جمعه 10 حمل 1403

آخرین اخبار

بازداشت 3 نظامی حکومت پیشین توسط طالبان در رخه پنجشیر

شفقناافغانستان- منابع محلی از بازداشت سه نظامی حکومت پیشین...

طالبان همایون افغان را به‌ دلیل نشر بدون اجازه مصاحبه یک خانم بازداشت کرد

شفقناافغانستان- پس از نشر خبر بازداشت همایون افغان، یوتیوبر...

آرتی: مسلمانان روسیه در مقابل مجتمع «کروکوس» اقامه نماز کردند

شفقناافغانستان- اداره دینی مسلمانان روسیه در مقابل مجتمع «کروکوس»...

45 کشته بر اثر سقوط بس مسافربری به یک دره در آفریقای جنوبی

شفقناافغانستان- رسانه ها گزارش داده اند که 45 زائر...

برگزاری نماز سومین جمعه رمضان در مسجدالاقصی+ تصاویر

شفقناافغانستان- اداره اوقاف اسلامی بیت المقدس اشغالی از حضور...

ملاله یوسف‌زی: طالبان با سوءاستفاده از اسلام عمل شان توجیه می‌کند

شفقنا افغانستان - ملاله یوسف‌زی، برنده جایزه صلح نوبل،...

گشت‌زنی هواپیمای بی‌سرنشین نخست در نیمروز و اکنون در آسمان قندهار

شفقنا افغانستان - منابع محلی در قندهار از گشت‌زنی...

امریکا خواستار آزادی بدون قید شرط شهروندانش از زندان طالبان شد

شفقنا افغانستان - به ‌ادامه نگرانی‌ مایکل مک‌کال، رییس...

شیعه گراف/ پوستر سالگرد شهادت حضرت امام علی بن ابیطالب (ع)

شفقناافغانستان– شیعه گراف/ حضرت امام علی بن ابیطالب (ع): پوستر...

سه دختر فعال حقوق زن و برادرشان در کابل بازداشت شدند

شفقنا افغانستان - منابع می‌گویند که جنگ‌جویان طالبان سه...

شیعه گراف/ پوستر سالگرد شهادت حضرت امام علی(ع)

شفقناافغانستان– شیعه گراف/ حضرت امام علی بن ابیطالب (ع): پوستر...

دعای روز هجدهم ماه مبارک رمضان

شفقناافغانستان – دعای روز هجدهم ماه مبارک رمضان را...

اعمال اولیه شب قدر

شفقناافغانستان- حضرت محمد(ص) می‌فرمایند: «خداوند به امت من شب...

ممنوعیت ریش گذاشتن در ارتش انگلیس پس از یک قرن لغو شد

شفقناافغانستان- روزنامه تلگراف نوشت: ارتش انگلیس پس از گذشت...

امریکا: برای آزادی شهروندان خود از زندان طالبان از هر اهرمی استفاده می‌کنیم

شفقنا افغانستان - به ‌ادامه نگرانی‌ مایکل مک‌کال، رییس...

گشت‌زنی هواپیمای بی‌سرنشین ناشناس در آسمان قندهار

شفقنا افغانستان - منابع محلی در قندهار از گشت‌زنی...

طالبان ساخت قطعه چهارم راه آهن هرات-خواف را به یک شرکت روسی سپرد

شفقنا افغانستان - طالبان اعلام کرده‌اند که قرارداد ساخت...

طالبان در پسابند غور با حمله بر یک خانه دختری را ربودند

شفقناافغانستان- منابع محلی در غور می‌گویند‌ که طالبان یک...

7 و 8 ثور روزهای تراژدیک تاریخ افغانستان

شفقناافغانستان-ساختار سیاسی ناکارآمد منجر به قیام های هفت ثور و هشت ثور در جامعه ی استبدادی ما شد که با گذشت چهار دهه هنوز این ناکارآمدی و استبداد در لایه لایه های حکومت نفوذ نموده و نهادینه شده است و به وضوح قابل رویت می باشد. فساد،عدم امنیت،کشتار،تبعیض،فقر،مهاجرت معرف حکومت کنونی است که از پیامدهای قیام های هفت و هشت ثور می باشند.

افغانستان هیچ گاه یک مستعمره نشد، ولی نخستین کشوری بود که در چارچوب سرحدات تحمیل شده از جانب استعمار، تأسیس شد؛ همین تناقض مایهء اصلی ناسیونالیسم افغان شد و افغانستان نخستین کشور در نظام مستعمراتی بود که با اتکا به ناسیونالیسم افغان، استقلال سیاسی خود را به زور تحصیل کرد و نشان داد که می توان استعمارگران را مجبور به استرداد استقلال مستعمرات ساخت، زوال نظام مستعمراتی از افغانستان آغاز یافت.

