- خبرگزاری شیعیان افغانستان | Afghanistan – Shia News Agency - https://af.shafaqna.com -

رهبر کره شمالی از پیشنهاد گفت و گو با آمریکا چه انگیزه ای دارد؟

شفقنا افغانستان_اعلام آمادگی پیونگ یانگ برای گشودن درهای گفت وگو با واشنگتن و استقبال سریع کاخ سفید از اقدام کره شمالی با توجه به فضای حاکم بر سیاست خارجی آمریکا و شرایط بین المللی، گمانه زنی و پرسش های گوناگونی را به دنبال داشته است.
به گزارش شفقنا به نقل از ایرنا، پس از سفر چند مقام امنیتی کره جنوبی به واشنگتن برای انتقال پیام «کیم جونگ اون» رهبر همسایه شمالی و رایزنی با آمریکایی ها در این خصوص، سخنگوی کاخ سفید روز جمعه از پیشنهاد کیم برای آغاز مذاکره هسته ای و موافقت «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا با این پیشنهاد خبر داد.
با توجه به تنش های یک سال اخیر در روابط واشنگتن- پیونگ یانگ، برای برخی ناظران این رخداد غیرقابل پیش بینی به نظر می رسید. گروهی دیگر اما با توجه به رویکردهای اخیر کره شمالی و پاسخ مثبت این کشور به درخواست کره جنوبی برای حضور جدی در المپیک زمستانی پیونگ چانگ که به تازگی برگزار شد، پیشنهاد مذاکره را تعجب آور ندانستند.
با این حال، نکته قابل تاملی که سبب گمانه زنی های گوناگونی درباره اقدام اخیر پیونگ یانگ شده به رفتار یک سال گذشته دولت ترامپ بازمی گردد؛ رفتاری که نمود عینی آن را می توان در تهدیدات مکرر کاخ سفید علیه توافق هسته ای جمهوری اسلامی ایران و گروه ۱+۵ شاهد بود. علاوه بر این، اقدامات دولت ترامپ در قبال کشورهای مختلف، به ویژه خروج از برخی توافقات با شرکای واشنگتن، این دولت را به پیش بینی ناپذیر و غیرقابل اعتمادترین طرف مذاکره در ایالات متحده مبدل ساخته است. در ارتباط با انگیزه های احتمالی رهبران کره شمالی و بررسی آینده این تصمیم، چند نکته قابل تامل به چشم می آید؛

۱- الگوی رفتاری کره شمالی طی حدود هفت دهه اخیر، ایجاد بازدارندگی نظامی برای جلوگیری از تکرار تهاجم آمریکا و متحدان منطقه ای و غربی واشنگتن به این کشور بوده است. بر همین اساس، دستیابی به تسلیحات هسته ای، حفظ این جنگ افزارها و تلاش مداوم در جهت به روزرسانی و ارتقای توانمندی های اتمی برای رهبران کره شمالی حیاتی بوده و به بهای چند دهه تحریم و فشارهای خردکننده اقتصادی به دست آمده است.
اهمیت حفظ قدرت هسته ای برای پیونگ یانگ به حدی بوده که در شرایط قحطی و خشکسالی دهه ۹۰ میلادی حاضر نشده از تسلیحات خود دست شسته و حتی از برنامه های نظامی خود عقب نشینی کند. در مقابل، پیونگ یانگ اعلام کرده به این توانایی دست یافته که با موشک های دوربرد خود می تواند خاک آمریکا را هدف حملات هسته ای قرار دهد.
تبدیل بازدارندگی هسته ای به بنیادی ترین اصل رفتار خارجی کره شمالی سبب شد تا حتی در اوج تلاش دولت «باراک اوباما» برای دستیابی به توافق هسته ای با جمهوری اسلامی ایران، پیونگ یانگ بر شتاب توسعه تسلیحات هسته ای افزوده و تمایلی را برای گفت وگویی مشابه ابراز ندارد. به همین خاطر پیشنهاد مذاکره در دوره ریاست جمهوری ترامپ شگفتی هایی را به دنبال داشته است.

۲- در تحلیل اعلام آمادگی پیونگ یانگ برای آغاز مذاکرات هسته ای و گفت وگوی مستقیم رهبران دو کشور که گویا دو ماه دیگر انجام خواهد شد، دسته ای از صاحبنظران به آثار تحریم های بین المللی به خصوص تحریم نفتی کره شمالی اشاره دارند. آمریکا به موازات تلاش برای افزایش فشارهای اقتصادی بر کره شمالی، کوشیده است تا پکن و نیز مسکو را به منظور همراهی با واشنگتن جهت تغییر رفتار کره شمالی متقاعد سازد.
از همین دیدگاه، کره شمالی به دلیل مواجهه با فشار تحریم های بین المللی، تلاش واشنگتن برای اجماع سازی علیه پیونگ یانگ و نیز تهدیدات مکرر ترامپ به اقدام نظامی از موضع خود عقب نشسته و رایزنی را بر خصومت ورزی برگزیده است.
تصمیمات کیم جونگ اون در اوج تنش های هسته ای با آمریکا اما تردیدهایی را در برابر این تحلیل قرار می دهد. رهبر کره شمالی در ماه های منتهی به پایان تابستان سال گذشته میلادی در برابر تهدیدات مکرر ترامپ اقداماتی عملی را در قالب آزمایشات موشکی و بمب هیدروژنی به نمایش گذاشت و نشان داد هرگز قصد عقب نشینی در برابر رییس جمهوری تنش زای آمریکا را ندارد. در ادامه، این ترامپ بود که با عقب نشینی از مواضع تند و تهدیدات آتیشین خود در اظهارنظری غیرقابل پیشینی در ابتدای سال جاری میلادی اعلام کرد از مذاکره با کره شمالی استقبال می کند.

