شفقنا افغانستان- گلشهر نامی آشنا برای مهاجرین افغانستانی در سرتاسر دنیاست و به نوعی در عالم مهاجرت همانطور که محله چینیها در آمریکا شهرت خاص دارد، گلشهر هم برای عده زیادی از افغانستانیها نامی آشناست.
به گزارش خبرگزاری شفقنا افغانستان، گلشهر، نام محله ای در حاشیه شهر مشهد است، محله ای که آمار دقیقی از تعداد نفوس مهاجران آن در دست نیست، اما گفته می شود که بین ۳۵ تا ۵۰ هزار نفر در این محله زندگی می کنند، که البته این آمار در فصول مختلف سال شناور است.
این محله در میان محله های حاشیه نشین مشهد، به محله مهاجرین افغانستانی شهرت دارد و همه مردم مشهد با شنیدن نام گلشهر به یاد چهره های متفاوت از آنچه در سایر نقاط شهر دیده می شود، می افتند. محله ای با تاریخچه ای طولانی و فراز و فرودهایی جالب و قابل تامل! ظاهر گلشهر نشان می دهد که اکثر مردم این منطقه کارگر هستند و از سطح معیشتی پایین برخوردارند، اما با این وجود لایه های دیگر گلشهر را وقتی متوجه می شویم که به تاریخ این منطقه نگاهی می اندازیم و ناباورانه می بینیم در طول این سالها چقدر توانسته مفید باشد.
و اما گلشهریها در تاریخ معاصر نقش مهمی را ایفا کرده اند، علامه شهید سیداسماعیل بلخی مدتی را در گلشهر زندگی کرده، رهبر شهید استاد مزاری نیز در کوچه های گلشهر قدم زده و با این محل آشنا بوده اند، مرحوم آیت الله محقق کابلی بارها و بارها در این محله سخنرانیهایی داشته اند، شهیدین سیدعبدالحمید و سیدمحمدامین سجادی، مرحوم استاد مصطفی اعتمادی نیز در این محله زندگی کرده اند، مرحوم استاد یوسف واعظی هم در همین محل زندگی کرده اند و …
از سوی دیگر بسیاری از کسانی که از جامعه مهاجر سربرآوردند و امروز سکان هدایت سیاست، وکالت، تجارت و … را در افغانستان به دست گرفته اند، از همین کوچه پس کوچه های گلشهر سربرآورده اند. اکثر ما با نام و آوازه این بزرگوارن آشنا هستیم. افرادی مثل دکتر جعفر مهدوی(رهبر حزب ملت و نماینده سابق پارلمان)، جناب احمدبهزاد(نماینده سابق پارلمان)، دکتر حسن عبداللهی(وزیر سابق شهرسازی)، جناب محمدرضا خوشک(نماینده پارلمان) و بسیاری دیگر از اهالی سیاست و وکالت فعلی افغانستان!
در ادبیات هم بسیاری از شاعران نامدار و نویسندگان برجسته کشور که برخی به هجرتی دیگر تن داده اند، از گلشهر برخاسته اند، کسانی مثل استاد ابوطالب مظفری، علی پیام، حمزه واعظی، جواد خاوری، خانم زهرا حسینزاده، سیدرضا محمدی، ریحانه آخوندزاده، عباس رضایی، امان میرزایی، محمد واعظی، غلامرضا ابراهیمی، حسین حسینزاده و …
در عرصه هنر مهاجرت استاد محمدحسین جعفری به تنهایی توانسته است مکتب گلشهر را هدایت کند و در بیست سال گذشته بیش از صدها شاگرد و هنرمند تربیت کرده و کمتر هنرمندی در خراسان است که با نام و آثار استاد جعفری آشنا نباشد.
رتبه های تک رقمی کنکورهای کارشناسی و کارشناسی ارشد چند سال اخیر را گلشهریها فتح کرده اند، مهدی جعفری، عزیزالله موحدی، سیدعلی اکبر سجادی و رضا حسینی و ده ها دانشجوی نخبه دیگر…
حتی معلولان گلشهر هم سرآمد دیگران هستند، موسسه معلولین باورسبز با مدیریت آقای مرتضی عبدی در سالهای اخیر به یکی از مراکز فعال در عرصه های مختلف مبدل شده است. آقای عبدی در کنار کارهای خیرخواهانه، بعنوان قهرمان کوهنوردی و کسی که توانسته در کمترین زمان ممکن پله های برج میلاد را بالا برود نیز مطرح است.
