شفقناافغانستان-۱۹ مهاجر افغانی از سال ۲۰۱۴ تا کنون در کمپ «بالیک پاپان» اندونزی، در پشت دیوارهای شش متری با دو متر سیم خاردار که به برق وصل است، زندانی اند. آنان میگویند که سه سال میشود کارت قبولی کمیشنری عالی پناهندگان ملل متحد را گرفتهاند، اما هنوز در این بازداشتگاه و با شرایط بسیار دشوار بهسر میبرند.
به گزارش خبرنامه؛ در اندونزی ۱۳ کمپ مهاجران وجود دارد، اما در کمپ بالیک پاپان که اکثر مهاجران آن افغانیاند، شرایط متفاوتی نسبت به ۱۲ کمپ دیگر، حکمفرما است. به گفتهی این مهاجران، آنها در این کمپ از ابتداییترین حقوق انسانی خود مانند آب کافی، لباس، غذا، مراقبتهای پزشکی و امثال آن برخوردار نیستند.
این مهاجران افغان از ماه جنوری سال ۲۰۱۸ تاکنون دست به تظاهرات زده و به گفتهی خودشان، دهها ایمیل به نهدهای مدافع حقوقبشری و مهاجرین نوشتهاند، اما هیچنهادی به آنان توجه نکرده است.
در حال حاضر این مهاجران افغانی دست به اعتصاب غذایی زدهاند و چهار روز از اعتصاب غذایی آنان میگذرد. آنان در این چهار روز دستی به آب و نان نزدهاند. با این حال نماینده این مهاجران تأکید دارد که «اگر شرایط به همینگونه پیش برود، ممکن است تا روزهای آینده این ۷ نفر که در شرف مرگ قرار دارند، جانشان را از دست بدهند.»
مهدی علیزاده، نماینده این مهاجران افغانی در کمپ بالیکپاپان اندونزی به میگوید: «خواست و پیام ما به هموطنان ما، رسانهها و کاربران فضای مجازی این است که مهاجرین افغانستانی در این کمپ را دریابید، قبل از اینکه اتفاقی بیفتد، در حق ما ظلم و بیعدالتی شده است. دولت افغانستان، وزارت خارجه و سفارت افغانستان در اندونزی تا اکنون حتی یک گزارش از وضعیت ما در ۱۳ ماه اعتراض و ۲۶۱ روز تظاهرات و چهار روز اعتصاب غذا، ننوشتهاند.»
به گفتهی آقای علیزاده، از سال۲۰۱۴ میلادی تا اکنون بیش از دهها جلسه با مسوولین و نهادها مدفع حقوق بشری داشتهاند. آنان در این مدت پنج سال، از نهادهای مسوول و دولت، چون بالاترین مقام کمیشنری عالی ملل متحد توماس، رئیس کل سازمان بینالمللی مهاجرت در اندونزی، مارک، رئیس ادره کل مهاجرت اندونزی، مقامات بلندرتبه وزارتهای خارجه، داخله و صحت عامه، مقامات ارتش و امنیت، معاون پارلمان شهر بالیک پاپان، نمایندگان، اساتید دانشگاه، محصلین، گروههای روانشناس از طرف سازمان بینالمللی مهاجرت، علما، مردم و بزرگان محل دیدار داشته و صحبت کردهاند، اما همهی آنان فقط وعده دادهاند که به خواستهای این مهاجران رسیدگی میشود.
شرایط زندگی در کمپ
بر اساس قانون بینالمللی مهاجرت، اگرچند یک پناهجو به صورت غیرقانونی هم وارد کشوری شده باشد، بعد از آنکه خود را ثبتنام کمیشنری عالی پناهندگان ملل متحد و اداره مهاجرت میکند، پناهجو یا «ریفوجی» شناخته میشود.
ثبت شدن به عنوان پناهجو به آنان اجازه میدهد که از کلیه حقوقی که شهروندان آن کشور برخوردار هستند، بهرهمند شوند و یا حداقل حق سفر، آموزش ابتدایی، صنفهای آموزشی انگلیسی، ورزش و اجازه خرید و فروش لوازم مورد نیاز و گشت و گذار را پیدا کنند. اما به گفتهی مهاجران در اندونزی، در این کشور چنین حقوقی برای مهاجرین افغانستانی خیلی کم وجود دارد.
کمپ بالیک پاپان، یکی از این کمپها است. مهاجران افغان که اکثرشان هزاره(شیعهمذهب) اند، از ماه ششم سال ۲۰۱۴ تا اکنون در شرایط دشوار این کمپ و به گفتهی خودشان در فضای بسته، بدون مراقبتهای پرشکی کافی، بدون آب و لباس کافی و بدون فضای کافی برای خوابیدن بهسر میبرند.
مهدی علیزاده، نماینده مهاجران افغانی در کمپ بالیک پاپان اندونزی به خبرنامه گفت: «کمپی که ما در آن زندگی میکنیم، گنجایش ۱۴۰ نفر را دارد، اما تعداد ما در سالهای ۲۰۱۴، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ تعداد در این کمپ بیش از ۳۲۰ نفر بود که شامل خانوادهها، مجردها و نوجونان میشود. اتاقهایی که گنجایش چهار تا پنج نفر را دارد، ما در آن ده تا سیزده نفر زندگی میکردیم.»
به گفتهی آقای علیزاده، در حال حاضر همهی مهاجران کشورهای دیگر از کمپ آزاد شدهاند، اما تنها مهاجران افغانی در این کمپ با بدترین شرایط باقی ماندهاند.
