- خبرگزاری شیعیان افغانستان | Afghanistan – Shia News Agency - https://af.shafaqna.com -

آن روی صفحه‌ کانکور؛ پیامدهای روانی، اجتماعی و اقتصادی برای ناکامان

شفقناافغانستان-وزارت تحصیلات عالی روز چهارشنبه نتایج امتحان کانکور سال 1397 را اعلام کرد. در امتحان امسال بیش از 140 هزار نفر به نهادهای تحصیلات عالی و نیمه عالی راه یافته‌اند.
امتحان کانکور یک پروسه مهمی است که راه ورود اشتراک کنندگان را به تحصیلات عالی باز می کند. امتحان کانکور در سال های گذشته با حاشیه های زیادی همراه بود. بسیاری از شهروندان اعتقاد داشتند که در برگزاری امتحانات کانکور، قانون به گونه-ای یکسان تطبیق نمی شود و نحوه برگزاری امتحان و نظارت بر آن از یک ولایت تا ولایت دیگر فرق می کند.
عبور از کانکور همانطوری که برای خانواده های متعلم یک مسأله مهم در زندگی شان به شمار می آید، برای اشتراک کنندگان در کانکور نیز حیاتی شمرده می شود. بسیاری از افرادی که در کانکور رد می شود، احساس سرخوردگی و شرمندگی می کنند و نمی توانند مناسبات خانوادگی و اجتماعی شان را به شکل معمول ادامه دهند. در سال های گذشته حتا مواردی از خودکشی و اقدام به خودکشی در نتیجه¬ای ناکامی در امتحان کانکور گزارش شده بود.
پیامدهای روانی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی کانکور بر زندگی افراد و خانواده های آنان بر اهمیت این پروسه افزوده و آن را به یک امر حیاتی برای متعلمان تبدیل کرده است. با توجه به شرایط افغانستان و روند مدرک گرایی در استخدام ها، ناکامی در کانکور به معنای از دست دادن فرصت های کاری برای افراد به حساب می آید. از یک طرف جامعه به سوی تخصصی شدن و مسلکی شدن به پیش می رود و افرادی که از تخصص علمی و تجربه کاری برخوردار نباشند، نمی توانند در بخش های دولتی و خصوصی برای خودشان کار پیدا کنند و از سوی دیگر چون روند رشد سکتور خصوصی در افغانستان متوقف شده و سرمایه ها به صورت قانونی و غیر قانونی از کشور به بیرون انتقال داده می شود، فرصت ها و زمینه های کاری در کشور بسیار محدود گردیده است. به این دلیل تمام افراد جویای کار به ادارات دولتی چشم دوخته اند و طبیعی است که این ادارات توان پاسخگوی به نیازهای شغلی شهروندان کشور را ندارد. نتیجه این فرایند بیکاری طولانی مدت تمام افرادی است که از کانکور بازمانده و نتوانسته از آن با مؤفقیت عبور کنند. بیکاری جوانانی که تمام عمر به امید راه یابی به مرحله بالاتر یعنی تحصیلات عالی درس خوانده اند، عواقب خطرناکی را برای این جوانان رقم خواهد زد. یأس و سرخوردگی و رو آوردن به انواع اعتیاد به مواد مخدر، پیوستن به گروه های خلاف کار و رو آوردن به ناهنجاری های اجتماعی را می توان بخشی از پیامدهای احتمالی بیکاری دانست.
در افغانستان نزدیک به دوصد هزار نفر در امتحان کانکور اشتراک می کنند. از این میان نزدیک به شصت هزار آن به تحصیلات عالی دولتی راه پیدا می کنند، بقیه یا به مؤسسات نیمه عالی دولتی پذیرفته می شود یا با تخفیف بیست و پنج و سی فیصد به تحصیلات عالی خصوصی معرفی می شوند که تعداد زیادی از پذیرفته شدگان در مؤسسات نیمه عالی از ادامه تحصیل انصراف می دهند و بسیاری از کسانی که به تحصیلات عالی خصوصی معرفی می شوند به دلیل فقر و عدم توانایی در پرداخت هزینه دانشگاه از خیر آن می گذرند.
از اینرو دولت ناچار است که برای اجتناب از پیامدهای منفی اجتماعی و اقتصادی این مسأله به فکر راه حل های اساسی تر و مطمئن تر باشند تا کسانی که قادر به ادامه تحصیل در مقاطع دانشگاهی نیستند به جمع بیکاران مطلق در جامعه نپیوندند. در کشورهای دیگر چون سکتور خصوصی فعال است و مراکز تولیدی و صنعتی رو به گسترش می باشد، بستر خوبی را برای جذب افرادی با تحصیلات کمتر فراهم می آورد. این افراد در نتیجه کار در کارخانه های صنعتی و تولیدی و کسب تجربیات ارزشمند در آن زمینه، می توانند به یک فرد مفید در جامعه تبدیل شوند و چرخ اقتصادی یک خانواده را بچرخانند. ولی در افغانستان متأسفانه چنین نیست. فرصت های کاری به دلیل توسعه نیافتگی و نا امنی بسیار اندک بوده و رقابت برای پیدا کردن کار بالا است. لذا بسیاری از جوانان جویای کار پس از مدت ها تلاش، مأیوس و نا امید شده و مجبور می شوند که با قبول تمامی خطرات راه قاچاق به کشورهای خارج را در پیش بگیرند.
این وظیفه دولت است که زمینه کار و اشتغال برای شهروندان را فراهم کند. دولت نمی تواند به بهانه ناکام ماندن افراد در امتحان کانکور بار تمامی مسؤلیت ها را به دوش اشخاص انداخته و نسبت به سرنوشت صدها هزار نفر بی تفاوتی اختیارکند. بی تفاوتی در این زمینه جامعه را با بحران های اجتماعی و اقتصادی گوناگونی مواجه خواهد کرد که بیرون رفت از آنها در آن زمان برای دولت بسیار دشوار و هزینه بردار خواهد بود.