طالبان در هفتۀ اخیر به پیشرفتهایی در هلمند دست یافته اند. جنگجویان این گروه تا نزدیکیهای لشکرگاه، مرکز هلمند رسیده اند و میخواهند با تسخیر گرشک، بر شاهراه هلمند ـ هرات تسلط یابند. به نظر میرسد که رهبر طالبان قصد دارد ولایت هلمند و بخشهایی از کندهار، خاستگاه تاریخی گروه طالبان را تسخیر کند تا در گفتوگوهای احتمالی صلح که قرار است دیر یا زود برگزار شود، قدرت چانهزنی بیشتری داشته باشد.
به گزارش شفقنا افغانستان از سلام وطندار، با آنکه بخشهایی از هلمند ساحۀ زیر نفوذ رهبری طالبان بوده است؛ اما واقعیت دیگر این است که شمار قابل توجهی از نیروهای امنیتی افغانستان نیز در آن ولایت مستقرند. نیروهای امریکایی و بریتانیایی در سالهای 2010 و 2011 بخشهای مهم این ولایت را تصفیه کردند و نیروهای امنیتی افغانستان در آن بخشها جابهجا شدند.
نیروهای بینالمللی به تأسیس یک قول اردو در هلمند کمک کردند و پیش از خروجشان از این ولایت، این قول اردو را مجهز ساختند. قول اردوی هلمند آنطوری که قبلاً اعلام شده بود، از نیرو، تجهیزات و منابع کافی برای مقابله با طالبان برخوردار است؛ اما پیشروی این روزهای طالبان نشان میدهد که نیروهای دفاعی افغانستان در آن ولایت، مشکلات زیادی دارند.
شماری از نمایندهگان حوزۀ جنوبغرب در مجلس به این باورند که فرماندهان نیروهای امنیتی در ولایت هلمند، با مناطق این ولایت آشنا نیستند و طالبان از همین خلاء بهرهبرداری میکنند. سفیر پیشین بریتانیا در کابل نیز در کتاب خاطراتش به این مشکل اشاره کرده است. او نوشته است که در میان نیروهای امنیتی مستقر در هلمند، شمار سربازانی که متولد ولایتهای جنوبی باشند، خیلی کم است و به همین دلیل، مشکلات زیادی برای این نیروها خلق میشود.
اگر هلمند سقوط کند، سرمایهگذاری سیزده سالۀ ناتو در آن ولایت هدر میرود. کشورهای عضو ناتو، از جمله بریتانیا و امریکا، برای راندن طالبان از بخشهای مهم هلمند هزینههای انسانی و مالی زیادی را متقبل شدند. به همین دلیل است که شمار اندکی از نیروهای ویژۀ بریتانیایی و امریکایی به مرکز ولایت هلمند رفته اند تا اوضاع را از نزدیک بررسی کنند. گزارشها نشان میدهند که نیروی هوایی و کماندوهای ناتو، تاکنون در جنگ هلمند سهم نگرفته اند.
انتظار همه در افغانستان این است که نیروهای ویژه و هوایی امریکا و بریتانیا که در چهارچوب حمایت قاطع ناتو در افغانستان حضور دارند، برای نجات ولایت هلمند کاری بکنند. این نیروها در نجات ولایت کندز نیز نقش مهم داشتند. پس از سقوط شهر کندز، نیروهای امنیتی افغانستان به میدان هوایی این شهر عقبنشینی کردند و پس از آن نیروی هوایی ناتو کاروانهای رزمی طالبان را که به سمت میدان هوایی هجوم آورده بودند، هدف گرفت. این رویداد مسیر جنگ کندز را تغییر داد و فرصت آن را فراهم کرد تا نیروهای ویژۀ وزارت دفاع افغانستان، شهر را آزاد و جنگجویان طالب را تا عمق چهاردره و قلعۀ زال عقب برانند.
اما در کندز یک اشتباه نیروهای امریکا سبب شد که دولت آن کشور هزینۀ سیاسی گزافی بابت آن بپردازد. نیروی هوایی امریکا به اشتباه شفاخانۀ «پزشکان بدون مرز» را هدف قرار داد و جان عدهیی بیگناه را گرفتند. سازمان پزشکان بدون مرز تا هنوز عذرخواهی دولت امریکا را نپذیرفته است. این سازمان میخواهد که یک هیأت بیطرف جهانی رویداد بمباران شفاخانۀ آن در کندز را بررسی کند. کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد هم در واکنش به این رویداد کندز، از دولت امریکا به شدت انتقاد کرد. عدهیی با استناد به این رویداد، وزارت دفاع امریکا را متهم به ارتکاب جنایت جنگی کردند. این موضعگیریها و گزارشهای متعدد رسانهیی از کندز، دولت امریکا را در وضعیت دشواری قرار داد و عذرخواهی این دولت هم نتوانست سروصداها را بخواباند.
به نظر میرسد که حالا ایالات متحده نمیخواهد بار دیگر رویدادی شبیه کندز در هلمند نیز اتفاق بیفتد. اگر هواپیماهای امریکایی مداخله نکنند، بریتانیا هم رغبتی به دخالت در نبرد نشان نخواهد داد. راه دیگر این است که نیروهای ویژۀ امریکا و بریتانیا به خط مقدم نبرد بروند و نقاطی را که باید هدف قرار بگیرند، تثبیت کنند. اگر چنین اتفاقی بیفتد، همه آن را بازگشت دوبارۀ امریکا و بریتانیا به میدان نبرد در افغانستان تعبیر خواهند کرد و این چیزی است که لندن و واشنگتن نمیخواهند. به رغم این واقعیتها، شمار اندکی از نیروهای ویژۀ امریکایی و بریتانیایی در لشکرگاه مستقر شده اند.
استقرار شمار اندک نیروهای ویژۀ امریکایی و بریتانیایی در مرکز هلمند نشان میدهد که ناتو به رغم ناگزیریهایی که دارد، اجازۀ سقوط لشکرگاه به دست گروه طالبان را نخواهد داد.
انتهای پیام