شفقناافغانستان-سلاموطندار مدعی است که به مدارکی دست یافته که نشان میدهد، وزارتخانههای مالیه و شهرسازی، و همچنان شهرداری کابل در نظر دارند ۴۰ جریب زمین ساحۀ سبز سیلوی مرکزی را به دانشگاه خصوصی کاردان بسپارند.
این منابع میگویند، محمدجواد پیکار، وزیر شهرسازی و اراضی در تفاهمی با احمد ذکی سرفراز، شهردار کابل، ۴۰ جریب زمینی که مربوط به سیلوی مرکزی میشود را «خلاف تمام پروسههای تدارکاتی و داوطلبی در بدل پول هنگفتی به دانشگاه کاردان میسپارند.»
دانشگاه کاردان از جمله دانشگاههای خصوصی دستاول در افغانستان به حساب میآید. این دانشگاه طی یک طرح چندین صفحهیی از وزارت مالیه خواسته است که زمین ساحۀ سبز سیلوی مرکزی را برای ساخت مجتمع آموزشی برای ۹۹ سال در اختیارش قرار دهد.
وزارت مالیه هم به تاریخ «۱۹/۰۴/۱۳۹۷» با ارسال مکتوب شماره «۱۶۵» آمریت تحلیل و ارزیابی پروژههای ریاست مسلکی مشارکت عامه و خصوصی این وزارت، که پای آن امضای عبدالمومن مصور، رئیس عمومی مشارکت عامه و خصوصی دیده میشود، موضوع را به وزارت شهرسازی شریک کرده و از این وزارت خواسته است در مدت هفت روز کاری در این مورد موافقت، نظریات و پیشنهادهایش را شریک کند. در این مکتوب اینچنین آمده است: «پوهنتون کاردان طرح ابتدایی خویش را در مورد توسعه پوهنتون به ارزش ۲۱ میلیون دالر آمریکایی سرمایهگذاری برای ۹۹ سال در موازی ۴۰ جریب زمین که ملکیت آن مربوط اداره سیلوی مرکزی میباشد، جهت پیشبرد و طی مراحل به این ریاست ارسال نموده است.»
ادارۀ ملی حفاظت از محیط زیست اما مخالف فروش این زمین است. مسئولان در این اداره میگویند، سپردن ساحۀ سبز سیلوی مرکزی برای فعالیتهای آموزشی مشکلات و مناقشات اجتماعی را بار خواهد آورد.
در مکتوب ادارۀ ملی حفاظت از محیط زیست آمده است: «ساحه سیلوی مرکز بر اساس ماستر پلان آن وقت برای کمپلیکس فعالیت و تأسیسات فابریکه مربوطه تثبیت و در نظر گرفته شده است، ضمنأ مطابق به ماده ۱۴ مقرره کاهش و جلوگیری از آلودگی هوا حداقل ۱۰ فیصد مساحت مربوط را برای فضا سبز و باز تخصیص داده و در آن اشجار را غرص نمایند.»
وزارت شهرسازی و اراضی که در سال ۱۳۹۷ خورشیدی به نام وزارت شهرسازی و مسکن یاد میشد، در پاسخ به مکتوب وزارت مالیه نگاشته است، ساحۀیی که وزارت مالیه در نظر دارد به دانشگاه کاردان بسپارد، بر بنیاد ماسترپلان شهری و تأییدی ریاست جممهوری بخشی از ساحۀ صنعتی و مربوط به تصدی ارزاق میباشد.
