پنج‌شنبه 9 حمل 1403

آخرین اخبار

خبرنگاران در تبعید: عبیدالله احمدی و رامین امیری هر چه زودتر باید از بند طالبان رها شوند

شفقناافغانستان- گروهی از خبرنگاران تبعیدی افغان در امریکای شمالی...

انستیتوت مطالعات استراتژیک استرالیا: طالبان در خصوص مبارزه با داعش و القاعده در افغانستان دروغ می گوید

شفقناافغانستان- انستیتوت مطالعات استراتژیک آسترالیا می‌گوید که ادعای طالبان...

ابراز نگرانی عفو بین‌الملل از نقض حقوق زنان و دختران درپی اخراج مهاجران افغان از پاکستان

شفقناافغانستان- سازمان عفو بین‌الملل می‌گوید که طرح بازگرداندن اتباع...

آغاز به کار اولین بانک اسلامی در اوگاندا

شفقناافغانستان- اولین بانک اسلامی در اوگاندا آغاز به کار...

فروش آیفون در بزرگترین بازار دنیا حدود 33 درصد کاهش یافت

شفقناافغانستان- فروش آیفون در چین در فوریه نسبت به...

وضعیت آب و هوای کابل و دیگر ولایات/ ۹ حمل 1403

شفقناافغانستان- ریاست هواشناسی طالبان از احتمال بارش باران در...

باران الماس در سیاره نپتون+ویدئو

شفقناافغانستان _ ویدئو؛ عجایب خلقت/ باران الماس در نپتون

پرچم عزا در حرم مطهر امام علی علیه‌السلام برافراشته شد+ تصاویر

شفقناافغانستان- در آستانه سالروز شهادت امام علی علیه‌السلام مراسم...

رییس کمیته روابط خارجی پارلمان آمریکا خواستار آزادی فوری یک شهروند آمریکایی از زندان طالبان شد

شفقناافغانستان- مایکل مک‌کال، رییس کمیته‌ روابط خارجی مجلس نماینده‌گان...

کرن دیکر:محدودیت‌های طالبان بر زنان شاغل سالانه یک میلیارد دالر برای افغانستان هزینه دارد

شفقناافغانستان-  کرن دیکر، کاردار سفارت امریکا برای کابل گفته...

نرخ مواد سوختی و غذایی در بازارهای کابل/ ٩ حمل ١۴٠٣

شفقناافغانستان- قیمت مواد سوختی و مواد غذایی در بازار...

نرخ پول افغانی در برابر ارزهای خارجی/٩ حمل ١۴٠٣

شفقناافغانستان- ارزش پول افغانی در برابر ارزهای خارجی در...

پاسخ آیت شبیری زنجانی درباره حکم نماز و روزه در سفر شخصی با ماشین دولتی

شفقناافغانستان – حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی به...

دعای روز هفدهم ماه مبارک رمضان

شفقناافغانستان– دعای روز هفدهم ماه مبارک رمضان را در...

طالبان ادعا می کند که بیماری پولیو را در افغانستان ریشه‌کن کرده‌ است

شفقناافغانستان-  عبدالسلام حنفی، معاون اداری ریس‌الوزرای طالبان در یک...

قتل یک جوان توسط دزدان در خوست

شفقناافغانستان- منابع محلی در خوست از قتل یک جوان...

جبهه مقاومت ملی: 3 طالب را در کابل کشتیم

شفقناافغانستان- جبهه مقاومت ملی افغانستان ادعا کرده که سه...

گلوب اند میل: طالبان، افغانستان را به پناهگاه تروریستان مبدل کرده است

شفقناافغانستان- روزنامه گلوب اند میل گزارش داده که افغانستان...

3 کشته و 6 زخمی در پی حادثه ترافیکی در فراه

شفقناافغانستان- منابع محلی در فراه می‌گویند که رویداد ترافیکی...

رقابت‌های بین‌المللی چهارجانبه؛ افغانستان از تایلند شکست خورد

شفقنا افغانستان - تیم ملی فوتسال افغانستان در آخرین...

سیاره فراخورشیدی پروکسیمابی،سیاره‌ای داغ و در عین حال یخ+ ویدئو

شفقناافغانستان _ ویدئو؛ عجایب خلقت/ سیاره ای داغ و...

مسابقات یورو ۲۰۲۴/ جدول کامل گروه بندی

شفقناافغانستان– با پایان یافتن بازی های پلی آف یورو...

