شفقناافغانستان– فرماندهان حشد الشعبی عراق؛ همان‌هایی که محور آزادسازی‌های این کشور از دست داعش هستند با مقتدی صدر، رهبر شیعی جریان صدر در منطقه حنانهٔ نجف، مقر (و منزل) او دیدار کردند. دیداری سیاسی که بوی آن پیش از این، به مشام نرسیده بود؛ آن هم مصادف با جنگ پراهمیت نیروهای عراقی با داعش در موصل.
این دیدار با مقتدی صدری صورت می‌گیرد که حدود چهل روز پیش، نسبت به مشارکت حشد شعبی در انتخابات پارلمانی و شوراهای استانداری عراق هشدار داده و اعلام کرده بود که مشارکت آنان در انتخابات، حکومت را به یک نهاد نظامی یا شبه‌نظامی تبدیل خواهد کرد. او گفته بود: “مشارکت مجاهدی [فرماندهان حشد الشعبی] که هیچ گونه مهارت سیاسی ندارد، در امور سیاسی و حکومتی به منزله انتحار نظام سیاسی کشور است.”
این دیدار، با پس‌زمینه انتقاد چهل روز قبلِ مقتدی صدر از آنان، خبر از یک “تحول حزبی در عراق” می‌دهد؛ خبری که آینده “عراقِ پساداعش” را هدف گرفته است و آن اینکه “حشد الشعبی” در حال دگردیسی است. تغییر ماهوی از یک نیروی نظامی ملی به یک تشکیلات سیاسی که می‌خواهد در بازی سیاستِ عراق، میدان‌دار باشد. این نقش جدید نشان می‌دهد که رهبران حشد الشعبی معتقدند پایان عمر داعش نزدیک است و باید پروژه‌ای برای جایگاه آینده خود در عراق داشته باشند. اگرچه در دوره جنگ با داعش، هدفشان صرفا پیروزی بر آنان بود اما پس از دفع داعش باید به میدان سیاست بیایند و نقش خود را بازسازی کرده تا بتوانند آرمان‌ها و ایدئولوژی خود را به مرحله عمل درآورند. اینان [و سپاه بدر] زیرمجموعه یا همراهان سابق مجلس اعلا و دیگر گروه‌های شیعی بودند اما امروز گفتمان خود را دارند و تفاوت‌های بنیادین با دیگر احزاب:?
۱⃣ حزب الدعوه که فرمان دولت در دستانش است؛ در حال تغییرات درونی است و شاید فردا ظاهرش کمی تغییر کند. البته همچنان بوی “نوری المالکی” از تن‌اش استشمام می‌شود و این تاثیر عملکرد نامطلوب او بر این حزب قلمداد می‌شود. از این رو می توان گفت، شاید در آینده، المالکی (یکی از رهبران حزب الدعوه) راهی به این تشکیلات نداشته باشد و اخراجِ محترمانه شود.
۲⃣ مجلس اعلای شیعیان عراق نیز اگرچه موازنه خود را در درون جریان‌های سیاسی و شبه‌سیاسی حفظ کرده اما در درونش، دو تکهٔ پیوند خورده [نسل جدید و قدیم] دارد و در نجف هم روابطش فراگیر و چندگانه نیست.
۳⃣ صدری‌ها [با رهبری مقتدی صدر] هم از چندین انشعاب جان سالم به در کردند و امروز توانسته‌اند با سیاست زیگزاگی خود در تعامل با جریان‌های شیعی، فقط در بازی بمانند و هر روز به یک گروه یا یک جریان نزدیک یا دور شوند اما مشخص نیست در آینده کجای شطرنج سیاست در عراق نشسته‌اند. این سیاست زیگزاگی نیز باعث شده، هیچ جریان و حزبی و شخصیتی نتواند تا پایان خط با آنان همراهی کند؛ اگرچه به قدرت پوپولیستی این جریان واقفند و نمی‌خواهند با آنان درگیر شوند.
در این وضعیتِ جریان‌هایِ سیاسیِ عراق، حشد الشعبی سیمایی دیگر دارد و می‌تواند پرانگیزه و با پیشینه قهرمانی و دلاوری در جنگ با داعش، گوی سبقت را از دیگران برباید. همچنین با انسجام تشکیلاتی و ثبات ایدئولوژیِ برآمده از سابقه نظامی‌گری، عضوگیری حزبی‌اش را توسعه و تعمیق بخشد. از سوی دیگر، روابطش را با نجف گرم نگاه دارد و نگذارد رو به سردی رود [که البته آسان نیست].
رهبران نظامی حشدالشعبی، سیاست را به خوبی در بحران‌های سخت و شکنندهٔ عراق آموزش دیده‌اند و نوع مراودات با سیاسیون را یاد گرفته‌اند. می‌دانند راه سیاست شیعه در عراق از نجف می‌گذرد و هر نوبت به این شهر می‌آیند و با بزرگان مذهب نشست و برخاست دارند؛ چه در مناسبات مذهبی و چه در اتفاقات و بحران‌های سیاسی. از در دوستی با تمام جریان‌های شیعی وارد شده و می‌شوند و مناسبات قدیمی خود را نیز حفظ و تقویت کرده‌اند. دوستان آنان هم قدرتمندند و حمایت‌شان خواهند کرد؛ دوستانی تاثیرگذار در مناسبات منطقه‌ای عراق. فقط در این میان سوال اینجاست که چگونه می‌توانند موازنه مثبت میان هم‌پیمانان قدیمی خود با دیگر جریان‌های سیاسی عراق برقرار و حفظ کنند؟ و آیا حضور آنان در سیاست، گره‌ها و پیوندهای محکم میان صاحبان قدرت را سست نمی‌کند و تاثیراتی بر ثبات سیاسی شیعیان در عراق نمی‌گذارد؟!
انتهای پیام