شفقنا- نخست‌وزیر اسرائیل امروز برای دومین‌بار به جمهوری آذربایجان می‌رود. «بنیامین نتانیاهو» برای اولین‌بار در سال ١٩٩٧ میلادی شبانه و پنهانی به باکو سفر کرد و هیچ تبلیغی از سوی مقامات تل‌آویو و باکو صورت نگرفت اما پس از این سفر بود که مناسبات آذربایجان-اسرائیل شروع به پیشرفت کرد. اما سفر اخیر نتانیاهو با تبلیغات گسترده و به‌گونه‌ای اعلام شد که همگان بدانند این سفر آشکارا و در روز روشن صورت خواهد گرفت تا عمق روابط تاکتیکی میان باکو و تل‌آویو به‌خوبی روشن شود. پیش از این و در ژوئن سال ٢٠٠٩ «شیمون پرز»، رئیس‌جمهور این رژیم، «آویگدور لیبرمن»، وزیر خارجه وقت و وزیر دفاع کنونی در سال‌های ٢٠١٠، ٢٠١٢ و ٢٠١۴ و «موشه یعالون»، وزیر دفاع اسرائیل، به آذربایجان سفر کرده بودند.
عارف بیژن در روزنامه شرق نوشت: از آن طرف هم می‌توان از سفر «محمد یاروف»، وزیر خارجه آذربایجان، در سال ٢٠١٣ به تل‌آویو اشاره کرد؛ این در حالی است که از سوی باکو هیچ سفری در سطح نخست‌وزیر یا رئیس‌جمهور تاکنون صورت نگرفته است. تل‌آویو از نخستین دولت‌هایی بود که جمهوری مستقل آذربایجان را در سال ١٩٩١ به رسمیت شناخت و همین‌طور سفارت خود را در این جمهوری بازگشایی کرد. یک دلیل این اقدام می‌تواند به حضور یهودی‌های این رژیم در آذربایجان و همین‌طور یهودی‌های آذربایجانی‌الاصل در تل‌آویو بازگردد که موجب تقویت روابط فرهنگی ٢۵ساله بین دو دولت شده و گسترش این روابط به سطح مناسبات اقتصادی و نظامی را به دنبال داشته است. در بحث مناسبات اقتصادی، گردش مالی تجاری سالانه بین آذربایجان و اسرائیل ٣,۵ میلیارد دلار است که به‌طورعمده در بخش نفت متمرکز شده است؛ چنانچه جمهوری آذربایجان ۴٠ درصد از تقاضای نفت اسرائیل را فراهم می‌کند. در مقابل، جمهوری آذربایجان نیز نیازمند فناوری و تکنولوژی اسرائیل در صنایع نظامی و کشاورزی است که نمونه آن را در اقدام باکو برای خرید سیستم دفاع موشکی گنبد آهنین از شرکت «رافائل» اسرائیل می‌توان دید. در درگیری‌هایی که بین آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره‌باغ اتفاق افتاد، اگرچه رژیم صهیونیستی به صورت آشکار از آذربایجان حمایت سیاسی و دیپلماتیک نکرد، اما در پی جنگ بین دو کشور، روزنامه اسرائیلی «هاآرتص» اعلام کرد یک هواپیمای باری بزرگ متعلق به وزارت دفاع آذربایجان با ورود به حریم هوایی این رژیم و در فرودگاهی در جنوب این کشور در تاریخ چهارم و ششم ماه آوریل ٢٠١۶ فرود آمد. حتی گزارش شده ارتش آذربایجان از هواپیماهای بدون سرنشین ساخت اسرائیل برای هدف قراردادن یک کاروان ارمنی در منطقه مورد مناقشه استفاده کرده است. بنابراین این مناقشه ثابت کرد اسرائیل به موازات حمایت سیاسی و دیپلماتیک پنهانی از باکو، به این کشور کمک نظامی هم می‌کند. جدای از مناسبات اقتصادی و نظامی، نقش عامل انسانی در همکاری بین آذربایجان و اسرائیل نیز اهمیت دارد. به‌طوری‌که گفته می‌شود بحث یهودی‌ستیزی در آذربایجان وجود ندارد و حتی مقامات ارشد باکو این بحث را در سایر کشورها هم محکوم می‌کنند. در مقابل اسرائیل نقش رئیس‌جمهور آذربایجان در نگهداری جمعیت ٢٠ هزارنفری یهودیان آذربایجان را عالی ارزیابی کرده و با وجود اشغال حدود ٢٠ درصد اراضی آذربایجان از سوی ارمنستان، از الگوبودن آذربایجان برای گفت‌وگوی تمدن‌ها و هم‌زیستی نمایندگان ادیان و ملت‌های مختلف در آذربایجان ممانعت نمی‌کند. مناسبات آذربایجان و رژیم صهیونیستی دارای ویژگی‌های استراتژیک است. در شرایطی که ایران و ترکیه دو همسایه بزرگ آذربایجان به عنوان حکومت‌های اسلام‌گرا هستند، باکو اهمیت ویژه‌ای به حفظ موقعیت خود به عنوان یک دولت سکولار قائل است. حتی سیاست بی‌طرفی را در قبال دو قدرت منطقه‌ای یعنی ترکیه و روسیه حفظ کرد و در تنش آنکارا – مسکو در ماجرای ساقط‌کردن هواپیمای روسی، اعلام بی‌طرفی کرد. توسعه همکاری‌ها در چارچوب مسکو- باکو- تهران و مسکو- باکو- آنکارا اثبات‌کننده سیاست آزاد و مستقل آذربایجان در ٢٠ سال اخیر است و این نشان‌دهنده آن است که باکو در سیاست خارجی چندبعدی خود، برای دولت اسرائیل جایگاه ویژه‌ای قائل است. سفر نتانیاهو نشان از این دارد آذربایجان خود را رهبر روندهای ژئوپلیتیک در قفقاز جنوبی می‌داند تا ثابت کند در سیاست خارجی خود مستقل است و بدون حضور آذربایجان اجرای هیچ طرح ژئوپلیتیک و ژئواکونومیکی در قفقاز جنوبی امکان‌پذیر نیست.
انتهای پیام
www.af.shafaqna.com