بر بنیاد این مکتوب، ساحۀ سبز سیلوی مرکزی، دو سال پیش از سوی وزارت مالیه وارد آجندای کابینه شده و در این مورد فقرۀ «۱۴، ۱۵ و ۱۶» جلسۀ کابینه که به تاریخ «۸/۶/۱۳۹۶» برگزار شده بود، قابل تأمل است. در این فقرهها چنین آمده است: «۱۴- پروتوکول انتقال موازی ۶۹۰۴۵ متر مربع جایداد آمریت حوزه دوم تصدی ملیبس وزارت ترانسپورت واقع سمت الف خوشحال خان مینه مقابل سیلوی مرکزی به جانب وزارت مالیه تأیید است. وزارت مالیه موظف است تا طبق صراحت فقره ۱۵ مصوبه شماره ۱۹ مورخ ۱۷/۹/۱۳۹۶ کابینه ج،ا،ا زمین متذکره را جهت اعمار یک زهار واحد مسکونی توسط موسسۀ خیریه الغرافه قطر به وزارت ارشاد حج و اوقاف انتقال دهد. ۱۵- وزارتهای تجارت و صنایع و زراعت و آبیاری موظفاند تا موازی معادل ۶۹۰۴۵ متر مربع زمین ملکیت تصدی ارزاق واقع جوار سیلوی مرکزی را از طریق ادارۀ اراضی افغانستان به تصدی ملیبس وزارت ترانسپورت انتقال نماید. ۱۶- اداره اراضی افغانستان موظف است تا معادل زمین تصدی ارزاق را که به جانب تصدی ملیبس انتقال گردیده در یک مکان مناسب دیگر تدارک و به آن تصدی انتقال دهد.» در پای این مکتوب امضای عزیزاحمد گلستانی، معین امور مسکن دیده میشود.
بر بنیاد این تصمیم کابینۀ افغانستان، فیصله بر آن شد تا زمین تصدی ملیبس برای ساخت شهرک اختصاص یابد و بخشی از زمین سیلوی مرکزی نیز به تصدی ملیبس سپرده شود؛ اما یک سالواندی پس از این تصمیم کابینه، «زمین سیلوی مرکزی به دانشگاه کاردان سپرده شده است.»
مدرک دیگری که سلاموطندار به آن دست یافته، نشان میدهد که درست ۱۰ روز پس از ارسال این مکتوب، روشان ولسمل، سرپرست وزارت شهرسازی و مسکن نیز نوشته است که ساحۀ سیلوی مرکزی بر اساس ماسترپلان شهر کابل که منظوری ریاست جمهوری را دارد، ساحۀ صنعتی میباشد و هماکنون مجتمع سیلوی مرکزی در این محل فعالیت دارد.
در بخشی از این مکتوب که به تاریخ «۶/۵/۱۳۹۷» به وزارت مالیه فرستاده شده، آمده است: «در صورتی که کمپلکس پوهنتون کاردان که یک ساحۀ تعلیمی و تحصیلی میباشد، در عقب تعمیرات سیلوی مرکزی فعالیت صنعتی دارد احداث گردد، از لحاظ فعالیت متضاد یکدیگر میباشد. ساحۀ تعلیمی و تحصیلی ضرورت به فضای آرام و پاک دارد و ساحۀ صنعتی از خود آلودگی صوتی و محیط زیستی تولید میکند که باعث ناآرامی فضای اطراف خود میگردد.»
در کنار این، ریاست عمومی تصدی ارزاق که سیلوی مرکزی نیز مربوط آن ریاست میشود در مکتوبی به وزارت شهرسازی نوشته است، زمین این ریاست که در ناحیۀ سوم شهر کابل قرار دارد، مطابق به مصوبۀ کابینه، به تصدی بسهای برقی اختصاص یافته و زمین دیگری با مشخصاتی که درج مکتوب است، ندارند تا در اختیار موسسهیی آموزشی قرار دهند.
در بخشی از این مکتوب که پای آن امضای امانالله محبوب، معاون اداری و سرپرست تصدی ارزاق است، چنین آمده: «زمین ملکیت ریاست عمومی تصدی ارزاق که در جوار سیلوی مرکزی ساحه مربوط ناحیه سوم شاروالی کابل موقعیت دارد، بر طبق مصوبه نمبر ۹ مورخ ۸/۶/۱۳۹۶ کابینه جمهوری اسلامی افغانستان به ریاست محترم تصدی بسهای برقی در نظر گرفته شده است، زیرا جایداد تصدی بسهای برقی که در مقابل سیلوی مرکز مربوط ناحیه پنجم موقعیت داشت، به جهت اعمار ۱۰۰۰ واحد مسکونی که از جانب کشور قطر اعمار میگردد، در نظر گرفته شده است. ریاست عمومی تصدی ارزاق در ساحه ناحیه پنجم نزدیکی سیلوی مرکز بجز همین قطعه زمین به مساحت ذکر شده دیگر همچو جایداد ندارد تا به اختیار کدام موسسه قرار دهد.»
