شفقناافغانستان- این روزها رسانهها و جریانهای نزدیک به حامد کرزی سیمکشی و کندنکاری پاکستان در خط دیورند را دستمایه تبلیغاتی ساختهاند. آنان به مخاطبان و طرفدارانشان پیام میدهند که پاکستان در امتداد خط دیورند سیمکشی میکند، برج و بارو میسازد و دروازههای آهنی اعمار میکند، اما حکومت وحدت ملی به این اقدامات پاکستان، اعتراض نمیکند و جلو آن را نمیگیرد.
محمداشرف غنی در سفرش به گردیز به صراحت گفت که سیمکشی مرز دیورند مردمان دو طرف این خط را از همدیگر جدا ساخته نمیتواند، اما این موضعگیری، جریان طرفدار کرزی را قانع نساخته است. آنان میگویند که رییسجمهور غنی موضعگیری قاطع نداشته است و تا حال نتوانسته است که پاکستان را از سیمکشی مرز دیورند باز دارد.
جریان طرفدار کرزی تا جایی پیش میروند که اشرف غنی و حکومت وحدت ملی را متهم به معامله پنهانی در مورد خط دیورند با پاکستان و امریکا میکنند. آنان میگویند که اشرف غنی به خواهش امریکا میخواهد روی دیورند با پاکستان معامله کند و به این ترتیب، استراتژی جنوب آسیای ترامپ تطبیق شود. کل روایتی که جریان طرفدار کرزی از وضعیت میدهد همین است.
درگذشته روال به گونهای بود که پاکستان هر نوع ساختوساز در خط دیورند را با کابل در میان میگذاشت و در مشورت با کابل، عمل میکرد. از آنجایی که کابل مرز دیورند را به رسمیت نمیشناسد، حساسیت سیاسی در مورد ساختوساز و سیمکشی در خط دیورند بسیار بالا است و در گذشته سبب سقوط حکومتها شده است.
پس از تصویب قانون اساسی سال ۱۳۴۳ ظاهرشاه تلاش کرد که معضل پشتونستان را سرد بسازد. ظاهرشاه میخواست که در کنار حفظ روابط حسنه، مستحکم و استراتژیک با اتحاد شوروی، با پاکستان و ایران هم روابطش را بهتر بسازد. به همین دلیل بود که پس از سال ۱۳۴۳ تبلیغات رادیو کابل در مورد پشتونستان و لزوم استقلال آن کاهش یافت و ظاهرشاه تلاش کرد که روابط با اسلامآباد را بهتر بسازد. موسی شفیق آخرین نخستوزیر دههی دموکراسی تا جایی پیش رفت که گفت او نمیخواهد افغانستان قربانی استقلال پشتونستان شود.
ظاهرشاه در آن زمان روابط خود را با شاه وقت ایران هم بهبود بخشید و به نخست وزیر وقت هدایت داد تا روی آب هلمند با تهران به توافق برسد.
در آن زمان معاهدهی تعیین وضعیت حقوقی آب هلمند میان ایران و افغانستان به امضا رسید و از تصویب شورای ملی وقت افغانستان هم گذشت.
در آن زمان داوودخان که از قدرت دور مانده بود، معضل دیورند را بهانه قرار داد. داوودخان تبلیغ میکرد که ظاهرشاه و مجموع الیتی که از قانون اساسی سال ۱۳۴۳ حمایت میکردند، دیگر نمیخواهند داعیهی استقلال پشتونستان و رد رسمیت دیورند را ادامه دهند.
داوودخان با تبلیغ همین پیام، سربازگیری میکرد. افسرانی که آن زمان با داوودخان همکاری کردند، در کتابهای خاطراتشان نوشتهاند که داوودخان همیشه میگفت که ظاهرشاه دیورند را فراموش کرده است و به همین دلیل باید سلطنت سقوط کند.
جالب این بود که پیام و حرکت سیاسی داوودخان مورد حمایت روسها هم بود. سندی در دست نیست که نشان دهد روسها کودتای داوودخان را برنامهریزی کردند، اما روشن است مسکو در آن زمان از داوودخان و سران حزب دمکراتیک خلق استفاده میکرد تا به ظاهرشاه فشار وارد کند.
کرملین در آن زمان تلاش میکرد تا کابل به پاکستان و ایران که رقیبان منطقهای شوروی و همپیمانان ایالات متحده بودند، نزدیک نشود.
داوودخان توانست عدهای را دور خودش جمع کند، کودتا راه بیندازند و به قدرت برسد. داوودخان با این عملش دموکراسی دههی چهل افغانستان را نابود کرد و سد راه توسعهی سیاسی کشور شد. اگر دموکراسی دههی چهل تکامل میکرد، افغانستان از تاریخ سیاسی خونبارش گام به گام فاصله میگرفت و توسعهی سیاسی را تجربه میکرد.
حال چنین مینماید که حامد کرزی هم به همان سمت روان است. جریان طرفدار کرزی و جرگهی عنعنهای میخواهد به نام مرز دیورند سربازگیری کند. در حال حاضر برخلاف دههی چهل روابط کابل و اسلامآباد بسیار خراب است.
نشست چهارجانبهی عمان هم نتوانست این روابط را ترمیم کند. اما با آن هم، جریان طرفدار کرزی تبلیغ میکند که در آیندهی نزدیک اشرف غنی به وساطت امریکا با پاکستان روی معضل دیورند معامله میکند تا زمینهی همکاری اسلامآباد با واشنگتن در تطبیق استراتژی جنوب آسیای کاخ سفید فراهم شود.
واقعیت جالب دیگر هم این است که روابط کرزی با روسیه بسیار گرم است. حامد کرزی در روزهای اخیر سفری به مسکو داشت. کرزی در مسکو در محفلی سخنرانی کرد که ولادمیر پوتین رییسجمهور روسیه هم حضور داشت. این نشان میدهد که کرزی روابط محکمی با روسیه دارد. در حالی که اعتماد کابل به مسکو از بین رفته است، حامد کرزی با کرملین گرم میگیرد. بد مسکو نمیآید که امریکا و حکومت طرفدارش در کابل، با مشکل مواجه شود. اگر در آینده جریان کرزی بیشتر تقویت شود و بتواند عدهای را علیه حکومت بسیج کند، بعید نیست که حمایت مسکو را به دست بیاورد.
مسکو هم از طالبان و هم از جریان کرزی استفادهی ابزاری خواهد کرد تا امریکا را به چالش بکشد. با وجود تجربهی چهل سال جنگ، هنوز هم برخی از الیت سیاسی افغانستان یاد نگرفتهاند که نیروی نیابتی دیگران نشوند.
منبع: 8 صبح
انتهای پیام
www.af.shafaqna.com