کتاب «فرهنگ اسیر؛ انبچهی گپ هرات» که شرح لغات و اصطلاحات مردم هرات است توسط «اسیر هروی» پژوهشگر افغانستانی منتشر شد.
به گزارش شفقنا افغانستان به نقل از منابع،هرات به عنوان نگین خراسان بزرگ همواره و در همه جا به فرهنگ و ادبیات کهن و بالندهاش شناخته شده و این عنصر اصیل، هرات را پیوسته بر پا داشته و به حقیقت، آن را در برابر تهاجم فرهنگهای بیگانه بیمه کرده است.
کتاب فرهنگ اسیر؛ انبچه گپ هرات، فرهنگ اصطلاحات و لغات مربوط به هرات است که اغلب این لغات و اصطلاحات فقط در لهجه هرات قابل استفاده بوده و در جای دیگری از جهان، نمی توان سراغی از آن گرفت.
آنگونه که «احمد غنی خسروی» از اساتید دانشگاه هرات، در مقدمه این اثر آورده است، انبنچه گپ هرات بخوبی نشان میدهد که اسیر هروی چه تسلط قوی و عمیقی در شناخت هرات، تاریخ، فرهنگ، اصطلاحات، ضربالمثلها، دوبیتیها، قصهها و افسانههای کهن این دیار کهن سالار خراسان دارد.
اسیری هروی با نوشتن این کتاب با دقت و موشکافی همه جانبه به ذره ذره سنتها و فرهنگ هرات پرداخته، وی به تاریخ چند صد ساله هرات تا روزگار عصر حاضر خزیده و با تار و پود این شهر کهن و باستانی خود را آشنا ساخته و به آن عشق ورزیده است.
آنگونه که خسروی نیز یاد آوری کرده است، وقتی یک فرد هراتی اصطلاحاتی از این دست را در زبان و لهجه خاص خود استفاده میکند برای فرد فارسی زبان غیر هراتی قطعاً نیاز به ترجمه و تفسیر دارد و این کاری است که اسیر هروی برای نخستین بار آن را به انجام رسانده و این خود مزیت عالی این کتاب با ارزش است.
همین مزیت این کتاب را در عصر و دوران ما و در گذشتههای دور و نزدیک منحصر به فرد میسازد. و این اثر در حوزه هرات شناسی، در میان کتب و آثار مربوط به هرات شناسی جای ابن کتاب خالی بوده و میتواند برای محققان و پژوهشگرانی که در بخش هرات دست به تحقیق و پژوهش میزنند، اثری کارا، ماندگار و مفید باشد.
در ابتدای این کتاب تعدادی از شخصیتهای فرهنگی و ادبی هرات مانند «حبیب الرحمن میرزایی»، «نظام الدین شکوهی»، احمد غنی خسروی و «بصیر احمد جویا» مقدمه نوشتهاند و در مورد ویژگی این کتاب و جایگاه مؤلف آن مطالبی را یاد آوری کردهاند.
در این اثر علاوه بر لغتها و واژههای متعارف در میان مردم هرات، واژگان صنوف مختلف این دیار نیز به چشم میخورد، که به عنوان نمونه میتوان از واژگان مخصوص نجارها، قصابها، مسگرها و رانندهها که در هرات این صنوف با نامهای خاص خود یاد میشوند، نام برد.
واژه گان مخصوص در ارتش افغانستان، مساجد و حسینیهها و همچنین نام برخی از خیابانهای هرات در آخر این کتاب آمده است که برخی از نامهای خیابانهای این شهر نشان از پیوند عمیق مردم این دیار با بزرگان ادب فارسی دارد.
این کتاب سالها قبل با حجم خیلی کمتری نیز منتشر شده بود که قابل مقایسه با چاپ تازه این اثر نیست، و کتاب تازه منتشره نشان میدهد که مؤلف زحمات زیادی را برای این کار کشیده است.
میرزایی، مدیر کتابخانه دولتی هرات، در مقدمه این اثر سرگذشت جالبی از چاپ این اثر را بیان کرده است: …لازم است خاطر نشان کنم که بنده شاهدم که اسیر هروی برای تامین برخی هزینهها که مهم ترین آنها در نزد وی هزینه چاپ این اثر بود، خانه خود را فروخت و از هیج مرجعی کمکی جهت انتشار آن دریافت نکرد و این در حالی است که وی بیمار است و به شدت ضرورت دارد تا جهت مداوی خود مبالغ سنگینی را متحمل شود. به هر حال این خصوصیت وی است که اعتلای هرات را حتی بر سلامتی خود ترجیح دهد، کاری که شاید کمتر کسی همت انجام آن را داشته باشد…»
این اثر در 622 صفحه، در 500 نسخه توسط مؤلف در سال 1393 خورشیدی در شهر هرات منتشر شده است.
انتهای پیام