شفقناافغانستان- شبح جنگ کل شبه جزیره کره را فرا گرفته است. سه اتفاق فضا را به سمت تشدید بحران پیش می‌برد: یکی توییت جدید دونالد ترامپ که می‌گوید «هفته بزرگی در راه است» و دیگر اظهارات نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل مبنی‌بر اینکه: «کره شمالی به‌دنبال جنگ است» و سوم جابه‌جایی موشک‌های کره شمالی و انتقال آنها به سواحل غربی این کشور در نزدیکی گوام. با این همه همچنان تلاش‌های بین‌المللی برای مهار تنش و حل‌وفصل دیپلماتیک بحران به جای جنگ ادامه دارد.
دنیای اقتصاد نوشت، ششمین آزمایش اتمی کره‌شمالی نه تنها شبه‌جزیره که دنیا را به تلاش و تکاپو انداخته است. کابوس یک جنگ هسته‌ای بر فراز شبه‌جزیره به پرواز درآمده است. تلاش‌های بین‌المللی برای مهار تنش اگرچه راه به‌جایی نبرده اما باز هم بر حل‌وفصل دیپلماتیک به جای جنگ تاکید می‌شود. سه اتفاق فضا را بحرانی‌تر کرده است: یکی توییت جدید دونالد ترامپ که «هفته بزرگی در راه است» و دیگری اظهارات نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل است که گفت: «کره‌شمالی به‌دنبال جنگ است» و سوم جابه‌جایی موشک‌های کره‌شمالی و انتقال آنها به سواحل غربی این کشور در نزدیکی گوام، قلمرو آمریکا در اقیانوس آرام. نیکی هیلی در نشست اضطراری شورای امنیت اعلام کرد: «حرف بس است. ما گام‌هایی برداشتیم و با وجود حسن نیتی که داشتیم کارگر واقع نشد.» او اعلام کرد آمریکا به‌دنبال جنگ نیست اما از خود دفاع خواهد کرد، زیرا تهدید موشکی کره‌شمالی خاک آمریکا را هدف گرفته است. هیلی افزود: «صبر هر کشوری حدی دارد. از متحدان و سرزمین خود دفاع می‌کنیم.» این مقام آمریکایی افزود: «کره‌شمالی به گونه جهانیان سیلی نواخته است… اکنون وقت آن است که اقداماتی قوی اتخاذ کنیم تا کره‌شمالی مجبور به گفت‌وگو شود.»
«جرمی هرب» و «جاشوا برلینگر»، گزارشگران سی‌ان‌ان می‌افزایند کره‌جنوبی نیز دست به یک مانور نظامی با گلوله‌های واقعی زده است تا هم «توان» و هم «قابلیت‌های نظامی» خود را به رخ همسایه شمالی بکشد. در همین باره، روز دوشنبه (۱۳ شهریورماه) رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی تماسی ۴۰ دقیقه‌ای با ترامپ داشت. آنها در گزارش خود می‌نویسند ترامپ در این تماس تلفنی اعلام کرد که «کره‌شمالی فقط یک چیز می‌فهمد…» ترامپ محدودیت‌های موشکی را از کره‌جنوبی برداشته و در مقابل، کره‌جنوبی میلیاردها دلار به جیب شرکت‌های آمریکایی وارد کرده است. با این حال، موضع چین در تحولات شبه‌جزیره بسیار مهم است. پکن، کره‌شمالی را حیاط خلوت خود می‌داند و حاضر به از دست دادن آن نیست. از آنجا که فضا به شدت متشنج شده چینی‌ها سعی می‌کنند به دوستان کمونیست خود بفهمانند که بحران جدی است.
بنابراین، چینی‌ها برای از دست ندادن این «کارت» و «حیاط خلوت» ارزشمند با هرگونه اقدام نظامی مخالفت می‌کنند. «لیو جیی»، سفیر چین در سازمان ملل می‌گوید «وضعیت به سمت دور باطل در حرکت است.» او از کره‌شمالی خواست تا «اقداماتی را که اشتباه است متوقف کند.» سفیر چین افزود: «ما قویا از کره‌شمالی می‌خواهیم به اراده جامعه بین‌الملل احترام بگذارد و مساله عاری‌سازی شبه‌جزیره از سلاح هسته‌ای را رعایت کند.» با این حال، چین معتقد است بحران شبه‌جزیره راه‌حل نظامی ندارد. سفیر چین در سازمان ملل می‌گوید: «چین هرگز اجازه هرج و مرج و جنگ را در شبه‌جزیره نمی‌دهد.» سفیر چین برای حل بحران یک پیشنهاد ارائه داد: «تعلیق در برابر تعلیق»؛ به این معنا که کره‌شمالی برنامه هسته‌ای خود را تعلیق کند و در مقابل، آمریکا و کره‌جنوبی مانورهای نظامی خود را تعلیق کنند. اما از آنجا که این پیشنهاد «ظاهرا» فاقد بسته‌های تشویقی اقتصادی و تضمین‌های امنیتی است بعید است مورد حمایت کره‌شمالی قرار بگیرد. سفیر آمریکا در سازمان ملل پیشنهاد سفیر چین را «اهانت‌آمیز» می‌داند و می‌گوید: «در جایی که یک کشور شرور سلاح هسته‌ای و موشک‌های خود را به سوی خاک شما نشانه رفته، گامی اتخاذ نمی‌کنید که باعث کاهش امنیت‌تان شود. قطعا هیچ کشوری چنین نمی‌کند.»
