شفقنا افغانستان-دکتر محمدرضا بهشتی از امروز تا روز عاشورا طی گفت وگوهایی کوتاه با شفقنا، در ۵ قسمت به تبیین واقعه عاشورا، اتفاقات پیش از سفر امام حسین به سوی کوفه و نکات تاریخی و اخلاقی زندگی امام سوم شیعیان قبل از شهادت می پردازد.
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: قبل از شروع سفر امام حسین (ع) به سوی کوفه، افرادی ابا عبدالله الحسین(ع) را نصیحت می کنند البته نصایح آنها وجوه و انگیزه های متفاوتی دارد اما خللی در مسیری که امام حسین(ع) انتخاب کرده است، وارد نمی کند.
دکتر محمدرضا بهشتی در گفت و گو با خبرنگار شفقنا درخصوص اتفاقات قبل از واقعه عاشورا توضیح داد: در وقایع منتهی به واقعه عاشورا نکات قابل تامل بسیاری وجود دارد. همه ما می دانیم که امام حسین(ع) در آغاز این حرکت وارد مکه شده بودند و مدتی را در آنجا اقامت داشت، عزم خود برای حرکت به سمت عراق را با دیگران هم در میان گذاشته بود. در ابتدا چند نفر هستند که امام حسین(ع) را نصیحت می کنند و بعد هم باید دید که انگیزه های آنها از نصحیت کردن ابا عبدالله الحسین(ع) چه چیزی بوده؟ از طرف دیگر هم واکنش های امام حسین(ع) جالب توجه است.
او اضافه کرد: این نصایح جای درنگ و کاوش تاریخی دارد و علاقه دارم تا قدم هایی در این جهت برداشته شود. از میان کسانی که نقل شده امام حسین(ع) را نصحیت کردند، یکی عبدالله ابن عباس است، عبدالله ابن زبیر، محمد ابن حنفیه، عبدالله ابن عمر و دیگری هم ام سلمه همسر پیامبر(ص) است. هر کدام از آنها منظر خاصی برای نصحیت امام حسین داشتند.
بهشتی درباره انگیزه نصحیت امام حسین(ع) عنوان کرد: عبدالله ابن عمر از چهره هایی است که مخالف بیعت با یزید است و در آن سال که معاویه به مدینه آمد در مسجدالنبی با چهار نفر صحبت کرد تا مخالفتی نکنند؛ یکی با امام حسین(ع) با کنیه ابوعبدالله، دیگری هم عبدالله ابن زبیر، عبدالرحمان ابن ابوبکر و عبدالله ابن عمر است که این چهار عبدالله به عبادله معروف شدند و به عنوان کانون مخالفان بودند. عبدالله ابن عمر فرزند خلیفه دوم و چهره شناخته شده به زهد، عزلت نشین بود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: موضعی که امام حسین را مورد نصحیت قرار می دهد موضع ترغیب ایشان به عزلت نشینی در شرایط دشوار بود؛ به نظر می رسد حفظ دینداری با حضور در عرصه اجتماعی با هم منافات دارد. گفت و گوی این دو نفر و بعد هم مسیری که آنها طی کردند در نوع خودش بسیار جالب است. اما مسیری که امام حسین(ع) طی کرد شناخته شده تر است. مسیری در زندگی عبدالله ابن عمر پیش آمد و تا مدت زیادی هم در قید حیات بود.
او درباره عبدالله ابن زبیر بیان کرد: دومین شخص ناصح امام حسین(ع) عبدالله ابن زبیر بود و چهره شناخته شده ای در فضای اسلام داشت. در گذشته در جنگ جمل رویاروی پدر ابا عبدالله الحسین(ع) قرار گرفته بود. به نظر می رسد این نصحیت که مبادا به امام حسین(ع) آسیبی وارد شود، اغراض سیاسی در آن دیده می شود؛ چون عبدالله ابن زبیر قصد قیام داشت و تا زمانی که امام حسین(ع) در مکه حضور داشت، بعید بود که در کنار ایشان توجه ها به عبدالله ابن زبیر جلب شود.
بهشتی باتوجه به شخصیت عبدالله ابن عباس اضافه کرد: شخص دیگر عبدالله ابن عباس است که فرزند عموی پیغمبر(ص) است؛ او با عنوان «حِبرُ الامَه» شناخته می شود و بسیار قابل احترام و عالم بزرگی در جامعه اسلامی بوده است. در دوره بسیار کوتاهی به شکل مستقیم وارد عرصه سیاسی می شود به شکلی که مسوولیتی را در زمان زمامداری حضرت امیر(ع) برعهده می گیرد و مسیری که او تا پایان عمر طی می کند، مسیر بسیار پر فراز و نشیبی است.
این استاد دانشگاه تهران درباره مسیری که محمد ابن حنفیه طی می کند تصریح کرد: محمد ابن حنفیه که برادر امام حسین (ع) است و او را نصحیت می کند که دیدی بر ما در دوران زمامداری پدر در عراق چطور گذشت، بعید می دانم عراقی ها با تو همراهی پایداری داشته باشند. حتی به نظر می رسد که گفته شده باشد، می توانی به سمت یمن بروی چون این کشور کوهستانی است و دسترسی به تو مشکل خواهد بود. اینکه خود محمد هم چرا در واقعه عاشورا نبود برخی نکاتی ذکر کردند؛ به ویژه اینکه بعدها محمد ابن حنفیه بعد از امام حسین(ع)، امام شمرده شد و همان مسیر یمن را هم در پیش گرفت. برخی می گویند محمد در جنگی از پا مجروح شده بود که نمی توانست با ابا عبدالله الحسین(ع) همراهی کند.
او تاکید کرد: امام حسین(ع) هم نامه ای به محمد ابن حنفیه دارد که وقتی می خواهد بنی هاشم را از رفتن خود مطلع کند این نامه به محمد ابن حنفیه کوتاه است. در آن زمان اگر یک فردی از قبایل عرب دچار تنگنایی شده بود و از قبیله خودش استمداد می کرد اگر قبیله با او همراهی نمی کرد، آنها در میان قبایل دیگر عرب مورد شماتت قرار می گرفتند. اگر ابا عبدالله الحسین(ع) از بنی هاشم استمداد می کرد آنها موظف بودند، اطاعت کنند اما نامه ای که امام حسین(ع) به محمد ابن حنفیه می نویسد در آنجا دعوت است و نه استمداد؛ یعنی به پناهجویی قبیله ای متوسل نمی شود.
این استاد دانشگاه در مورد نصحیت همسر پیامبر(ص) نسبت به امام حسین(ع) توضیح داد: نصیحتی امه سلمه به امام حسین(ع) از روی صمیمیت و دلسوزی است که یک بعد عاطفی در آن وجود دارد. فردی که به چنین حرکتی پای می گذارد مورد نصیحت قرار می گیرد، باید دید مورد نصحیت چه کسانی قرار می گیرد و آنها هم با چه انگیزه ای نصحیت می کنند، در سخن خود چه می گویند و واکنش ابا عبدالله الحسین(ع) چیست.
انتهای پیام