شفقناافغانستان-فرهنگیان و شماری از باشندگان ولایت هرات، خواستار بازسازی و حفاظت از آبده های تاریخی بجا مانده از یهودیان در این ولایت شدند.
به گزارش شفقناافغانستان، پیشینۀ یهودیان هرات به زمان حکمرانی نادر افشاردر هرات بر می گردد- هنگامی که حلقه آزادی ها بر این اقلیت دینی در ایران تنگ شد و هزاران تن از آنان به هرات آمدند و در کنار «هری» نشینانی که در همزیسیتی مسالمت آمیز در کشور آوازۀ بلندی دارند، صفحه یی تازه یی از زندگی را آغاز کردند.
بسیاری از آنان در محل مهمندها – که بعدها به نام محل «موسایی ها» معروف شد – در شهر کهنه هرات به بازرگانی مشغول بودند.
بخش بزرگی از بازار ابریشم فروشی، تکه فروشی و عطاری ها در دست آنان بود و بودوباش آنان بی هیچ تنشی، تا سال های آغاز جنگ های داخلی در کشور ادامه داشت.
وزارت اطلاعات و فرهنگ، بازسازی یکی از کنیسه های یهودیان هرات را که در آن مراسم مذهبی برگزار می شده است، آغاز کرده است.
زلمی صفا، آمرحفاظت از آبده های تاریخی هرات اظهار داشت: «کار بازسازی کنیسۀ یوحا را چند روز می شود که آغاز کرده ایم و تلاش می کنیم از این آبده ها بخوبی حفاظت کنیم.»
در حال حاضر، تنها چهار کنیسه یا عبادت گاه و یک حمام از آبده های یهودیان هرات در این ولایت وجود دارند؛ آبده هایی که شامل لیست میراث های فرهنگی سازمان ملل نیز شده اند.
پس از مهاجرت یهودیان از هرات، یکی از کنیسه های آنا که به «گورکیا» مشهور بود، به یک مسجد مبدل شد و از کنیسۀ «شمایل» مکتب ساخته اند، اما کنیسۀ «یوحا» در حال بازسازی است و کنیسۀ «گورجیا» بسیاری از بخش هایش تخریب شده است.
همایون احمدی، یکی از باستان شناسان هرات در این باره گفت: «سه کنیسه در سال های ۱۳۷۸ تا سال۱۳۹۰ بازسازی شدند و یکی از آن ها را به نام مسجد حضرت بلال نام گذاری کرده اند.»
در کنار این ها، قبرستان یهودیان است که نزدیک به صد مزار از این باشندگان پیشین هرات در آن ساخته شده اند.
همه ساله شماری از یهودیان پیشین هرات به این ولایت می آیند و قبرهای نیاکان شان را بازسازی می کنند.
عبدالعزیز، نگهبان قبرستان یهودیان هرات گفت: «بعد از آن که خود یهودیان هرات به خارج رفتند سال ها بعد شماری به هرات آمدند و مرا نگهبان این قبرستان تعیین کرده اند همه ساله می آیند و از هرات دیدن می کنند.»
اما، روند بیرون شدن یهودیان هرات از کشور در سال ۱۳۵۷آغاز شد و آخرین خانوادۀ آنان در سال ۱۳۶۰هجری خورشیدی این ولایت را ترک گفت.