آزمایش هسته‌ای و تجدیدنظر در مواضع چین
عاملی به نام کره‌شمالی نه تنها بر کل شبه‌جزیره تاثیر گذاشته بلکه در رابطه چین با کشورهای منطقه به ویژه آمریکا هم تاثیر گذاشته است. این سومین باری است که کره‌شمالی بر یک رخداد مهم چینی سایه افکنده است: اجلاس بریکس که سالانه در کشورهای عضو برگزار می‌شود. این تاثیرگذاری یک‌بار در اجلاس «جاده و کمربند» بود، یک‌بار در اجلاس G20 و این بار در اجلاس بریکس. به‌نظر می‌رسد چین حاضر به پذیرش دولتی هسته‌ای در کنار خود نیست و به این ترتیب، فشارهای خود بر پیونگ‌یانگ را تشدید کرده است. «ژانگ لیانگی»، استاد استراتژی بین‌المللی و متخصص کره‌شمالی، معتقد است: «آمریکا و چین (و سایر کشورهای دنیا) با یک انتخاب خطیر مواجه هستند: یا اصرار بر عاری‌سازی شبه‌جزیره از سلاح‌های هسته‌ای یا پذیرش شکست و شناسایی کره‌شمالی به‌عنوان یک قدرت هسته‌ای.» او معتقد است: «کارگر نبودن تحریم‌های سازمان ملل درست نیست بلکه باید گفت تحریم‌ها به‌قدر کافی سفت و سخت نبوده‌اند. اگر پیش‌شرط چنین تحریم‌هایی این است که آنها نتوانند کره‌شمالی را به لحاظ سیاسی بی‌ثبات سازند، تحریم‌ها بی‌فایده است. اگر نتوانید زندگی رهبران را دشوار سازید البته که این تحریم‌ها نمی‌تواند باعث تغییر در سیاست و خط‌مشی آنها شود.»
«استیون جیانگ»، گزارشگر سی‌ان‌ان، می‌نویسد استدلال‌های لیانگی مطابق با استراتژی چینی‌ها است که می‌گویند در کنار تحریم‌ها باید مذاکره را مد نظر داشت و از تنبیهات خارج از چارچوب سازمان ملل خودداری کرد. لیانگی می‌افزاید: «در مواجهه با مساله‌ای تا این حد جدی که کل سیستم منع اشاعه و نظام بین‌المللی را در معرض خطر قرار داده است، تمام قدرت‌های بزرگ ظاهرا بی‌قدرت و دست بسته به‌نظر می‌رسند. این یک تراژدی است.»
یک استدلال دیگر بر این است که پکن به دو دلیل یک کره‌شمالی مسلح به تسلیحات هسته‌ای را ترجیح می‌دهد. این دیدگاه که از سوی برخی تحلیلگران غربی مطرح شده بر این باور است که چین از فروپاشی رژیم می‌ترسد، زیرا منجر به بحران آوارگان در بیخ گوش این کشور می‌شود. مهم‌تر اینکه، چین معتقد است کره‌شمالی به‌عنوان یک دولت حائل میان چین و کره‌جنوبی عمل می‌کند؛ همان جایی که آمریکا بیشترین حجم نیروی نظامی را دارد. «لی فانگ»، یک مفسر چینی می‌گوید: «حتی اگر آمریکا و چین هم وارد جنگ شوند، آمریکا نیروهای خود را به رودخانه یالو (مرز چین- کره‌شمالی) نمی‌فرستد بلکه موشک‌هایی از مناطقی شلیک می‌کند که دور از دسترس چین است. تقریبا بی‌معنی است که با کره‌شمالی به‌عنوان یک دولت استراتژیک حائل رفتار شود.» او می‌افزاید: «اگر کره‌شمالی فکر می‌کند که چین با او به‌عنوان دولت حائل برخورد می‌کند، این دست کم گرفتن و بی‌ارزش تلقی کردن چین خواهد بود و باعث می‌شود این کشور میلی به همکاری نداشته باشد.» به‌نظر می‌رسد هر دو تحلیل ناچارند که کره‌شمالی را به‌عنوان یک قدرت هسته‌ای بپذیرند. فانگ معتقد است: «می‌توانیم با کره‌شمالی به‌عنوان کشوری معمول و برابر رفتار کنیم. این همان چیزی است که رهبر این کشور می‌خواهد.»
