سفری جالب به کامپونگ گلام، محله مسلمان‌نشین سنگاپور+ تصاویر

به گزارش سرویس ترجمه شفقنا، سعید سعید در  thenational نوشت: در سفری که به سنگاپور داشتم از محله مسلمان‌نشین کامپونگ گلام بازدید کردم. ساعت ۱۰ صبح بود و تازه بارندگی تمام شده‌بود، از این رو باغ ادویه ــ که درست در داخل دروازه طاقدار آن محل باشکوه و در کنار ساختمانی چوبی به سبک چینی و ژاپنی قرار دارد ــ هنوز تعطیل بود.

یک عطر آشنای خاص توجه من را به خود جلب کرد: عطری در مجموعه گسترده گیاهان گرم که مربوط به درختچه گل‌های قرمز وحشی بود. سپس برگی از یک درخت کندم و عمیقاً آن را بو کشیدم؛ عطر ادویه میخک بلافاصله خاطرات چایخانه موردعلاقه‌ام در ابوظبی را به یادم آورد. راهنمای خوش‌اخلاق سفر به نام عبدالرحیم گفت: «امروزه به این‌جا باغ ادویه می‌گوییم، اما ۷۰۰ سال پیش، دوستان عرب ما آن را طلا می‌خواندند.»

ادویه‌ها علاوه بر این‌که پایه و اساس غذاهای سنگاپوری را تشکیل می‌دهند، نقشی مشابه را در درک میراث اسلامی این کشور ایفا می‌نمایند. سنگاپور نیز مانند همسایگان خود در جنوب شرق آسیا از طریق تجارت با اسلام آشنا شده و به آن روی آورده‌است.

با اذعان به موقعیت استراتژیک این کشور به عنوان یک نقطه ترانزیتی سودمند بین شرق و غرب ــ عنصری که همچنان اقتصاد این کشور جزیره‌ای را به پیش می‌برد ــ ، تاجران عرب از نقاطی که امروزه خلیج‌فارس و یمن نام دارند از سنگاپور به عنوان مرکزی برای حمل ادویه‌های منطقه به اروپا استفاده می‌کردند. به گفته عبدالرحیم، این کسب‌وکاری پرمنفعت و پویا بوده‌است.

در ادامه سفر، عبدالرحیم ما را به ناحیه‌ای برد که در آن‌جا، نیاکان آن منطقه تصمیم گرفتند با جامعه مالایا وصلت کرده و به معنای واقعی کلمه کسب و کارشان را راه‌اندازی نمایند.

کامپونگ گلام قدیم که در شمال رودخانه سنگاپور واقع شده‌است، از محل فعلی کامپونگ گلام فاصله دارد. محل فعلی مرکزی شیک پر از ساختمان‌های رنگارنگ ساخته‌شده به سبک آرت دکو، خانه‌های مدرن، کافی‌شاپ‌های تجارت آزاد و یک آزمایشگاه SG، و یک مغازه همبرگر حلال با الهام از نمایش تلویزیونی Breaking Bad می‌باشد که در آن‌جا نوشابه‌های گازدار غیرالکلی را می‌توان با شربت آبی کوراسائو شیرین کرد.

کامپونگ گلام که توسط مالکین و مغازه‌داران برجسته عرب قدرت یافته بود، در ابتدا متشکل از تعداد بسیار زیادی غرفه و تجارت‌خانه قدیمی و شلوغ بود که همه نوع خدمات، از «لوازم آرایشی حلال» غیرالکلی گرفته تا عبا، عود و عسل در آن به فروش می‌رفت.

با این‌حال، در زمان‌های اخیر یکی از منابع عمده درآمد این منطقه مربوط به خدمات زیارتی آن بوده‌است. در دهه‌های ۶۰ و ۷۰، موقعیت استراتژیک سنگاپور آن را به عنوان نقطه حرکتی ایده‌آل برای مسلمانان منطقه که برای سفر حج به سوی مکه می‌رفتند درآورد.

کامپونگ گلام مرکزی برای فروش اقلامی برای کلیه نیازها بوده‌است؛ ردای سفید، قرآن، تسبیح و راهنمای سفر همگی در آن‌جا موجود بودند. تعداد مسافران حجی که در آن منطقه وارد می‌شدند به قدری زیاد بوده که قسمت باریکی از جاده ــ که اغلب خدمات زائران در آن‌جا ارائه می‌شد ــ به کوچه حاجی معروف بوده‌است.