تیم ملی فوتسال افغانستان به مصاف تایلند می رود

شفقناافغانستان- تیم ملی فوتسال کشور در آخرین بازی‌اش در...

در نشست «بیست و پنج سال پس از فروپاشی شوروی» مطرح شد: آمریکا روند فروپاشی در شوروی را سرعت بخشید

شفقنا افغانستان- نشست «بیست و پنج سال پس از فروپاشی شوروی» در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با حضور دکتر الهه کولایی، نعمت الله ایزدی و ناصر نوبری برگزار شد.

به گزارش خبرنگار شفقناافغانستان، دکتر الهه کولایی با اشاره به فروپاشی امپراتوری شوروی، بیان کرد: در بحث فروپاشی امپراتوری شوروی، در زمانی که اصلاحات گورباچف در جریان و تحولات هم به سرعت در حال رشد بود یک فرض وجود داشت؛ بسیاری از شوروی شناسان این مساله را مطرح می کردند که آخرین امپراتوری در روی کره زمین در حال فروپاشی است. کسانی که چنین دیدگاهی را مطرح می کردند به این موضوع توجه نمی کردند که این امپراتوری با مستعمرات خود (اگر بپذیریم رابطه استعماری وجود دارد) امتداد جغرافیایی دارد.
این عضو هیات علمی دانشگاه تهران با توجه به کلمه شوروی سابق توضیح داد: مساله ای دیگر هم استفاده از کلمه شوروی سابق است؛ حتی خود روس ها هم شوروی سابق به کار می برند. هیچ جایی در هیچ متن تاریخی یا کتابی نمی بینیم عثمانی سابق بنویسند در کل من ندیدم که در مورد امپراتوری های فروپاشیده کلمه سابق را به کار ببرند و این چماق آمریکایی ها روی سر روس های کمونیست بعد از چند دهه تقابل است که در ادبیات سیاسی جهان هم جا افتاد.
مدیر گروه پژوهشی مطالعات اورآسیای مرکزی درباره اندیشه مارکس افزود: اندیشه مارکس یک اندیشه اروپایی و اندیشه در بستر اومانیسم اروپاست. چنین اندیشه ای وارد خاک روسیه، فرهنگ و تفکر سیاسی روس ها می شود بعد هم تبدیل به یک سوسیالیسم چماقی و تبدیل به اندیشه ای می شود که طرح و نوسازی خودش را می خواهد با زور و اجبار اجرا کند.
کولایی ادامه داد: برخی از سر حب برخی دیگر از سر تنفر واقعیت های این منطقه را یا نمی بینند یا نمی شناسند؛ اما گروه پژوهشی اورآسیای مرکزی این موضوع را فارغ از حب و بغض ها وظیفه خود قرار داده است تا مسایل این حوزه را بررسی کند. واقعیت این است که آمریکا دشمن اتحاد شوروی بود بنابراین دشمن قرار نیست به ارتقا این نظام کمکی کند.