اگر کره‌شمالی حمله کند، چه می‌شود؟
آزمایش بمب هیدروژنی و انتقال موشک‌های قاره‌پیما به سواحل غربی کره‌شمالی و توییت ترامپ مبنی بر اینکه «قبل از اینکه هفته بزرگ را ببینی به جهنم خواهی رفت، آن هم با فشار یک دکمه کوچک قرمز رنگ» نشان از آرایش جدید نیروها دارد. این بمب هیدروژنی ۵۰ تا ۱۲۰ کیلو تن وزن دارد. برای مقایسه قدرت تخریب این بمب کافی است بدانیم بمبی که در سال ۱۹۴۵ روی هیروشیما افتاد ۱۵کیلوتن وزن داشت که باعث شد ۸۰ هزار نفر در لحظه بمیرند. «کتی هانت»، گزارشگر سی‌ان‌ان، به چند سناریو و سوال اشاره می‌کند:
۱- چرا کره‌شمالی دست به آزمایش بمب هسته‌ای می‌زند؟
بمب هسته‌ای سازوکار نهایی بقا برای رژیمی منزوی است که هم نفوذ اندک و هم دوستان اندکی دارد. بسیاری از متخصصان معتقدند کره‌شمالی از سلاح هسته‌ای استفاده نخواهد کرد زیرا «کیم» به بقای سلسله و رژیم خود اهمیت می‌دهد. او می‌داند که استفاده از سلاح هسته‌ای یعنی آغاز جنگ با کشور(هایی) که شانس پیروزی در آن ندارد. اگر هم بتواند ضربه اول را وارد کند، ضربات بعد بر پیکر این کشور چنان سهمگین خواهد بود که شاید از صفحه روزگار پاک شود. «کیم» به‌دنبال شناسایی بین‌المللی است. داشتن سلاح هسته‌ای باعث می‌شود دیگران صدای شما را بشنوند. «آندری لانکوف»، استاد دانشگاه کومکین در سئول، معتقد است: «رهبران کره‌شمالی می‌دانند که مردگان نیازی به پول ندارند و آنها هم معتقدند که بدون سلاح هسته‌ای حکم مرده را خواهند داشت.»
۲- آیا به سوی جنگ می‌رویم؟
متخصصان می‌گویند ارزیابی ادعاهای کره‌شمالی دشوار است. با توجه به اینکه قدرت آتش آمریکا بسی قوی‌تر از کره‌شمالی است اما هرگونه حمله‌ای می‌تواند کشورهای همسایه را در معرض خطر قرار دهد. مقام‌های آمریکایی می‌گویند هر گونه حمله‌ای را به سرعت و قاطعانه پاسخ خواهند داد. به‌نظر می‌رسد کره‌شمالی ریسک حمله به خاک آمریکا را متحمل نشود و فقط به‌دنبال امتیازگیری است.
۳- چه می‌شود اگر کیم حمله کند؟
اگر این کشور آغاز‌کننده جنگ باشد، آمریکا تسلیحات قوی‌تر و خطرناک‌تری برای دفاع و تهاجم دارد. این سیستم‌های موشکی می‌توانند موشک‌های پرتاب شده از سوی کره‌شمالی – حتی از نوع هسته‌ای- را شکار و منهدم سازند. افزون بر این، ضرباتی که بر این کشور وارد خواهد شد به حدی خواهد بود که شاید این کشور از نقشه جغرافیایی جهان حذف شود. گزینه‌های دیگری که باقی می‌ماند «تحریم» و «مذاکره» است. این دو همان استراتژی‌هایی هستند که چین به‌دنبال آن است. اگرچه برخی معتقدند برای رفع خطر و عبور از بحران بهتر است کره‌شمالی را به‌عنوان قدرتی هسته‌ای بپذیریم اما هستند کسانی که این گزینه را منتفی می‌دانند. «همیش دو برتون گوردون»، افسر سابق نیروی دریایی بریتانیا و مشاور امور شیمیایی، رادیولوژیکی و هسته‌ای، معتقد است که ادعای کره‌شمالی مبنی بر زدن گوام یا بخش‌های دیگر خاک آمریکا بلوف است. این افسر بریتانیایی اولین کسی است که میان دولت «کیم» با داعش پیوند برقرار می‌کند و می‌نویسد ممکن است این تسلیحات به دست گروهی مانند داعش بیفتد آن هم به‌خاطر کسب پول. او معتقد است که باید برنامه‌ای برای نابودی قابلیت‌های نظامی کره‌شمالی به خاطر نسل‌های آینده پیدا شود. گوردون در تحلیلی برای سی‌ان‌ان می‌نویسد باید این تهدید را جدی گرفت. راه‌حل این تهدید این نیست که کره‌شمالی به‌عنوان قدرتی هسته‌ای به رسمیت شناخته شود بلکه باید راهی برای خنثی کردن قابلیت‌های این کشور یافت.
