جمعه 10 حمل 1403

آخرین اخبار

برگزاری نماز سومین جمعه رمضان در مسجدالاقصی+ تصاویر

شفقناافغانستان- اداره اوقاف اسلامی بیت المقدس اشغالی از حضور...

ملاله یوسف‌زی: طالبان با سوءاستفاده از اسلام عمل شان توجیه می‌کند

شفقنا افغانستان - ملاله یوسف‌زی، برنده جایزه صلح نوبل،...

گشت‌زنی هواپیمای بی‌سرنشین نخست در نیمروز و اکنون در آسمان قندهار

شفقنا افغانستان - منابع محلی در قندهار از گشت‌زنی...

امریکا خواستار آزادی بدون قید شرط شهروندانش از زندان طالبان شد

شفقنا افغانستان - به ‌ادامه نگرانی‌ مایکل مک‌کال، رییس...

شیعه گراف/ پوستر سالگرد شهادت حضرت امام علی بن ابیطالب (ع)

شفقناافغانستان– شیعه گراف/ حضرت امام علی بن ابیطالب (ع): پوستر...

سه دختر فعال حقوق زن و برادرشان در کابل بازداشت شدند

شفقنا افغانستان - منابع می‌گویند که جنگ‌جویان طالبان سه...

شیعه گراف/ پوستر سالگرد شهادت حضرت امام علی(ع)

شفقناافغانستان– شیعه گراف/ حضرت امام علی بن ابیطالب (ع): پوستر...

دعای روز هجدهم ماه مبارک رمضان

شفقناافغانستان – دعای روز هجدهم ماه مبارک رمضان را...

اعمال اولیه شب قدر

شفقناافغانستان- حضرت محمد(ص) می‌فرمایند: «خداوند به امت من شب...

ممنوعیت ریش گذاشتن در ارتش انگلیس پس از یک قرن لغو شد

شفقناافغانستان- روزنامه تلگراف نوشت: ارتش انگلیس پس از گذشت...

امریکا: برای آزادی شهروندان خود از زندان طالبان از هر اهرمی استفاده می‌کنیم

شفقنا افغانستان - به ‌ادامه نگرانی‌ مایکل مک‌کال، رییس...

گشت‌زنی هواپیمای بی‌سرنشین ناشناس در آسمان قندهار

شفقنا افغانستان - منابع محلی در قندهار از گشت‌زنی...

طالبان ساخت قطعه چهارم راه آهن هرات-خواف را به یک شرکت روسی سپرد

شفقنا افغانستان - طالبان اعلام کرده‌اند که قرارداد ساخت...

طالبان در پسابند غور با حمله بر یک خانه دختری را ربودند

شفقناافغانستان- منابع محلی در غور می‌گویند‌ که طالبان یک...

طالبان 5 نفر را در قندهار در ملاءعام شلاق زدند

شفقناافغانستان- منابع محلی می‌گویند که طالبان پنج تن را...

طالبان ‏هفت نفر را در کابل و قندهار در محضر عام شلاق زدند

شفقنا افغانستان- دادگاه عالی طالبان از تطبیق حکم تعزیزی...

حباب ماهی، زشت ترین موجود دریایی+ویدئو

شفقناافغانستان _ ویدئو؛ عجایب خلقت/ حباب ماهی لقب زشت...