سایر خیابان‌ها نیز برای اهداف عملی نامگذاری شده‌اند؛ مثلاً «خیابان عرب» که به دلیل حضور تعداد زیاد مغازه‌داران اهل خاورمیانه و یمن بدین نام خوانده شده‌است و امروزه محل سکونت خرده‌فروشان اهل بوهم می‌باشد.

همچنین خیابان‌هایی هستند که ــ به دلیل ترکیبی از جمعیت‌های تاریخی و ائتلاف‌های بین‌المللی ــ به نام شهرهای مسلمان‌نشین سایر کشورها نامگذاری شده‌اند، از جمله خیابان‌های قندهار، بصره و بغداد. بارزترین نمونه این خیابان‌ها، خیابان مسقط است که پنج سال پیش به نام پایتخت پادشاهی عمان نامگذاری شد؛ خیابانی که در شاهراه اصلی «بریج رود» شمالی واقع شده‌است و هر دو انتهای این معبر باریک با طاق‌های گرانیتی هشت متری مزین به حکاکی عمانی پوشیده شده‌است. این خیابان همچنین با آثار هنری وارداتی و نقاشی‌های دیواری گرانیتی که نشان‌دهنده فرهنگ عمانی می‌باشد و نیز با تصاویر دشنه و قوری سنتی عمانی که به ترتیب خنجر و دله نام دارند آراسته شده‌است.

از آن‌جایی‌که من در بعد از ظهر روز دوشنبه به این‌جا آمدم، خیابان مسقط که شامل چند خرده‌فروش پارچه عرب است نسبتاً آرام بود. اما اگر ظهر روز جمعه به این خیابان بیایید فعالیت زیادی در آن خواهید دید، زیرا یکی از راه‌های ورودی اصلی به مسجد سلطان می‌باشد.

این مسجد با گنبد طلاکاری‌شده بلند خود مکانی باشکوه را در برابر دیدگان می‌آورد، طوری‌که به‌نظر می‌رسد تمامی خیابان‌ها و کوچه‌ها از آن منشعب شده‌اند. بنای مسجد که ابتدا در سال ۱۸۲۴ به دستور پادشاه مالایا، شاه سلطان حسین، ساخته‌شده است، در سال ۱۹۳۲ توسط معماری ایرلندی به نام دنیس سانتری بازسازی گشت و اکنون نیز به همان صورت باقی است. این مسجد دارای نشان‌هایی از مساجد جنوب شرق آسیا می‌باشد، به‌طور مثال شبستان آن وسیع بوده و با نور طبیعی خورشید پوشیده شده‌است و بین زنان و مردان مشترک می‌باشد.

با قدم زدن در محوطه بیرونی مسجد که با گیاهان سرسبز آراسته شده‌است، نگاه دقیق‌تری به گنبد آن انداختم. آن‌چه اطراف قسمت پایینی گنبد را پوشانده بود از دور به نظر مانند سنگ‌های قیمتی کمرنگی می‌آمد. اما عبدالرحیم گفت: «آن‌ها در واقع بطری‌هایی شیشه‌ای هستند که برای سس غذا به کار می‌رفتند. در آن زمان این بطری‌ها برای بازسازی مسجد از سوی مردم اهدا شدند. پیام این نوع معماری این است که دولت در رأس قرار دارد اما تحت حمایت مردم می‌باشد.»

کامپونگ گلام نیز مانند تمام مناطق تجاری فراز و فرودهایی را پشت سر گذاشته‌است. به گفته یک فروشنده عود به نام شیخ عبدالله، آن‌چه این منطقه را متمایز می‌کند این است که به عنوان یک مقصد گردشگری مشروع و قانونی بدان نگریسته می‌شود و این دیدگاه رو به افزایش است. عبدالله که نزدیک به سه دهه است در کامپونگ گلام ساکن می‌باشد می‌گوید: «گردشگران مشتاق به مسائل فرهنگی فرصت‌های جدیدی را برای صاحبان کسب و کار فراهم می‌آورند. در دهه نود، زمانی بود که وضع تمامی مغازه‌ها به قدری خوب بود که گویی سکه ضرب می‌کردیم. البته امروزه همه چیز عوض شده‌است، اما گردشگرانی که اکنون به این‌جا می‌آیند باعث شده‌اند طور دیگری فکر کنیم. این برای ما مسلمانان سنگاپور یک فرصت محسوب می‌شود تا نه تنها کالاهای خود را بفروشیم، بلکه داستان خود را نیز تعریف نماییم.»