حوادث استقلال افغانستان به سمت جنگ داخلی سوق داده شد ،ناسیونالیسم افغان سلب ماهیت شد، نهضت های سیاسی افغانستان در طی 70 سال گذشته نتوانستند این جریان جدا افتادن از “مبنای ملی” را دریابند و آن را متوقف بسازند،در ادامه روند حوادث به قیام های  “7 ثور” و”8 ثور” ختم شد.

پس از جنگ دوم جهانی، نوع خاصی از جنگ ها در کشورهای جهان سوم دامن زده شد. ابرقدرت ها که درعرصهء مسابقهء تسلیحاتی به گونه ای از موازنه رسیده بودند، کوشیدند تضادها و مسابقات و توسعه جویی های خود را به کشورهای جهان سوم صادر کنند. کشورهای جهان سوم به میدان حرکات و تهاجم استراتژیک ابرقدرت ها مبدل شدند. نوع خاصی از جنگ به وجود آورده شد، که سازمان  ملل در دههء 90 بیشتر از 300 نمونهء آن را نشان داد و از آنها به نام جنگ داخلی یاد کرد.

جنگ های افغانستان در طی سالهای هفت ثور 1357 و هشت ثور 1371نه جنگ انقلابی بود و نه جهاد در راخ خدا،بلکه جنگ داخلی ابرقدرت ها برای رسیدن به قدرت بود.  

جنگ های داخلی افغانستان را طی این سالها به ویرانه ای مبدل نمود ،مقتولان، معدومان، معیوبان، گمشدگان و گمگشتگان مهاجر، غارت ها و ویرانی های شرم آوری که به نام انقلاب و جهاد طی بیش از دو دهه ثمره ی برادر کشی و ویرانگری در این کشور بود . 

در چنین روزی مطابق با صبحگاه بيست وهفتم آپريل 1978 مطابق با هفت ثور 1357 قيام نظامی عليه دولت محمد داوود آغاز شد. 39 سال قبل در چنین روزی حزب دموکراتیک خلق با کودتای نظامی قدرت را به دست گرفت ، کودتای 7 ثور 1357 در پی تیرگی رابطه دوستانه سردار محمد داوود با اتحاد جماهیر شوروی و همچنان تیرگی روابط او با حزب کمونیستی دموکراتیک خلق افغانستان به وقوغ پیوست .

کودتای 7 ثور سال 1357 که پایان خونینی برای جمهوری محمد داوود خان بود پیامدهای ناگواری را برای کشور به وجود آورد

در این روز بیش از 30 تن از خانواده سر دار محمد داوود خان و نزدیک به 2000 تن دیگر از محافظین و طرفدار او از سوی کودتا گران کشته شدند ،فصل جدیدی در تاریخ افغانستان آغاز شد ، ورود سربازان شوروی، دو میلیون کشته و پنج میلیون مهاجربه همراه داشت.7 ثور اغاز یک نظام کمونیستی در افغانستان بود. 

 این کودتا را با نامِ انقلاب پرولتاریا(کارگری)  این شعار را با خط بزرگ در پارچۀ سرخ‌رنگی به دروازۀ ورودی فردوگاه کابل آویختند: «به سرزمین مدل نوین انقلاب خوش آمدید.»

وقتی خبرنگار «دی سایت» جمهوری فدرال آلمان از حفیظ‌الله امین که او را فرمانده انقلاب ثور می‌خواندند، خواست تا در مورد مفهوم این شعار و دربارۀ این مدل توضیح دهد، امین پاسخ داد: «به عقیدۀ من، انقلاب افغانستان مدل جدید انقلاب پرولتاریایی«انقلاب برگشت ناپذیر ثور» است که قدرت سیاسی را از استثمارگران به طبقۀ کارگر منتقل کرد که در رأس آن، حزب طبقۀ کارگر یعنی حزب دموکراتیک خلق قرار دارد. قبلاً در یک جامعۀ فئودالی چنین انقلابی صورت نگرفته است. بنابرین این یک مدل جدیدِ انقلاب در جامعه‌یی که مناسبات فئودالی مسلط بود، می‌باشد که قدرت را از طبقۀ استثمارگر به طبقۀ استثمار شده که دوست و متحد تمام زحمت‌کشان می‌باشد، انتقال داد.»