۳- ترامپ در اواخر آذرماه امسال از راهبرد امنیتی دولت آمریکا رونمایی کرد و سند جدید راهبردی، کره شمالی را کانون تهدیدات پیش روی ایالات متحده دانست. محتوای راهبرد هسته ای آمریکا که در بهمن ماه انتشار یافت تاکیدی دوباره بر خطر هسته ای کره شمالی و نشان دهنده اصلی ترین محورهای برنامه واشنگتن برای دستیابی به موقعیت برتر هسته ای در برابر رقبا بود.
با توجه به بازگشت سیاست خارجی و امنیتی آمریکا به الگوهای جنگ سردی و افزایش توان هسته ای، از نگاه بسیاری از تحلیلگران مسائل استراتژیک واکنش کره شمالی نیز طبیعتا باید به سوی ارتقای توان بازدارندگی و توسعه فناوری های اتمی و موشکی معطوف گردد؛ وضعیتی که با حرکت به سوی خلع سلاح هسته ای تعارضی اساسی دارد.

۴- مقامات کاخ سفید پس از ذوق زدگی در برابر پیشنهاد کره شمالی، کوشیدند از وضعیت استقبال سراسیمه از این پیشنهاد فاصله بگیرند. به همین خاطر «مایک پنس» معاون رییس جمهوری آمریکا اعلام داشت واشنگتن هیچ وعده تضمینی به پیونگ یانگ نداده و همچنان همه گزینه ها را روی میز دارد.
از سوی دیگر «رکس تیلرسون» وزیر امور خارجه آمریکا در واکنش به این رخداد اعلام کرد، از مذاکرات هسته ای استقبال می کند. با این حال فرآیند غیراتمی شدن شبه جزیره کره بسیار طولانی و پیچیده خواهد بود و واشنگتن نیز به چیزی کمتر از توقف، عقبگرد و برچیده شدن برنامه هسته ‌ای پیونگ یانگ رضایت نخواهد داد.
بخش مهم اظهارات تیلرسون اذعان به طولانی بودن مسیر مذاکره است. چنانکه کره شمالی در سال ۲۰۰۳ میلادی وارد فرایند گفت وگوهای شش جانبه با آمریکا، روسیه، چین، کره جنوبی و ژاپن شد و در سال ۲۰۰۹ بدون هیچ نتیجه ای از آن خارج شد. در همین سال ها بود که پیونگ یانگ بر شتاب توسعه هسته ای افزود و در سال ۲۰۰۵ خود را قدرت اتمی اعلام کرد.
با توجه به این آنچه گفته شد این دیدگاه مطرح است که کره شمالی شاید از طریق ورود به رایزنی هایی پرپیچ و خم که از دوره ریاست جمهوری ترامپ نیز فراتر خواهد رفت، قصد دارد دست به خرید زمان زده و با کاهش فشارهای بین المللی و به دور از جنجال و به شکلی پوشیده فرایند توسعه قدرت هسته ای را در برابر تهدیدات نوسازی هسته ای آمریکا به پیش برد.

۵- نکته دیگر اینکه کره شمالی از ورود به عرصه گفت وگوی مستقیم با آمریکا می تواند در روابط خود با دوستانی چون روسیه و چین نیز تعادلی تازه ایجاد کند. در سال های گذشته روابط خاص پکن با پیونگ یانگ سبب شده تا آمریکایی ها برای مهار کره شمالی وارد رایزنی و معاملاتی با چین شوند.
حاصل این رایزنی ها گاه همراهی نسبی پکن با تحریم های بین المللی بوده که فشارهایی را بر پیونگ یانگ وارد آورده است. به همین دلیل ورود به فرایند مذاکره با آمریکا، برگ های برنده ای را در مناسبات با دوستان شرقی در اختیار مقامات کره شمالی قرار داده و این کشور را از وضعیت انفعال خارج خواهد کرد.

۶- برای ترامپ و همراهانش نیز مشخص است که دستیابی به توافق موثر با کره شمالی در جهت خلع سلاح به سادگی میسر نخواهد شد. با این حال، کشاندن مقامات پیونگ یانگ پای میز مذاکره خود می تواند به شکل دستاوردی برای سیاست خارجی دولت جمهوریخواه آمریکا در بزنگاهی چون انتخابات سال ۲۰۲۰ کارایی یابد.
کیم و دیگر مقامات پیونگ یانگ نیز با درک تقلای ترامپ برای جامه عمل پوشاندن به وعده های انتخاباتی، تصمیم به حضور پای میز مذاکره گرفته اند تا احتمالا الگوی مذاکرات شش جانبه را تکرار کنند.