صلح با طالبان خودی و بیگانه کیست؟

شفقنا افغانستان-روند صلح و سازش با طالبان ديگر از پوسته رمزآلودش خارج شده است. اين پوست اندازي و علني شدن طرفين مذاکره و از همه مهمتر خواستهاي مطرح شده، خود بخشي از روند اين کشمکش است.
تشکيل نيروي چهارجانبه متشکل از نمايندگان دولت افغانستان، پاکستان، امريکا و چين براي تعيين چگونگي نشست با طالبان و پيشبرد مذاکرات بخوبي ماهيت سياستهاي دخيل در اين جنگ طولاني را نمايان مي کند. طالبان بعنوان يکطرف اين مذاکرات براي حضور در چنين اجلاسي پروسه اي طولاني پيموده است.
«صلح» اما براي هر يک از طرفين دليل، منفعت و معناي خاصي دارد. عدم اين مشابهت خود بخشي از تداوم درگيري است. اگرچه، صلح براي هرکدام دقيقا به معناي ادامه سياست در زمان جنگ و پس از برقراري آتش بس٬ تعيين خطوط و تناسب قدرت است. اما در نهايت براي طالبان به معني بازگشت به متصرفات پيشين تحت پوشش مذاکرات است.
طرفين دعوا چه در شکل سياسي ـ اجتماعي و حتي نظامي، مطلقا مردم منطقه و قربانيان بلافصل اين خونريزي دهشتناک چندين ساله را نمايندگي نمي کنند.
تحولات پرشتاب جهاني و تاثيرات بلافصل اش بر سياستهاي منطقه اي سرعت محسوسي بر يافتن راه حلي که بتواند جنگ از «ديدگاه طرفين مذاکرات» را به سازش و صلح بکشاند، داشته است.
«خودي» و «بيگانه»!
دولت افغانستان چه در قبل و چه در حال، پيوسته بر»خودي» و «داخلي» بودن طالبان تاکيد داشته اند. پيشتر، حامد کرزي آنها را «برادران طالب» ميخواند و اشرف غني نيز به تبع همين سياست، آنها را درمقايسه با داعش، نيرويي داخلي و افغان مي خواند. بنابراين طالبان عليرغم سابقه اش چه در جنگها و خونريزيها٬ چه در تشکيل دولت امارات اسلامي و به شکست کشاندن تنظيم هاي جهادي و يورش وحشيانه اش به مردم و آزاديهاي اجتماعي، بعنوان يک جريان فوق ارتجاعي ـ اسلامي٬ کماکان داخلي است. طالبان از نظر دولتهاي پيشين و کنوني افغانستان در مرزهاي جغرافيايي خودي گنجانده شده اند.
در هر کجا که اين جريان تروريستي دست به حمله زده است٬ از هجوم به تاسيسات فوق امنيتي حکومت در پايتخت تا لشکر کشي به شمال و جنوب، تا بستن مدارس و اعمال قوانين خشن شرعي ـ اسلامي، عليه زنان، همه و همه بخشي از «خودي» بودن محسوب مي شود. قربانيان اين توحش افسارگسيخته هم آيا «خودي» محسوب مي شوند؟! لاجرم دولت و حکومت نيز بنابراين قاعده، خودي محسوب مي شود. به بياني ديگر، جنگ و حضور طالبان و سهم خواهي آنها بعنوان نيرويي که هرگز چشم از تصاحب و بازگشت به قدرت سياسي نپوشيده اند نيز امري «خودي» است.
اين تئوري سازي و مهندسي نگاه به طالبان نه از سر ساده لوحي حاکمين بر افغانستان که بخشي از استراتژي درازمدت آنهاست. مشابهت هاي بي ترديد، سياسي و طبقاتي چنين تقارني را سبب مي شود. نزديکي سياسي و متد حکومت داري و سازش و مماشات با قدرتهاي جهاني و منطقه اي و بيگانگي عميق با منافع مردم بنياد و شالوده چنين ديدگاهي است.
نيروي چهارجانبه و جنگ «داخلي» در افغانستان
ــ حضور پاکستان بعنوان پدر معنوي طالبان و يکي از مسببين بي ترديد در کشمکش و نابساماني هاي چند دهه اخير در افغانستان بر سر ميز مذاکره اگر طنزي گزنده نباشد، گوياي حقيقتي آشکار است که بدون حضور نمايندگان ارتش و دستگاه امنيتي پاکستان، هرگونه صلح و سازش با طالبان اساسا شکننده و بي تامين خواهد ماند. چه از منظر دولت وحدت ملي افغانستان و چه از منظر نيروي طالبان، اگر منافع بيشمار پاکستان تامين نشود، صلح و سازش با طالبان اساسا غير ممکن خواهد بود.