زمانی که در جدی ۱۳۵۸ دولت شوروی  برای حمایت از حاکمیت این مدل نوین انقلاب پرولتاریایی به افغانستان لشکر کشید، حفیظ‌الله امین قوماندان انقلاب را کُشت و ببرک کارمل جای او را در مسند حاکمیت انقلابی گرفت،انقلاب ثور  وارد «مرحلۀ نوین و تکاملی» شد. نیروهای ارتش سرخ شوروی بیشتر از ۹ سال در افغانستان باقی ماندند، سه سال پس از خروج آن نیروها، دولت حزب دموکراتیک خلق به رهبری و ریاست داکتر نجیب‌الله دوام کرد؛ اما وقتی نیروهای فرقۀ ۵۳ جوزجان به فرماندهیِ جنرال عبدالرشید دوستم در مزار شریف علیه داکتر نجیب‌الله شورید و شماری از نظامیان رقیب و مخالف داخلی مانع رفتنِ این آخرین رهبر حزب حاکم دموکراتیک خلق در نیمه‌شب ۲۸ حمل ۱۳۷۱ به فرودگاه کابل شدند و نجیب‌الله به جای بازگشت به ارگ کابل به دفتر نمایندگی سازمان ملل برگشت و پناه گرفت، انقلاب برگشت‌ناپذیر ثور، برگشت!

دلائل شکست انقلاب ثور را می توان در موارد زیر خلاصه کرد: 

۱- فروپاشی شوروی و پایان کمک‌های نظامی و مالی آن به دولت حزب دموکراتیک خلق در کابل

۲- تفرقه و خصومت عمیق درونی حزب و بغاوت از داخل حزب و دولت حزب مذکور علیه نجیب‌الله.

٣. به حقوق اساسی شهروندان و باور های مذهبی وسياسي شان احترام نگذاشتند. تعدادی را صرف بخاطرر ادای مراسم مذهبی زندانی واعدام كردند.

٤. همه مخالفان سياسی را زندانی ونابود كرد، جريان راست اسلامی مجبور شدند به كشور هاي همسايه پناه ببرند.

٥.  افغانستان به ميدان رقابت های جهانی مبدل شد، امريكايى ها با تسليح مجاهدين خواستند انتقام جنگ ويتنام را از روس بگيرند.

کمک «بی‌‌حد و حصر» شوروی:
کمک‌های نظامی و مالی شوروی برای دولت حزب دموکراتیک خلق به قول حفیظ‌الله امین «بی‌حدوحصر» بود. 
اسلحه و تجهیزاتشامل:
۱۵۶۸ چین تانگ
۸۲۸ ماشین محاربوی
۴۸۸۰ عراده توپ
۱۲۶ فروند هواپیمای جنگنده و بمب‌افگن نوع میک و سو ۲۲
بیش از ۲۰۰ هواپیمای ترانسپورتی نظامی و چرخبال‌های جنگی و باربری.
فعال نگهداشتن و حفظ این ماشین عظیم نظامی فقط و فقط با کمک بی‌حدوحصر اتحاد شوروی ممکن و عملی بود. اما فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ به این کمک‎ها نقطۀ پایان گذاشت. پایان این کمک‌ها، دولت حزب دموکراتیک خلق را به سوی فروپاشی برد.

 تفرقه و خصومت درونی حزب دموکراتیک خلق:
 تفرقه و خصومت در درون حزب دموکراتیک خلق که از قبل وجود داشت، پس از خروج قوای شوروی عمیق و گسترده شد. کودتای شهنواز تنی از جناح خلق، نخستین آتشِ این تفرقه و خصومت را شعله‌ور ساخت. هرچند نجیب‌الله این آتش را با مهارت و قابلیت فردی خود خاموش کرد، اما آتش نفاق با حجم بیشتر همچنان در زیر خاکستر این خاموشی، گرم و سوزان باقی ماند و با سرعت و گسترده‌گی، دوباره و بیشتر از قبل مشتعل شد.

عمده‌ترین نیروی قومی و ملیشیای غیرپشتون در داخل دولت، عبدالرشید دوستم بود. افزون بر این، بسیاری از افسران پرچمی‌های تاجک‌تبار در فرماندهی قطعات نظامی و امنیتی قرار داشتند. اما برای نجیب‌الله که بقای حاکمیت او پس از خروج قوای شوروی و به‌ویژه پس از کودتای شهنواز تنی به این نیروها وابسته شده بود، راندن آن‌ها از عرصۀ قدرت آسان به نظر نمی‌رسید. وقتی وی در ۲۵ جدی ۱۳۷۰ فرمان تبدیلی جنرال مومن اندرابی قوماندان لوای هفتاد حیرتان، جنرال جمعه نظیمی قوماندان فرقۀ دهدادی، جنرال هلال قوماندان مفرزۀ هوایی و جنرال احمدیار قوماندان پولیس را از ولایت بلخ صادر کرد و به جای آن‌ها افسران پشتون‌تبار را گماشت، آتش اختلاف و خصومت از زیر خاکستر سرکشید و مشتعل گردید.

