پنج‌شنبه 9 حمل 1403

آخرین اخبار

طالبان در پسابند غور با حمله بر یک خانه دختری را ربودند

شفقناافغانستان- منابع محلی در غور می‌گویند‌ که طالبان یک...

طالبان 5 نفر را در قندهار در ملاءعام شلاق زدند

شفقناافغانستان- منابع محلی می‌گویند که طالبان پنج تن را...

طالبان ‏هفت نفر را در کابل و قندهار در محضر عام شلاق زدند

شفقنا افغانستان- دادگاه عالی طالبان از تطبیق حکم تعزیزی...

حباب ماهی، زشت ترین موجود دریایی+ویدئو

شفقناافغانستان _ ویدئو؛ عجایب خلقت/ حباب ماهی لقب زشت...

وزارت صحت غزه: آمار شهدا در نوار غزه به ۳۲۵۵۲ نفر افزایش یافت

شفقناافغانستان- وزارت صحت فلسطین امروز(پنج‌شنبه) تعداد قربانیان جنگ میان...

وقوع زلزله ۵.۱ ریشتری در مرز افغانستان و پاکستان

شفقنا افغانستان- مرکز زلزله‌نگاری امریکا از وقوع یک زمین‌لرزه...

خبرنگاران در تبعید: عبیدالله احمدی و رامین امیری هر چه زودتر باید از بند طالبان رها شوند

شفقناافغانستان- گروهی از خبرنگاران تبعیدی افغان در امریکای شمالی...

انستیتوت مطالعات استراتژیک استرالیا: طالبان در خصوص مبارزه با داعش و القاعده در افغانستان دروغ می گوید

شفقناافغانستان- انستیتوت مطالعات استراتژیک آسترالیا می‌گوید که ادعای طالبان...

ابراز نگرانی عفو بین‌الملل از نقض حقوق زنان و دختران درپی اخراج مهاجران افغان از پاکستان

شفقناافغانستان- سازمان عفو بین‌الملل می‌گوید که طرح بازگرداندن اتباع...

آغاز به کار اولین بانک اسلامی در اوگاندا

شفقناافغانستان- اولین بانک اسلامی در اوگاندا آغاز به کار...

فروش آیفون در بزرگترین بازار دنیا حدود 33 درصد کاهش یافت

شفقناافغانستان- فروش آیفون در چین در فوریه نسبت به...

وضعیت آب و هوای کابل و دیگر ولایات/ ۹ حمل 1403

شفقناافغانستان- ریاست هواشناسی طالبان از احتمال بارش باران در...

باران الماس در سیاره نپتون+ویدئو

شفقناافغانستان _ ویدئو؛ عجایب خلقت/ باران الماس در نپتون

پرچم عزا در حرم مطهر امام علی علیه‌السلام برافراشته شد+ تصاویر

شفقناافغانستان- در آستانه سالروز شهادت امام علی علیه‌السلام مراسم...

رییس کمیته روابط خارجی پارلمان آمریکا خواستار آزادی فوری یک شهروند آمریکایی از زندان طالبان شد

شفقناافغانستان- مایکل مک‌کال، رییس کمیته‌ روابط خارجی مجلس نماینده‌گان...

کرن دیکر:محدودیت‌های طالبان بر زنان شاغل سالانه یک میلیارد دالر برای افغانستان هزینه دارد

شفقناافغانستان-  کرن دیکر، کاردار سفارت امریکا برای کابل گفته...

نرخ مواد سوختی و غذایی در بازارهای کابل/ ٩ حمل ١۴٠٣

شفقناافغانستان- قیمت مواد سوختی و مواد غذایی در بازار...

نرخ پول افغانی در برابر ارزهای خارجی/٩ حمل ١۴٠٣

شفقناافغانستان- ارزش پول افغانی در برابر ارزهای خارجی در...

پاسخ آیت شبیری زنجانی درباره حکم نماز و روزه در سفر شخصی با ماشین دولتی

شفقناافغانستان – حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی به...