نقش اساسي پاکستان در اين برهه وقت کشي و کش دادن پروسه مذاکرات است تا بتواند هر چه بيشتر موقعيت خود را در منطقه و در رقابت هاي پايان ناپذير بويژه با هندوستان مستحکم کند. فرصت بيشتري براي طالبان ايجاد کند تا با پايان فصل سرما، تحرک نظامي بيشتري بيابد و با دستاوردهاي بيشتر بتواند مذاکرات را تحت تاثير قدرت خود قرار دهد و سهم بيشتري طلب کند.
ــ امريکا بعنوان نيروي «خارجي» با بيرون بردن بخش اعظم نيروهاي نظامي و تاسيسات لجستيکي اش اساسا نمي تواند مانند سابق درمقابل طالبان به ابزار نظامي دست ببرد. بنابراين تنها راه حضور در مذاکرات و رسيدن به توافقي پايدار با طالبان و البته با تاييد پاکستان است. بازي چند وجهي امريکا چه به لحاظ موقعيتش در منطقه و رقابت سرسختانه با روسيه در بسياري از زمينه ها، شکست سياستهايش در کل منطقه لاجرم مجبورش مي سازد در چندين نقش مختلف ظاهر شود. مطمئن کردن مافياي قدرت سياسي ـ نظامي پاکستان در حمايت هاي استراتژيک، سرپا نگهداشتن دولت وحدت ملي و سياستهاي قومي ـ قبيله اي اش که اساسا با پا درمياني و وساطت امريکا شکل گرفته و هموار کردن راهي براي سازشي پايدار با طالبان ازطريق ادغام بخشي از آن در قدرت سياسي در افغانستان و کوتاه کردن دست جمهوري اسلامي ايران در آتش بياريهاي تروريستي و تقويت وحمايت لجستيکي طالبان توسط آن.
ــ چين اگرچه ظاهرا بعنوان ميانجي و ناظري قدرتمند در اجلاس چهارجانبه شرکت دارد، اما چه در زماني که مذاکرات نمايندگان دولت افغانستان و بخشي از طالبان، مخفيانه و محرمانه در (اورومچي) چين ادامه داشت و حال که ديگر مذاکرات پوسته رمز آلودش را شکسته است و علنا برگزار مي شود، همواره يک پاي همه مذاکرات براي تامين تناسب قوا در منازعات محسوب مي شده است. به خطر افتادن منافع چين، در رقابتهاي منطقه اي و نيز مرزهاي طولاني اش با طرفين دعوا و چگونگي دست به دست شدن قدرت در بغل گوشش همواره موضوع مهمي بوده است. پيوستن افغانستان به پروژه کمربند اقتصادي جاده ابريشم بخش ديگري از حضور چين بعنوان حامي ميانجي و تسهيل‌کننده گفتگوها خواهد بود.»
طالبان و پيش شرطها
روند صلح اما براي طالبان متفاوت است. تحولات منطقه اي و تغيير رويکرد پاکستان سبب شده است پشت جبهه ها و مناطق امني که تاريخا در اختيار طالبان بود به مرور کمتر شود. رانده شدن طالبان به داخل خاک افغانستان سبب توجه طالبان به مناطقي امن که اين نيرو بتواند هم بعنوان پايگاه و هم بعنوان يک قلمرو از آن استفاده کند روز به روز تعيين کننده تر ميشود. تشديد حملات اخير طالبان و تلاش براي تصرف مناطق بيشتر، هم از نظر تامين پايگاههايي براي تمرکز نيرو و هم تغيير موازنه و تناسب قدرت بر سر ميز مذاکره و هم بعنوان چسب داخلي براي متحد کردن صفوف پراکنده طالبان از هر زمان ديگر مهمتر و نوعا يک نياز استراتژيک است.
طالبان اساسا مذاکره با دولت افغانستان را بي وقفه تکذيب کرده است. در اشکال مختلف٬ اعلام کرده است، کساني که پاي ميز مذاکره نشسته اند نماينده طالبان نيستند. حتي زماني که دفتر سياسي طالبان، مستقر در قطر پاي مذاکره نشست نيز چنين کردند. اما عليرغم اين طالبان صريحا خواستهاي خود را چنين فرموله کرده بود: «تغيير قانون اساسي افغانستان، ايجاد نظام اسلامي، خارج شدن نام اعضاي اين گروه از ليست سياه سازمان ملل و آمريکا، پايان عمليات نظامي نيروهاي خارجي، پايان اشغال افغانستان توسط نيروهاي خارجي، را بعنوان پيش شرط مذاکره با دولت افغانستان اعلام کرده بودند.