جنرال مومن فرمان داکتر نجیب‌الله را نپذیرفت وعَلم مخالفت و طغیان برافراشت. مخالفان و رقیبان نجیب‌الله در درون حزب دموکراتیک خلق یا حزب وطن و دولت به‌صورت غیرعلنی جنرال مومن را مورد حمایت قرار دادند و او را به ادامۀ مخالفت تشویق و تشجیع کردند. این مخالفان و رقیبان داخلی، پای جنرال عبدالرشید دوستم و سید منصور نادری را نیز به این مخالفت و بغاوت کشاندند. احمدشاه مسعود با اعزام نیرو به حیرتان و هیئات مذاکره‌کننده به مزار و پلخمری، حمایت و همراهی خود را با جنرالان مخالف و شورشی اعلان کرد. شهر مزار و ولسوالی‌های بلخ به‌تدریج در روزهای نخست حمل ۱۳۷۱ از کنترول حکومت نجیب‌الله بیرون شد و شمارش معکوسِ روزهای سقوط زمام‌داری داکتر نجیب‌الله و حکومت او آغاز یافت.

قیام هشت ثور تراژدی تکرار فجایع هفت ثور به نام مقدس جهاد:
مزارشریف تا بیست‌ونهم حوت ۱۳۷۰ به تصرف جنرال عبدالرشید دوستم قوماندان فرقۀ ۵۳ پیاده ملیشیا در آمده بود. در حالی که دوستم با سایر جنرالان عمدتاً جناح پرچم حزب دمکراتیک خلق به رهنمایی و همکاری جنرال محمد نبی عظیمی معاون وزارت دفاع و قوماندان گارنیزیون کابل تسلط خود را بر مزار شریف مستحکم می‌ساخت، تنظیم‌های اسلامی در پشاور با مبالغه و دروغ از فتح شهر مزار مژده دادند و هر کدام خود را فاتح مزار می‌خواندند. اما گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی در مورد حوادث مزارشریف طی دو هفته، موضع متضاد و متناقض گرفت؛ تضاد و تناقضی که پس از آن و پیوسته در سیاست و عملکرد او به تکرار به ظهور رسید و به بخشی از حیات و رفتار سیاسی او تبدیل گردید.

هشــت ثـــور 1371 مصادف است به اولین روز پیروزی مجاهدین که در آن آخرین سنگر  رژیم تحت الحمایه شوروی، سقوط کرد و بیرق مجاهدین با شعار کلمه مقدس (لا اله الا الله محمد الرسول الله) بر فراز ارگ ریاست جمهوری و تمام نواحی شهر به اهتزاز در آمد. 

با پیروزی مجاهدین و خروج اشغالگران شوروی نه تنها وضعیت بهتر نشد که حتی جنگ به دورترین نقاط افغانستان هم کشیده شد.

 بعد از خروج شوروی ملاها و سران مجاهدین با تحریک احساسات دینی و قومی مردم متدین افغانستان کاری کردند که پدر علیه ی پسر،پسر علیه پدر و برادر علیه برادر جنگیدند.

 افغانستان اگر در زمان کمونیست ها تحت اشغال یک کشور بود امروز تحت اشغال بیش از40کشور می باشد و این نتیجه ی اعتماد به رهبران جهادی هست. 

وجه مشترک این دو قیام ، این است که هر دو به یک قدرت سوم و بیگانه وابسته بودند. همچنان مشترکات دیگر آن ها اعتقاد به حاکمیت منحصر به فرد خود شان و برخوردهای بی رحمانه در برابر مخالفانشان است.

 قیام هفتم و هشتم ثور در یک نقطه دیگر نیز وجه مشترک دارند و آن اینکه، هر دو گروه کارکردهای سال های گذشته خود را کاملا ً برحق و به نفع مردم افغانستان می دانند. هر دو جانب بر حقانیت راهی که پیموده اند تاکید می کنند و مسوولیت فجایع پیش آمده را به گردن دیگری محول می نمایند.

نتیجه قیام های هفت و هشت ثور یک جنگ ویرانگر داخلی بود که راه را برای حاکمیت ظالمانه طالبان باز کرد. و تا کنون جامعه بیمار ما تاوان پیامد این دو قیام ویرانگر را می دهند،16سال بعد از سقوط طالبان از صلح در افغانستان خبری نیست.

متاسفانه حکومت ناکارآمد وحدت ملی به ریاست اشرف غنی دوباره درصدد ایجاد قدرت برای احزاب و رهبران جهادی می باشد، فردا جمعه هشتم ثور 1396 قرار است یکی از جنایت کاران کابل گلبدین جکمتیار بدون هیچ گونه محاکمه ای در قبال امتیازات خاصی وارد کابل شود تا باز منتظر بمانیم آیا فصل سیاه و دهشت انگیز دوره های ننگین قیامهای  هفت و هشت ثور دوباره تکرار می شود یا خیر؟

رحیمه هزاره ای 

 

اخبار مرتبط