شود ـ فرمود :
أن تَعرِفوهُ بِالسَّترِ و العَفافِ و الکَفِّ عَنِ البَطنِ و الفَرجِ و الیَدِ و اللِّسانِ، و یُعرَفَ بِاجتِنابِ الکَبائرِ الَّتی أوعَدَ اللّه ُ عَلَیها النّارَ مِن شُربِ الخَمرِ، و الزِّنا، و الرِّبا، و عُقوقِ الوالِدَینِ، و الفِرارِ مِنَ الزَّحفِ و غَیرِ ذلکَ، و الدّالّ على ذلکَ کُلِّهِ و السَّاتِر لجَمیعِ عُیوبِهِ ـ حَتّى یَحرُمَ عَلَى المُسلِمینَ تَفتیشُ ما وَراءَ ذلکَ مِن عَثَراتِهِ و غِیبَتِهِ، و یَجِبُ عَلَیهِم تَوَلِّیهِ و إظهارُ عَدالَتِهِ فی النّاسِ ـ المُتَعاهِد لِلصَّلَواتِ الخَمسِ إذا وَاظَبَ عَلَیهِنَّ وَ حافَظَ مَواقیتَهُنَّ بِإحضارِ جَماعَهِ المُسلِمینَ، و أن لا یَتَخَلَّفَ عَن جَماعَتِهِم وَ مُصَلاّهُم إلاّ مِن عِلّهٍ .
او را به داشتن حیا و پاکدامنى و نگهداشتن شکم و شهوت و دست و زبان [از حرام و ناروا ]بشناسید. و همچنین با دورى کردن از گناهان کبیره، که خداوند بر آنها وعده آتش داده است؛ مانند شرابخوارى، زنا، ربا خوارى، نافرمانى از پدر و مادر، فرار از میدان جهاد و جز اینها شناخته مى شود. کسى که همه این امور را از خود نشان دهد و تمام عیبهایش را پوشیده نگه دارد ـ به طورى که کنجکاوى از دیگر لغزشهاى او و غیبت کردن از وى، بر مسلمانان حرام و به دوستى گرفتن او و آشکار کردن عدالتش در میان مردم، بر آنان واجب و لازم آید ـ و به نمازهاى پنجگانه برسد، یعنى بر این نمازها مواظبت کند، و با حاضر شدن در جماعت مسلمانان، آنها را به موقع بخواند و از حضور در جماعت و مصلاّى آنان سرباز نزند، مگر عذرى داشته باشد [او را عادل بدانید].
سفارش به رفتار عادلانه با دشمن و در هنگام خشم
الأمالى للصدوق ـ به نقل از علقمه ـ : به امام صادق علیه السلام عرض کردم :
قالَ الصّادِقُ جَعفرُ بنُ محمّدٍ علیه السلام و قَد قلتُ لهُ : یَابن رَسولِ اللّه ، أخبرنی مَن تُقبَلُ شهادتُهُ و مَن لا تُقبلُ شهادتُه، فقالَ : کُلُّ مَن کانَ عَلى فِطرَهِ الإسلامِ جازَت شَهادَتُه
قالَ : فقُلتُ لَهُ : تُقبَلُ شَهادَهُ المُقتَرِفِ للذُّنوبِ ؟ فقالَ : یا عَلقَمَهُ، لَو لَم تُقبَلْ شَهادَهُ المُقتَرِفینَ لِلذُّنوبِ لَما قُبِلَت إلاّ شَهاداتُ الأنبِیاءِ و الأوصِیاءِ صلوات اللّه علیهم؛ لِأنَّهُم هُمُ المَعصومونَ .
اى پسر رسول خدا! شهادت چه کسى قبول مى شود و شهادت چه کسى قبول نمى شود؟ حضرت فرمود : هرکه بر سرشت اسلام باشد، شهادت دادنش جایز است. عرض کردم: آیا شهادت گنهکار پذیرفته مى شود؟ حضرت فرمود: اى علقمه! اگر بنا باشد شهادت دادن گنهکاران پذیرفته نشود، در این صورت جز شهادت پیامبران و اوصیا پذیرفته نخواهد شد؛ زیرا تنها اینان از گناه پاکند.
امام على علیه السلام ـ در سفارش به فرزند بزرگوارش حسین علیه السلام ـ فرمود :
اُوصیکَ بِتَقوَى اللّه ِ فی الغِنى و الفَقرِ ••• و بِالعَدلِ عَلَى الصَّدیقِ و العَدُوِّ .
تو را سفارش مى کنم به پرواى از خدا در روزگار توانگرى و تهیدستى••• و به رعایت عدالت با دوست و دشمن.
عادلترین مردم
امام على علیه السلام ـ در سفارش به فرزند بزرگوارش حسن علیه السلام ـ فرمود :
اُوصیکَ یا بُنَیَّ بِالصَّلاهِ عِندَ وَقتِها ••• و العَدلِ فی الرِّضا و الغَضَبِ
فرزندم! تو را سفارش مى کنم به گزاردن نماز در وقتش ••• و رعایت عدالت در خشنودى و خشم.
تنبیه الخواطر: روایت شده است که موسى علیه السلام از خداوند عزّ و جلّ پرسید: کدام بنده تو غنى تر است؟ فرمود:
أقنَعُهُم بِما أعطَیتُهُ . قالَ : و أیُّهُم أعدَلُ ؟ قالَ : مَن أنصَفَ مِن نَفسِهِ .
کسى که به آنچه او را داده ام قانع تر است. پرسید: کدام یک عادلتر است؟ فرمود: کسى که از جانب خود انصاف داشته باشد.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
أعدَلُ النّاسِ مَن رَضِیَ لِلنّاسِ ما یَرضى لِنَفسِهِ، وکَرِهَ لَهُم ما یَکرَهُ لِنَفسِهِ .