دعای روز هفدهم ماه مبارک رمضان

شفقناافغانستان– دعای روز هفدهم ماه مبارک رمضان را در...

طالبان ادعا می کند که بیماری پولیو را در افغانستان ریشه‌کن کرده‌ است

شفقناافغانستان-  عبدالسلام حنفی، معاون اداری ریس‌الوزرای طالبان در یک...

قتل یک جوان توسط دزدان در خوست

شفقناافغانستان- منابع محلی در خوست از قتل یک جوان...

آنچه را که هیات حقیقت یاب سقوط قندوز ندیده است!

شفقنا افغانستان- سرانجام هیأت حقیقت‌یابِ حادثۀ سقوط قندوز در یک نشست خبری جان‌مایۀ یافته‌هایش را اعلام کرد و پس از گذشتِ مدتِ طولانی از تهیۀ این گزارش، حاضر شد که مهم‌ترین عوامل دخیل در این حادثه را افشا سازد. دست‌کم در حال حاضر بر اساس نظرات و یافته‌های هیأت حقیقت‌یاب، می‌توان به سه عامل در سقوط قندوز به‌دست طالبان اشاره کرد: رهبری ضعیف، پیچیده‌گی ساختارها و عدم دسترسی به امکانات.

 

914

 

امرالله صالح یکی از نویسنده‌گان گزارشِ دوصد صفحه‌یی قندوز می‌گوید: «ما استراتژی اقدام را نقد و بررسی کردیم. ما نهادی به نام شورای امنیتی ملی افغانستان را که ریاست آن با رییس‌جمهوری افغانستان است، نقد، بررسی و تحلیل کردیم. ما خلاهایی را که در شیوۀ کار این نهاد است، آشکار کردیم. این‌که این نهاد با روش موجودش چه‌قدر باعث فضای ابهام شده، ما آن را آشکار کردیم.»

آقای صالح دومین عامل سقوط قندوز را «پیچیده‌گی ساختارها» عنوان می‌کند و به عنوان مثال می‌گوید که نبود تعریفِ مشخص در روابط بینِ والی و فرمانده پولیس در ولایت، باعث سردرگمی میان نیروها شده بود و آن‌ها در روزِ بحران نمی‌دانستند که از چه کسی اطاعت کنند.

در همین حال، گزارشِ هیأت حقیقت‌یاب عدم دسترسی نیروها به امکانات را نیز یکی از عوامل سقوط شهرِ قندوز عنوان کرده است.

این گزارش با داشتن چند امتیاز مهم می‌تواند یکی از دستاوردهای قابل تحسینِ چند سال گذشته در عرصۀ حقیقت‌یابی از رویداد ها و مسایل سوال‌برانگیزِ جامعه باشد. اکثر هیأت‌های حقیقت‌یابی که طی سال‌های اخیر تشکیل شده‌اند، یا هیچ حقیقت‌یابی صورت ندادند و یا به گونه‌یی از کنار قضایا به نفع دولت گذشته‌اند. حداقل حُسنی را که می‌توان برای هیأت حقیقت‌یاب سقوط قندوز قایل شد، جسارتِ آن در برابر ارگانی‌ست که از سوی آن به کاوش در قضیۀ سقوط قندوز توظیف شده است.

گزارش هیأت حقیقت‌یاب قندوز، نهاد شورای امنیت ریاست جمهوری را به عنوان شاکلۀ اصلی بحرانِ قندوز دانسته و از ناتوانی آن در مدیریت بحران به‌سختی انتقاد کرده است. در همین حال، نوع پرداخت گزارش به موضوع و ادبیاتِ آن می‌تواند جذابیت‌های خود را داشته باشد. هیأت حقیقت‌یاب قندوز این موضوع را از نظر دور نداشته که بر اساس روش‌شناسی معین، قضیه را مورد کنکاش قرار دهد. روش‌شناشی یا متدولوژی در بررسی مسایل و رویدادها نقش بنیادی و کلیدی دارد که همواره جایگاه آن در میان نهادها و ساختارهای موجود، خالی بوده است. بیشتر هیأت‌هایی که به منظور حقیقت‌یابی ایجاد شده‌اند، بدون داشتن روش‌شناسی علمی تلاش کرده‌اند که به کُنه قضایا و حقایق دسترسی پیدا کنند و یا چنین فکر کنند که پیدا کرده‌اند.