این استاد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به عوامل داخلی و خارجی در فروپاشی اظهار کرد: اینکه از درون اتحاد شوروی چه تحولاتی شکل گرفت، موضوعی است که ما باید در بحث فروپاشی به آن توجه کنیم. یک مجموعه وسیعی از نظریه ها وجود دارد که علل و عوامل تغییر کشورها را در مرزهای ملی جستجو می کند یا اینکه دوست دارند همه مسایل را به عوامل خارجی تقلیل دهند. از سوی دیگر هم گروهی هستند که می خواهند همه مسایل فروپاشی را به عامل داخلی نسبت دهند.
این استاد مطالعات منطقه ای تصریح کرد: تجربه نشان می دهد هم عامل داخلی و هم عامل خارجی بر  روند فروپاشی این تحولات تا اندازه ای اثر گذار هستند. اصلاحات از درون ک-گ-ب به وجود آمد، یعنی دستگاه امنیتی اتحادشوروی به این ضرورت پی برد که باید این نظام اصلاح شود در غیر این صورت قادر به تداوم حیات و ایفای وظایف بین الملل خود نخواهد بود، پس اصلاحات ضروری است. این اصلاحات در حزب کمونیسم طراحی شده است؛ حزب کمونیسم تنها نهاد سیاسی اتحادیه شوروی است.
او باتوجه به عدم درک درست از معنای اصلاحات در شوروی اظهار کرد: نه جامعه مدنی، نه نهاد سیاسی متناظر و نه جایی وجود دارد که برنامه مصوب حزب کمونیست اتحادشوروی بررسی شود. از طرف دیگر هم  آلترناتیوی شکل نگرفته است، تعریفی هم برای اصلاحات وجود نداشته است. پس کسی نمی داند می خواهد به کجا حرکت کند، فقط می دانند که باید یک کاری انجام شود.
کولایی ادامه داد: مشاوران آمریکایی آماده ارایه مشاوره به روس ها هستند، بسیاری از شوروی شناسان معتقد بودند، اصلاحات در شوروی برنامه ندارد چون اساسا هیچ نهادی برای تحلیل چنین گزینه ای وجود نداشت؛ حزب چنین مجالی را نداشت و کسی جرات اینکه به گونه ای دیگر فکر کند را هم نداشت بنابراین فقط یک روایت و حکم وجود داشت.
مدیر گروه پژوهشی مطالعات اورآسیای مرکزی درخصوص تصمیمات گورباچف گفت: در چنین شرایطی گورباچف می گوید چنین نظامی کارآمد نیست؛ نرخ رشد اقتصادی به صفر رسید و البته کار آمریکا هم تسریع فرآینده فروپاشی است قرار نیست اصلاحات با اتکا بر آمریکا به پیش برود اما تصویر خوش بینانه افراطی نسبت به نقش آمریکا در فرآینده اصلاحات از واقعیت های آن زمان است. به این دلیل که آمریکا قرار نبود به روس ها کمک کنند تا بتوانند خودشان را بازسازی کنند.
این استاد مطالعات منطقه ای در پایان افزود: ما باید از این اتفاقات درس بگیریم و هم شرایط داخل و خارج را به خوبی بررسی کنیم، تا بتوانیم از این اتفاقات درس های خودمان را بگیریم.
 