عادلترین مردم، کسى است که بر مردم همان پسندد که بر خود مى پسندد و بر آنان نپسندد آنچه را بر خود نمى پسندد.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ هنگامى که به ایشان گفته شد: دوست دارم عادلترین مردم باشم ـ فرمود :
اُحِبُّ أن أکونَ أعدَلَ النّاسِ ـ : أحِبَّ لِلنّاسِ ما تُحِبُّ لِنَفسِکَ تَکُنْ أعدَلَ النّاسِ .
آنچه براى خودت دوست دارى، براى مردم نیز دوست بدار، تا عادلترین مردم باشى.
امام على علیه السلام :
أعدَلُ النّاسِ مَن أنصَفَ عَن قُوَّهٍ .
عادلترین مردم، کسى است که با داشتن قدرت، انصاف ورزد.
امام على علیه السلام :
أعدَلُ النّاسِ مَن أنصَفَ مَن ظَلَمَهُ، أجوَرُ النّاسِ مَن ظَلَمَ مَن أنصَفَهُ .
عادلترین مردم، کسى است که با آن که بر او ستم روا داشته است به انصاف رفتار کند. ستمکارترین مردم کسى است که به آن که با او به انصاف رفتار کرده، ستم کند.
امام على علیه السلام :
أعدَلُ الخَلقِ أقضاهُم بالحَقِّ
عادلترین خلق، کسى است که بیش از همه به حق داورى کند.
امام على علیه السلام :
أعدَلُ السِّیرَهِ أن تُعامِلَ النّاسَ بِما تُحِبُّ أن یُعامِلوکَ بِهِ .
عادلانه ترین روش این است که با مردم آن گونه رفتار کنى که دوست دارى با تو رفتار کنند.
امام على علیه السلام :
غایَهُ العَدلِ أن یَعدِلَ المَرءُ فی نَفسِهِ .
نهایت عدالت، این است که آدمى با خودش به عدالت رفتار کند.
یاوران عدالت
امام على علیه السلام :
لا عَدلَ أفضَلُ مِن رَدِّ المَظالِمِ .
هیچ عدالتى، برتر از ردّ مظالم نیست.
امام على علیه السلام :
اِستَعِنْ عَلَى العَدلِ بِحُسنِ النِّیَّهِ فی الرَّعِیَّهِ، و قِلَّهِ الطَّمَعِ، و کَثرَهِ الوَرَعِ .
براى عدالت داشتن از حسن نیّت درباره مردم، کم کردن طمع و پارسایى زیاد، کمک بگیر.
کیفر زمام داران بیدادگر
امام على علیه السلام :
إذا أدَّتِ الرَّعِیَّهُ إلَى الوالی حَقَّهُ، و أدَّى الوالی إلَیها حَقَّها، عَزَّ الحَقُّ بَینَهُم، و قامَت مَناهِجُ الدِّینِ، و اعتَدَلَت مَعالِمُ العَدلِ، و جَرَت عَلى أذلالِها السُّنَنُ، فصَلَحَ بِذلکَ الزَّمانُ، و طُمِعَ فی بَقاءِ الدَّولَهِ، وَ یَئسَت مَطامِعُ الأعداءِ و إذا غَلَبَتِ الرَّعِیَّهُ و الِیَها، أو أجحَفَ الوالی بِرَعِیَّتِهِ، اختَلَفَت هُنالِکَ الکَلِمَهُ، و ظَهَرَت مَعالِمُ الجَورِ .
هرگاه مردم، حقّ زمامدار را ادا کنند و زمامدار حق مردم را رعایت کند، حق در میان آنان عزیز و نیرومند شود و راههاى دین هموار و نشانه هاى عدالت برپا گردد و کارها در مجراى طبیعى خود پیش رود و بدین سان، زمانه اصلاح شود و به ماندگارى دولت امید رود و طمع دشمنان، به یأس مبدّل گردد. اما اگر مردم بر زمامدار خود غلبه کنند، یا زمامدار به مردم اجحاف و ستم کند، در این صورت اتحاد و یکپارچگى، به اختلاف گراید و نشانه هاى ستم و انحراف آشکار شود.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
أوَّلُ مَن یَدخُلُ النّارَ أمیرٌ مُتَسَلِّطٌ لَم یَعدِلْ، و ذو ثَروَهٍ مِنَ المالِ لَم یُعطِ المالَ حَقَّهُ، و فَقیرٌ فَخورٌ .
نخستین کسى که به دوزخ مى رود، زمامدار قدرتمندى است که عدالت نورزیده و ثروتمند متمکّنى است که حقوق مالیش را نپرداخته و تهیدست فخر فروش است.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
لا تَنالُ شَفاعَتی ذا سُلطانٍ جائرٍ غَشومٍ .
شفاعت من شامل حال قدرتمندِ بیدادگرِ ستمگر، نمى شود.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله ـ در آخرین خطبه اش در مدینه، در پاسخ به پرسش على علیه السلام از جایگاه زمامدارِ بیدادگر ـ فرمود :
هُوَ رابِعُ أربَعَهٍ، مِن أشدِّ النّاسِ عَذابا یَومَ القِیامَهِ : إبلیسَ، و فِرعَونَ، و قاتِلِ النِّفسِ، و رابِعُهُم سُلطانٌ جائرٌ .
او چهارمین نفر از چهار نفرى است که روز قیامت سخت ترین عذاب را دارند: ابلیس، فرعون، آدم کش و چهارمینشان زمامدار بیدادگر.
میزان الحکمه،جلد هفتم.
انتهای پیام

اخبار مرتبط