در ورزش هم می بینیم که باز گلشهریها سرآمد هستند، استاد حسین صادقی، قهرمان ووشوی جهان و ماستر هنر از استرالیا نیز اهل گلشهر است و تا هنوز گوگل مپ باشگاه فلکه را با نام ایشان می شناسد، در فوتسال بهترین گلزن افغانستان را دارند، سیدحسین موسوی بازیکن فوتسال افغانستان، در تکواندو خانم سمیه غلامی بعنوان بهترین فایتر افغانستان شناخته شده است و انشالله اولین زن المپیکی افغانستان نیز خواهد بود.
وقتی به این تاریخچه مختصر نگاهی می اندازیم، بسیاری از نامهای آشنا در عرصه های مختلف را می بینیم که اکثرا در گلشهر زیست کرده اند و از این بستر برخاسته اند. گلشهر به نوعی یک افغانستان کوچک است، کوچه ها، مردم، لباسها، رنگها و شغلها و همه و همه نشاندهنده تفاوتهای این محله کوچک اما تاثیرگذار هست.
نکته جالب توجه این است که مهاجرانی از گلشهر به مهاجرت سوم تن داده و به کشورهای اروپایی و آمریکایی رفته اند، اما ذهنشان در گلشهر گیر مانده و هر از چند گاهی دوباره به این محله می آیند تا خاطرات خود را مرور کنند، نکته جالب اینجاست که اکثر این افراد بجای رفتن به افغانستان بعنوان کشور خودشان، ترجیح می دهند به گلشهر بیایند و دلیل قانع کننده همه آنها نوستالژیهایی است که در گلشهر برایشان زنده می شود.
این منطقه حال و هوای خاص خود را دارد، می توان گفت حتی فرهنگ متفاوتی برای خود ساخته است، فرهنگی که در طول پنج دهه توسط همین مردم ساخته شده و در عمل توانسته است، نام گلشهر را یک سر و گردن از بقیه محلات بالاتر ببرد.
بیش از ۱۰ مرکز آموزش زبان، چندین و چند گروه و دسته فرهنگی، علمی، ورزشی و مجموعه های هنری باعث شده تا در شهر مشهد هر جا مسابقه ای برگزار می شود، گلشهریها حریف شماره یک و بلامنازعه باشند(اغراق نیست).
موج عکاسی در سالهای اخیر و خیزش گروه عکاسان گلشهر با مدیریت رضا حیدری شاه بیدک در عرصه ملی و بین المللی، تحولی در رویکردهای نهادها به این نقطه از جغرافیای شهر مشهد ایجاد کرده است. عکس و عکاسی توانسته پای بسیاری از اهالی فرهنگ و هنر و رسانه را به این منطقه باز کند و آن سیاهنمایی های گذشته را پاک کرده و تصویری شاد، سرحال و زنده از گلشهر بسازد.
این نشانه ها به ما می گوید که گلشهر یک محله متفاوت است و می تواند نقش آرمانشهر مهاجرین را ایفا کند، محله ای که با وجود مشکلات فراوان توانسته تولیدات قابل عرضه در عرصه های مختلف داشته باشد و در طی پنج دهه توجهات را به خودش جلب کند، قطعا نمی تواند محله بدی باشد. هر چند سیاهنمایی هایی از گلشهر وجود دارد اما قدرت فرهنگ و هنر آنقدر زیاد است که سیاهی ها را می پوشاند و نام گلشهر را بیش از آنکه بعنوان محله ای مخوف و رعب انگیز تداعی کند، محله ای سرزنده و پویا معرفی می کند.
هر چند گله و شکایت نیز زیاد است و اگر پای درد دلهای مهاجران بنشینیم، مشکلات زیادی هویدا می شود، اما در مجموع این محدودیتها برای گلشهریها یک فرصت بوده نه تهدید! در مقایسه با مهاجران اروپایی، گلشهریها افتخارات زیادتری داشته اند، در واقع هر چه محدودیت بیشتر باشد، خلاقیتها بیشتر شکوفا می شود و گلشهریهایی که به اروپا رفته اند، نهایتا به یک زندگی نسبتا آسوده تر از گلشهر تن داده اند و سالهاست که خروجی خاصی از آنها دیده نشده است، اما گلشهریها روز بروز افتخارات بیشتری در زمینه های مختلف کسب می کنند.
روز جهانی مهاجران را باید به گلشهر، این پیر گوشه نشین و یوتوپیای مهاجرت تبریک گفت که توانسته در طول چند دهه، پذیرای مهاجران باشد و کوچه کوچه اش پر از خاطرات تلخ و شیرینی است که وقت باریدن باران بوی کاهگلهای باران خورده می دهد.
نوت: از دوستان و مجموعه هایی که احیانا اسامی شان در این نوشتار نیست، جدا پوزش میخواهم.
سیدجمال الدین سجادی/روزنامه نگار