نعمت الله ایزدی: هدف شوروی ایجاد سعادت بشری و ایجاد انقلاب در سراسر دنیا بود
 نعمت الله ایزدی، آخرین سفیر ایران در شوروی با توجه به فلسفه مارکسیسم اظهار کرد: امروز بر همگان روشن شده است که فلسفه مارکسیسم به معنای فلسفی آن چیزی جز یک دروغ تاریخی نیست؛ چون باید با معنویت هایی که واقعیت های زندگی همه مردمان در طول تاریخ بود مبارزه می کردید و نفی آنها را بشارت می دادید. در حالی که این امر امکان پذیر نبود. وقتی مارکس در اواخر عمر خود گفت مارکس هستم اما مارکسیست نیستم شاید ناظر بر همین موضوع باشد و واقعا نمی توان ما به ازای بیرونی برای آن پیدا کرد.
او درباره تفکر لنین و مارکس بیان کرد: ساختار، ساختاری بود که دو تا ویژگی داشت یکی اینکه این ساختار قادر خواهد بود که انسان ها را به سعادت و کمال برساند و دوم ویژگی این ساختار جهان شمول بودن آن است؛ یعنی مختص یک منطقه نیست بنابراین چنین ساختارسازی بایستی در تمام اقصی نقاط جهان رسوخ کند.
سفیر سابق ایران در مسکو توضیح داد: شاید به همین دلیل است که تئوری امپریالیسم لنین متفاوت از تئوری امپریالیسم مارکس است، لنین وقتی دید که شرایط را آن طور که مارکس می گفت، شکل نگرفت بحث امپریالیسم را ارایه کرد. بر مبنای همان انتظار داشت که کارگر صنعتی را کنار بگذارند و یک مرکزی تحت عنوان امپریالیسم داشته باشیم و یک پیرامونی که حتما بایستی با امپریالیسم ها مبارزه کند. در قدم اول اتحاد جماهیر شوروی یک نوعی همگرایی در آنها وجود داشت اما خمیرمایه آن ایدئولوژی مارکسیستی نبود اصطلاحا گفته می شود که چهار سال دوران کمونیزم جنگی باعث شد که این کشور به هم گرایی برسد.
ایزدی با بیان اینکه اتحاد جماهیر شوروی دنبال چه اهدافی بود؟ گفت: همانطور که اشاره کردم اولین و مهمترین موضوع این بود که راه سعادت را نشان می دهند، سعادت و رفاه اجتماعی و … جز از این مسیر، عبور نمی کند. در قدم دوم هم رسالت ایجاد انقلاب در سراسر دنیا  شکل گرفت که تحت عنوان صدور انقلاب از آن یاد می شود. البته این اندیشه جهان شمولی قبل از شکل گیری اتحاد جماهیر شوروی شکل گرفته بود.
نویسنده کتاب عملکرد شوروی در جنگ تحمیلی، در خصوص تحولات دهه ۸۰ عنوان کرد: روس ها هم در این زمینه بررسی های زیادی انجام دادند که چه اتفاقی در این برهه زمانی افتاد چون این کشور که زیرساخت های کمی نداشت به لحاظ کشاورزی، آب و … عقب مانده نبود؛ باید دید که  چه اتفاقاتی افتاد تا زیرساخت های اصلاحات در این کشور پدیدار شد. وقتی لنین فوت می کند و استالین با آن شرایط خاص روی کار می آید، اولین قدم همان بحث راه سعادت است.
او درباره عملکرد استالین توضیح داد: ابتدا استالین نمی دانست که از چه حوزه ای فعالیت خود را آغاز کند اما بعد تصمیم گرفت هم در حوزه صنعت و هم در حوزه کشاورزی فعالیت خود را آغاز کند بنابراین استالین از زمانی که روی کار آمد هم ظرفیت های صنعتی را به خوبی پیش برد و روس ها هم در موضوع کشاورزی پیشرفت کردند. از سوی دیگر دوره استالین دوره خوش نامی نیست چون کشتارهای زیادی هم در این دوران اتفاق افتاد.
آخرین سفیر ایران در شوروی تاکید کرد: به هر حال استالین به اهدافی رسید که به نظر من قابل توجه است؛ اما در بُعد دوم یعنی بُعد جهان شمول کردن انقلاب نتوانست موفق باشد البته خیلی فرصت این کار را به دست نیاورد. چون اختلافات داخلی حزب بود، به هر حال حاکمیت استالین محصول یکسری فعل و انفعالاتی بود که افراد هم رده اش نمی پذیرفتند و با چالش های درون حزبی زیادی مواجه بود، برخی از کشور تبعید شدند و بحث اندیشه صدور انقلاب و جهان شمول شدن انقلاب به دلایل مختلف به حاشیه رانده شد.
ایزدی با اشاره به جنگ جهانی دوم افزود: جنگ دوم جهانی یک جنگ میان قدرت های امپریالیستی بود. بعد از جنگ وقتی پیروزی حاصل شد و روس ها نقش اولیه ای در جنگ ایفا کردند آن وقت به یاد دوران صدور انقلاب افتادند؛ بعد از بلوک بندی ها به این نتیجه رسیدند که می تواند تفکر مبارزه با امپریالیسم را پیگیری کنند.
 نویسنده کتاب عملکرد شوروی در جنگ تحمیلی با اشاره به انقلاب چین، بیان کرد: اما مهمترین مساله ای که هنوز برای روس ها حاصل نشده بود تولد یک انقلاب بود؛ چون آنها معلم انقلابی گری بودند. انقلاب چین به آنها کمک کرد، بعد از پیروزی انقلاب چین هم، روس ها اعلام کردند که این همان انقلابی است که ما به آن تاکید می کردیم بنابراین روس ها در چین هزینه های زیادی می کردند و ارتباط گسترده ای هم پیدا کرده بودند البته بعد از مدتی ارتباط آنها بهم خورد؛ البته شوروی ها انقلابی گری و انقلابی بودن را همیشه مد نظر داشتند.
 