در همین حال، گزارش هیأت حقیقت‌یابِ حادثۀ قندوز نشان می‌دهد که وضعیت کشور چه‌گونه است و چه‌گونه مدیریت می‌شود. مثلاً نهادی چون شورای امنیت ملی ریاست جمهوری که شخص رییس جمهور در رأس آن قرار دارد، چنان در ضعف مدیریتی به‌سر می‌برد که فرق میان «تحت مدیریت قرار داشتن» و «از کنترول بیرون شدن»ِ یک شهر را نمی‌داند. اگر مغز رهبری امنیتی کشور این گونه عمل می‌کند، آن‌گاه از دیگر نهادها و ساختارهای امنیتی کشور چه انتظاری می‌توان داشت؟

موضوع دیگر و به‌شدت نگران‌کننده، عدم هماهنگی و فهم رابطۀ دوجانبه و چندجانبه میان نهادهای امنیتی و دولتی است. برخی از بزرگ‌ترین تراژیدی‌هایی که در چند سال اخیر در کشور به وقوع پیوسته، ریشه در ناهماهنگی‌ها دارد؛ ناهماهنگی میان نیروهای ارتش و پولیس، ناهماهنگی میان نیروهای پولیس و امنیت ملی، ناهماهنگی میان نهادهای امنیتی و غیرامنیتی، ناهماهنگی میان والی و مقام‌های امنیتی و در نهایت، ناهماهنگی میان ریاست جمهوری و وزارت های موجود. اگر بخواهیم تعریف دقیقی از افغانستانِ امروزی ارایه کنیم، باید آن را کشورِ ناهماهنگی‌ها و هرج‌ومرج‌های گستره بخوانیم.

با این‌همه، گزارش هیأت حقیقت‌یاب از چند کاستی اساسی رنج می‌برد. در گزارش هیأت حقیقت‌یاب هیچ اشارۀ دقیقی به نقش افراد در بحران قندوز نشده است و یا تلاش صورت گرفته که این موضوع کتمان شود. حادثۀ قندوز، مسأله‌یی خلق‌الساعه نبود که افراد در آن نقش بازی نکرده باشند. بدون تردید با توجه به ابعاد آن، افرادی باعث شده‌اند که این حادثه اتفاق بیفتد. این‌گونه هم نبوده است که که فقط همان سه عامل باعث فاجعه‌یی به آن بزرگی شده باشد. افرادی بدون شک غفلت ورزیده‌اند، اما افرادی هم بوده‌اند که به صورتِ آگاهانه به این حادثه کمک کرده‌اند. هیأت حقیقت‌یاب دست‌کم باید نقش این افراد را در گزارشِ خود مطرح می‌کرد و بر چهره‌های مشخصی که در سقوط قندوز دست داشته‌اند، انگشت می‌گذاشت.

مسالۀ دیگر این است که گزارش هیأت حقیقت‌یاب به شکلی تلاش کرده است که با انتقاد از نهاد شورای امنیت و مغلق کردن گزارش با واژه‌گان، برخی مسایل را به گونۀ عمدی از نظرها پنهان نگه دارد. این ویژه‌گی را در سراسرِ گفته‌های هیأت حقیقت‌یاب می‌تواند ردیابی کرد. بدون شک انتظار برده می‌شد که هیأت حقیقت‌یابِ قندوز گزارشی عینی‌تر و اقعی‌تر از آن‌چه که نوشته، ارایه می‌کرد.

 

منبع: ماندگار

انتهای پیام

اخبار مرتبط