شفقناافغانستان- علی امیری:اگرچه جای خوشی است که بر سر دوام وظیفۀ رئیس جمهور بعد از اول جوزای سال جاری، بحث حقوقی در گرفته است، اما استدلال های دو طرف بحث نشان میدهد که هیچ گونه ارادۀ سیاسی کافی برای حکومت قانون وجود ندارد. چند نکته را با خوانندگان گرامی در میان میگذارم.
۱٫ استدلال مخالفان سیاسی رئیس جمهور مبنی بر ختم وظیفۀ او در اول جوزا درست است. اما طرح حکومت سرپرست آنها ریشه در قانون ندارد. هیچ کس به صرف اینکه نامزد ریاست جمهوری است، صلاحیت تصدی حکومت ولو به طور موقت را پیدا نمی کند.
۲٫ استدلال هواداران اشرف غنی مبنی بر رویه شدن تأخیر در انتخابات، فاقد اعتبار حقوقی است. درست است که تا کنون هیچ انتخاباتی در موعد مقرر قانونی خود برگزار نشده است، اما اعمال خلاف قانون رویه حقوقی شده نمی تواند. اگر قرار باشد مصرحات قانون اساسی با اعمال خلاف قانون تعدیل شود، تا چند سال بعد چیزی از این قانون باقی نخواهد ماند. ادامه وظیفه رئیس جمهور از اول جوزا خلاف نص صریح قانون اساسی و بنابراین نا مشروع است.
۳٫ هواداران حکومت پاگراف دوم ماده ۶۱ قانون اساسی را به به پاگراف قبلی آن پیوند میزند و می گوید که وظیفه رئیس جمهور در صورتی در اول جوزا ختم می شود که سی یا شصت روز قبل از آن انتخابات برگزار شود. این تفسیر ضمن اینکه خلاف نص است، توالی فاسد بسیار دارد. اگر ختم وظیفه رئیس جمهور بر انتخابات مبتنی باشد و رئیس جمهور هرگز انتخابات برگزار نکند، چه؟ مراد قانو نگذار این است که فشار لازم بر رئیس جمهور باشد که به هر بهانه انتخابات را تعویق نکند. و اگر مثل مورد کنونی انتخابات در میعاد معین بر گزار نشد، رئیس جمهور صلاحیت دوام کار را نداشته باشد. این تنها ضمانت جلوگیری از استبداد و دیکتاتوری است.
۴٫ حال که کار به اینجا کشیده است راه حل چیست؟ راه حل قانونی اجرای ماده شصت و هفت قانون اساسی است. به موجب این ماده در صورت استعفا، وفات، یا بیماری صعب العلاج رئیس جمهور «دولت سرپرست» با صلاحیت محدود به مدت محدود تا سه ماه تشکیل و انتخابات را بر گزار می کند. فعلا رئیس جمهور به دلیل نص صریح قانون به وظایف خود دوام داده نمی تواند و مانند مورد وفات یا بیماری صعب العلاج شده است. آنجا توان جسمانی نداشت، در مورد کنونی صلاحیت قانونی ندارد.
۵٫ دولت سرپرست می تواند به ریاست ذوات مندرج قانون و در شرایط فعلی به ریاست رئیس اجرائیه در صورتی که خود کاندید نباشد، برگزار گردد.