اندونزی و مهاجرت
اندونزی، کشوری فقیر در جنوب شرقی آسیا و با آب و هوایی نسبتا گرم است؛ مکانی که نزدیک به ۱۶ هزار پناهجو از کشورهای سودان، سومالیا، سوریه، ایران، پاکستان … و افغانستان در آن حضور دارند؛ از آنجمله نزدیک به ۸ هزار این پناهجویان افغانی اند.
اندونزی از سال ۲۰۱۰ میلادی تا اواخر سال ۲۰۱۳ به مبدأ سفر دریایی پناهجویان غیرقانونی به مقصد استرالیا تبدیل شده بود، اما از اواخر سال ۲۰۱۳ بدینسو که استرالیا راه دریا و وارد شدن از راه قاچاقی به این کشور را بند کرده، شرایط فرق کرده است.
پناهجویان در این کشور به دو شکل زیر پوشش سازمان کمیشنری عالی پناهندگان ملل متحد قرار میگیرند؛ برخیها پس از ورد به این کشور و ثبتنام در کمیشنری عالی پناهندگان ملل متحد، خود را در زندان (اداره مهاجرت) به کمپ یا بازداشتگاه تحویل داده، خود را به نماینده سازمان پناهجویان(سازمان بینالمللی مهاجرت) معرفی کرده و درخواست پناهندگی میدهند. به این صورت این افراد تحت پوشش سازمان بینالمللی مهاجرت(IOM) قرار میگیرند که تمام خرج و مصارفشان چون آب، نان، خدمات پزشکی، لباس و اسکان برای اقامت را همین سازمان تا زمانی که به کشور سوم نرفتید، پرداخت میکند .
اما برخیها پس از ورود به اندونزی، خودشان را به کمیشنری عالی پناهندگان ملل متحد معرفی و ثبتنام نموده و آزادانه از هزینه خود زندگی میکنند. در این صورت هیچگونه حمایت مالی و امکاناتی از طرف سازمان بینالمللی مهاجرت و کمیشنری عالی پناهندگان ملل متحد در اختیار آنها قرار نمیگیرد، و تعداد بسیار کمی که مشکلات جدی داشته باشند، کمیشنری عالی پناهندگان به آنها کمک مالی میکند .
جرم شیعه و خوشچهره بودن؛ ۵ سال زندان
احسانالله ساحل یکی از دیگر این مهاجران در کمپ بالیک پاپان اندونزی میگوید: «واقعیت این است که ما در اینجا بهنوعی گروگان گرفته شدهایم، زیرا بارها از مسوولین خواستیم که ما را آزاد کنند، اما در جواب گفتند که در این شهر هوتل برای مهاجرین نیست، شهرهای دیگر نیز برای مهاجرین کمپ بالیک پاپان جایی ندارد.»
او نیز تأکید دارد که تمام مهاجرانی که در این کمپ از کشورهای دیگر بودند، آزاد شدهاند، اما مهاجران افغانی که بیشتر آنان هزاره(شیعه مذهب) اند، ۵ سال است که در این کمپ زندانی میباشند.
به گفتهی آقای ساحل، مسوولان این کمپ از سال ۲۰۱۵ تا ماههای اول سال جاری میلادی، تنها همین دلیل را برای رها نکردن آنان مطرح میکردند، اما در ماه اپریل سال جاری میلادی، این مهاجران کنفرانسی را در این رابطه دایر کردند و در آن کنفرانس مشکلات خود را با نهادها و ادارههای مختلف دولتی شریک کردند و در ضمن خواستار هوتلی برای این مهاجران در یکی از شهرها گردیدند.
مسوولان با شنیدن همهی مشکلات این مهاجران، دو دلیل عمده را برای بیرون نکردن آنان از این بازداشتگاه عنوان کردند؛ شیعه بودن و خوشچهره بودن این مهاجران.
مهدی علیزاده، نماینده این مهاجران می گوید: «آنان در کنفرانس به صراحت گفتند که شما شیعه هستید و مساله شیعه و سنی هیچگاه حل شدنی نیست، هیچکسی ضمانت نمیتواند که شما در اینجا برای تبلیغات مذهبی نیامده باشید. مسأله دوم اینکه شما نسبتا مردم خوشچهرهای هستید، زنان و دختران اندونزی از شما خوششان میآید و شما از این طریق در اندونزی نفوذ میکنید.»
غفلت حکومت افغانستان
با این حال وزارت امورخارجه افغانستان میگوید، به مواردی که مربوط به حکومت افغانستان است، رسیدگی شده، اما در حال حاضر مشکلات این پناهجویان بیشتر مربوط به کشوری میشود که در آن حضور دارند.
صبغتالله احمدی، سخنگوی وزارت خارجه افغانستان گفت: «در کشورها، سفارتهای ما کمکهای لازم را به مهاجران انجام میدهند. در رابطه به این مهاجران، مواردی که مربوط به ما بوده، انجام شده، اما مواردی که مربوط به کشورهایی که قرار است بروند، و مواردی که مربوط به کشوریکه در حال حاضر حضور دارند، مربوط به قانون مهاجرت میشود.»
آقای احمدی تأکید میکند که مشکلات این پناهجویان در اندونزی را با کمیشنری عالی پناهندگان سازمان ملل متحد نیز در جریان خواهند گذاشت.
تاکنون وزارت امورمهاجرین و عودتکنندگان افغانستان حاضر به پاسخگویی در این مورد نشده است.