او اضافه کرد: روس ها در این مساله که انقلاب ها به نام آنها سند بخورد شکست خوردند و نتوانستند توفیقی برای اندیشه ای که ۴۰ میلیارد دلار برای آن هزینه کرده بودند، بدست بیاورند؛ آن هم برای کشوری که با مشکل اقتصادی روبرو بود.
 
ایزدی باتوجه به علت حرکت شوروی به سمت انقلاب تاکید کرد: آنچه که شوروی ها را بعد از مرگ برژنف مجاب کرد که به سمت اصلاحات حرکت کنند، شکست در تمام زمینه هایی که در مورد آن شعار داده بودند. بنابراین آنچه که در شوروی اتفاق افتاد نه انقلاب و نه حرکت مردمی و نه موارد مشابه بود بلکه اصلاحات از درون بود چون رهبران این کشور به این نتیجه رسیدند. این اندیشه صدور انقلاب در حوزه معلم انقلابی گری و ابر قدرت ها را به زیر سلطه خودمان در بیاوریم، شکست خورد.
 
ناصر نوبری: استارت اصلاحات برای مبارزه با امپریالیسم زده شد نه فروپاشی
ناصر حیرانی نوبری، سفیر ایران در شوروی با توجه به مساله فروپاشی شوروی عنوان کرد: مساله فروپاشی اتحادشوروی را با یک مثال توضیح می دهم‌. از دو جهت ممکن است فروپاشی در یک ساختمانی رخ دهد گاهی به دلیل فرسودگی و گاهی هم با دینامیت گذاشتن و از بین بردن پایه های یک ساختمان می توانیم این سازه را نابود کنیم؛ آنچه که در شوروی اتفاق افتاد مورد دوم بود اگر این دینامیت ها را در پایه های شوروی کار ‌نمی گذاشتند ممکن بود تا به امروز این امپراتوری به حیات خود ادامه میداد. پس بهتر است به جای فروپاشی در شوروی از فروپاشانده شدن شوروی استفاده کنیم.
 
او با اشاره به ویژگی های قوم روس توضیح داد: یکی از ویژگی های قوم روس افراطی بودن آنهاست؛ یعنی ترکیب متناقضی از هوشیاری فوق العاده و سادگی فوق العاده است. که بخشی از این ویژگی خشونت و مهربانی، سرکشی و اطاعت، صبوری و طغیان، پیگیری و بی خیالی و … است. در جمله کوتاه درباره خصوصیت روس ها بگوییم افراطی جدی باور هستند.
این استاد دانشگاه در خصوص ساختار روس ها اظهار کرد: یک ایرادی که به ساختار روس ها وارد می شد این بود که اگر فردی ریاست حزب را برعهده داشت تا زمان مرگ او این مسوولیت با او بود؛ البته این موضوع بسته به ساختار حزبی آنها داشت. چون شرایط هم به گونه ای بود که افراد مسن به عنوان رییس انتخاب می شدند و بعد از دنیا می رفتند؛ روس ها هم برای اینکه بتوانند با آمریکایی ها مقابله کنند تصمیم به جوان گرایی کردند. آندروپف هم تصمیم می گیرد که جوان گرایی کند.
نوبری درباره زمینه های ایجاد اصلاحات در شوروی گفت: آندروپوف استارت حرکت به سمت اصلاحات را می زند و اوست که می گوید برای اینکه به شکل بهتری با آمریکایی ها رقابت کند، به سمت اصلاحات حرکت می کنند؛ به نوعی استارت اصلاحات برای مبارزه با امپریالیسم زده می شود نه برای فروپاشی. آندروپوف در این مسیر سعی می کند که جوان گرایی کند بنابراین گورباچف را وارد دفتر سیاسی می کند.
سفیر سابق ایران در شوروی ادامه داد: به گورباچف جوان اعتماد نمی کنند تا او رییس جمهور شود و باز هم گرمیکو رییس جمهور می شود‌. البته او هم  بعد از مدت کوتاهی از بین می رود تا گورباچف به ریاست جمهوری می رسد. وقتی ساختار یک کشور به شکلی است که گردش نیرو و جوان سازی در رهبری آن اتفاق نمی افتد در معرض خطر فروپاشی قرار می گیرد. به مرور زمان وقتی افراد مسن از بین می روند؛ سیستم سیاسی کشور به دست جوان ها می افتد و آنها هم تجربه کافی برای حکومت داری ندارند‌.
او با اشاره به پیام حضرت امام (ره) به گورباچف تاکید کرد: زمانی که امام خمینی به گورباچف نامه می نویسد من در سفارت حضور داشتم، ایشان به مساله یک مساله تاکید کردند آن هم انکار خداوند یا همان معنویت بود و به او در پیام خود گفتند باید به معنویت برگردید. پس این ساختار، ساختار بیماری است. البته از این ساختار چینی ها درس گرفتند و هر چند سال یکبار رییس یا رهبر کشور خود را عوض می کنند.
این استاد دانشگاه درباره سیاست خارجی شوروی بیان کرد: آمریکایی ها مکمل جریان فروپاشاندن بودند، آمریکایی ها به روس امکانات اندکی و بی ارزشی می دادند و امکانات بیشتری از آنها دریافت می کردند‌.
 

انتهای پیام

www.af.shafaqna.com

اخبار مرتبط