بر بنیاد این مکتوب، تصدی ارزاق تأیید کرده است که در ناحیۀ سوم هیچ مکان مناسبی برای تأسیس مجتمع آموزشی وجود ندارد.
شهرداری کابل نیز در مکتوبی عنوانی وزارت صنعت و تجارت نوشته است که با نظراندازی به ماسترپلان شهری، ساحۀ یادشده صنعتی میباشد و «قرار معلومات آنان، شماری از ادارهها برای این ساحه برنامههایی ریختهاند.»
یک منبع ارشد حکومتی به سلاموطندار گفته است، طرح ساخت مجتمع تحصیلی در کنار مجتمع صنعتی از سوی شرکتی به نام «ساساکی» در هماهنگی با احمدذکی سرفراز، شهردار کابل تهیه و ترتیب شده است. به نقل از این منبع، کارمندان شرکت ساساکی در زمان ترتیب این طرح حتا یکبار هم سفری به افغانستان نداشتهاند.
خواستیم در این باره دیدگاه شهرداری کابل را نیز داشته باشیم، اما با تماسهای پیهم مسئولان این ریاست حاضر به گفتوگو نشدند.
با این حال حشمتالله ناصری، سخنگوی وزارت شهرسازی و اراضی اتهام پرداخت رشوه و فروش این زمین را به دانشگاه کاردان رد میکند و میگوید، ساخت متجمع تحصیلی در ساحۀ سبز سیلوی مرکزی، مطابق به هدایت محمداشرف غنی، رئیس جمهوری کشور روی دست گرفته شده است. اما تاکنون به بخش خصوصی و به ویژه دانشگاهی سپرده نشده است. او میگوید، تاکنون روی این طرح کار جریان دارد و پس از بررسیها، طی مراحل قانونی و همچنان مراحل تدارکاتی، تصمیم نهایی همهگانی خواهد شد. به گفتۀ آقای ناصری، تاکنون با هیچ طرفی بابت ساخت مجتمع تحصیلی به تفاهم نهایی نرسیدهاند. سخنگوی وزارت شهرسازی و اراضی میافزاید، سیلوی مرکزی فرسوده شده و عمرش به پایان رسیده است و به زودی در جای دیگری ساخته میشود.
با این حال مسئولان در کاردان به سلاموطندار میگویند، آنان در نتیجۀ یک برنامه داوطلبی رسمی زمین را برای ۵۰ سال به دست آورده و سالانه بابت این زمین بیش از ۷۰۰ هزار افغانی به دولت میپردازند. دکتر محمدظاهر ایوبی، سخنگوی دانشگاه کاردان میگوید، کار ساخت مجتمع تحصیلی کاردان به دلایلی به تأخیر افتاده، اما به زودترین فرصت کار عملی این مجتمع که دهها میلیون دالر هزینه برمیدارد، آغاز خواهد شد.
سیلوی مرکزی از جمله کارخانههای تولیدی دولتی است که در کنار فراهمسازی زمینۀ کار برای شماری از شهروندان کشور، نان خشک ارگانهای امنیتی، دفاعی و خوابگاههای دانشگاههای دولتی را تأمین میکند.
یک منبع دیگر همچنان به سلاموطندار میگوید که طرح فروش زمین ساحۀ سبز سیلوی مرکزی به دانشگاه کاردان، خلاف ماسترپلان شهر کابل نیز میباشد.
در کنار این موارد، شماری از اعضای مجلس سنا نیز از فروش غیرقانونی صدها جریب زمین پرده برداشته و گفتهاند که این زمینها مربوط دانشگاه کابل، وزارت زاراعت و وزارت تحصیلات عالی میشود که به نهادهای خصوصی به فروش رسیده است. به نقل از منابع، مجلس سنا این موضوع را برای بررسی بیشتر به دادستانی کل فرستاده است.
خواستیم در بارۀ فروش ۴۰ جریب زمین ساحۀ سبز سیلوی مرکزی دیدگاه وزارت صنعت و تجارت به ویژه تصدی ارزاق و ریاست جمهوری را داشته باشم، اما آنان به تماسهای ما در این زمینه پاسخ ندادند.