شفقنا افغانستان-دستگاه دیپلوماسی هر کشور، وظیفه دارد از منافع خود در خارج حراست کند. به همین دلیل نخبگان و تحصیلکردگان سیاستشناسی و دیپلوماسی، به این دستگاه جذب میشوند و بر مبنای قانون و مقررات به سفارتخانهها و کنسولگریها فرستاده میشوند. اما در کشور ما دستگاه دیپلوماسی، تقریبا به پاتوق آقازادهها و واسطهدارها بدل شده است. نمایندگان پارلمان، وزیران، والیان و سیاستمداران مشهور تلاش کردهاند که بستگان و نزدیکان خود را در سفارتخانهها و کنسولگریهای افغانستان در خارج از کشور مقرر کنند.
وزیر خارجهی کشور هر کسی که باشد ناگزیر است که به برخی از خواستهای غیرمنطقی و حتا غیرقانونی نمایندگان پارلمان تن بدهد. دسپلین حزبی بر پارلمان حاکم نیست و بههمین دلیل هر نمایندهای به خودش حق میدهد که منافع خانوادگی و شخصی خود را دنبال کند. در بسیاری از نمایندگیهای سیاسی افغانستان در خارج از کشور، بستگان و نزدیکان نمایندگان پارلمان، مقرر شدهاند. روشن است که وکیلها وقتی به کسی رای اعتماد میدهند، ابتدا با او معامله میکنند. دادن نقش به وکیلان در مقرریها یکی از این نوع معاملهها است. به همین دلیل است که سفارتخانهها و کنسولگریهای افغانستان از حضور بستگان وکیلان انباشته شدهاند.
وزیران حکومت و سیاستمداران بیرون از حکومت هم تلاش میکنند تا پسران و بستگان خود را در نمایندگیهای سیاسی افغانستان مقرر کنند. جالب این است که بسیاری از این آقازادههایی که در نمایندگیهای سیاسی افغانستان در خارج از کشور حضور دارند، به زبان آن کشور آشنا نیستند و چیزی از سیاست فرهنگ و تاریخ نمیدانند. بیشتر سفارتخانهها و کنسولگریهای افغانستان فلجاند و نمایندگیهای سیاسی کشور قادر به دفاع از منافع افغانستان در آن کشورها نیستند. وقتی دیپلومات سفارت، خواهرزاده وکیل باشد و به زبان فرانسوی مسلط نباشد و در سفارت افغانستان در پاریس وظیفه داشته باشد، نمیتواند روزنامههای فرانسوی زبان را بخواند و قادر نیست از رسانههای آنان استفاده کند. کارمند سفارت ما در ازبکستان، نام جنرالهای ارشد آن کشور را نمیداند. کارمند سفارت ما در تاجیکستان، اطلاع دقیقی از رفراندوم تعدیل قانون اساسی آن کشور ندارد. دیپلومات ما در لندن شاید نداند که کدام سیاستمداران بریتانیایی برای ترک اتحادیه اروپا کمپین میکردند. چنین دیپلوماتهایی غیر از اینکه در سفرهای مقامهای دولتی بکسبردار آنان شوند، کار دیگری را پیش برده نمیتوانند.
خبرنگارانی که در سفرهای خارجی مقامهای دولتی را همراهی میکنند، به زودی متوجه میشوند که بیشتر دیپلوماتهایی که در سفارتخانههای افغانستان در خارج از کشور کار میکنند، بستگان یکی از چهرههای مهم سیاسی یا عضو خانواده یک وکیل و یا همکاسهی یک وزیر هستند.
بهنظر میرسد که رییسجمهور هم در این مورد زبانِ درازی نزد وکیلان و وزیران ندارد. شخص رییسجمهور هم وزیرانی را که نمیخواست در کابینه باشند، سفیر مقرر کرد. مثلا وزیر داخله سابق جنرال نورالحق علومی، سفیر افغانستان در هالند مقرر شد. این برخورد غیرحرفهای است، سفارت باید تبعیدگاه کسی نباشد. روشن است که حضور او در سفارت افغانستان در آن کشور موثر واقع نخواهد شد. گزارشهای موثق حاکی است که به زودی آقای نورستانی رییس پیشین کمیسیون مستقل انتخابات هم سفیر مقرر میشود. سفارت برای نورستانی، امتیاز کنارهگیری از سمت ریاست کمیسیون مستقل انتخابات است. وقتی که رییسجمهور خود برخورد غیرحرفهای و غیراصولی با دستگاه دیپلوماسی کند، روشن است که وکیلان، وزیرها و سیاستمداران دیگر هم تشویق میشوند. سیاستمداران، وکیلان و وزیران، خیلی علاقه دارند که بستگانشان را یا به وزارت خارجه بفرستند یا به شورای امنیت ملی. پسران بسیاری از فرماندهان، والیها و وزیران، یا در سفارتخانههای افغانستان در خارج از کشور مستقراند یا در همینجا در وزارت خارجه هستند یا اینکه در شورای امنیت ملی مقرر شدهاند. مثلی که فرزندان درس خواندهی مردم فقیر و بیواسطهی افغانستان را به این نهادها اصلا راه نیست.
آقای صلاحالدین ربانی، وزیر خارجه کنونی افغانستان، برخی اقدامات اصلاحی انجام داده است، مثلا وزارت خارجه در ماههای اخیر، طرح قانون خدمات دیپلوماتیک و کنسولی را تکمیل کرده است و از طریق وزارت عدلیه به کابینه فرستاده است، این قانون انتظار تصویب کابینه را میکشد. همچنان در امتحان استخدام کارمند برای وزارت خارجه هم سختگیریهایی به میان آمده است. تسلط به یکی از زبانهای بینالمللی شرط استخدام در وزارت خارجه قرار داده شده است. اما با وجود این اقدامهای اصلاحی، بعید نیست که بالاخره وزیر خارجه کنونی هم ناگزیر به دور زدن قوانین و مقررات شود و به برخی از خواستهای وکیلان پارلمان، سیاستمداران و فرماندهان، تن دهد. وکیلان پارلمان خیلی خوب بلداند که از ابزار استیضاح و استجواب چگونه استفاده کنند.
تا زمانی که طمع بیپایان سیاستمداران، وکیلان و وزیران برای مقرری اعضای خانوادهشان در وزارت امور خارجه مهار نشود، ما صاحب دستگاه دیپلوماسی پویا نخواهیم شد.
منبع: 8صبح
انتهای پیام