خبرگزاري رويترز، اخيرا اعلام کرد که گروه طالبان شرايط تازهاي در نشست دو روزه‌اي که به ميزباني نهاد تحقيقاتي «پگواش» در دوحه، پايتخت قطر برگزار شد، به منظور آغاز گفتگوهاي صلح با دولت افغانستان اعلام کرده است: «به رسميت شناختن دفتر سياسي اين گروه در قطر، خارج کردن نام رهبران اين گروه از ليست تحريمهاي سازمان ملل و حذف جوايز تعيين شده براي بازداشت يا از بين بردن آنها، آزادي زندانيان طالب و پايان دادن به تبليغات منفي عليه اين گروه، از جمله اين شرايط است. طالبان همچنين گفته اند، تصميمگيرنده اصلي در روند صلح آمريکا است و گفتگو با حکومت وحدت ملي افغانستان سودي ندارد.
آنچه در بالا ذکر شد، بخوبي موضع طالبان را در مقابل ضعف و زبوني و ناتواني دولت وحدت ملي از يکطرف و نيازهاي جدي و استراتژيک طالبان را براي بازگشت پيروزمندانه به قدرت سياسي، نشان ميدهد.
دولت وحدت ملي بصورت نمادين و نمايشي اعلام کرده است که با پيش شرط پاي ميزمذاکره نخواهد رفت. اما همزمان با ادامه گفتگو با مقامات ارشد نظامي و امنيتي پاکستان از جمله «راحيل شريف» رئيس ستاد مشترک ارتش پاکستان در حال چانه زني است.
منافع مردم افغانستان خودي است با بيگانه؟
مردم افغانستان بعنوان قربانيان بلافصل بيش از سه دهه جنگ و خونريزي با از دست دادن هست و نيست خود، با مصيبتي بي پايان دست و پنجه نرم مي کنند. عملا شيرازه جامعه از هم گسسته است. دولت وحدت ملي براي مردم افغانستان، دولتي بيگانه است که سرگرم سر و سامان دادن به منافع خود است. بدون اجازه قدرتهاي منطقه اي و بويژه امريکا توان هيچ حرکت مستقلي ندارد. بخشي از مافياي قدرت و اعمال تحميل رياضت اقتصادي بر مردم است. بي ربطي دولت وحدت ملي به منافع مردم، از هر زمان ديگري عيان تر است.
مقايسه تلاش حکومت براي حل و فصل مناقشات با طالبان و تامين رفاهيات عموم جامعه و بهبود وضعيت اقتصادي٬ بخوبي رويکرد سياسي ـ اجتماعي دولت وحدت ملي را نشان ميدهد. بازگرداندن «برادران طالب» به قدرت دولتي و سهيم کردن آنها در اداره کشور بخشي از استراتژي روند صلح از منظر دولت وحدت ملي است.
از منظر منافع مردم اما جنگ و صلح وطرفين مذاکره اساسا تعريف ديگري دارد. جنگ فقط با لشکر کشي نظامي تعريف نمي شود. سياست جنگي هم صرفا قشون کشي نيست. صلح نيز به همين تبع.
خاتمه کشمکش نظامي و يورش طالبان اگر قرار است که با بقدرت رسيدن مجدد آنان و تامين پيش شرط هايشان برقرار گردد، چيزي بجز ادامه همين جنگ نفرت انگيز نخواهد بود. صلح با طالبان براي مردم اساسا بي معني است. اين جنگ با وسعتي به مراتب بيش از گذشته و اين بار با توافق نيروهاي چهارجانبه به اضافه طالبان و مافياي حکومتي و تنظيم هاي جهادي عليه مردم، آزاديهاي سياسي و رفاه آنان ادامه خواهد يافت.
آنچه به وضوح مشخص است، آينده اي بشدت تاريکتر و فلاکت بارتر براي مردم مصيت ديده افغانستان در حال تکوين است.
نيروي واقعي در روند هرگونه گفتگويي اعمال اراده خود مردم است که هيچ کجا و در هيچ گفتگوي آشکار و نهاني نماينده اي نداشته اند و طبعا نمايندگي نشده اند.
راه مردم و تامين منافع آنها نه از مذاکره صلح با طالب گذشته است و نه ميتواند با اجلاس چهار جانبه از نيروهايي که اساسا مسبب و عامل اصلي سه دهه آتش افروزي در افغانستان بوده اند بگذرد.

سیامک بهاری

روزنامه افغانستان

انتهای پیام

www.af.shafaqna.com

اخبار مرتبط