شفقناافغانستان- با گذشت سالها از آغاز مذاکرات صلح، مسیر رسیدن به صلح رفته رفته پرپیچ و تاب تر و دشوارتر می شود، گفتگوهای صلح در این سالها گاهی به نقطه ای از صلح احتمالی میان دولت و طالبان رسید اما با توجه به پیچیده تر شدن شرایط، معمای صلح تا هنوز حل ناشده باقی مانده است.
داکتر جعفر مهدوی، رهبر حزب ملت افغانستان، استاد دانشگاه و عضو ارشد شورای عالی مردمی جنبش روشنایی در گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری شفقنا افغانستان، پیرامون «مذاکرات صلح افغانستان» چالش ها و فرصت ها چنین پرداخت:
موانع صلح در افغانستان
جعفر مهدوی در پاسخ به اینکه چه موانعی سد راه صلح هستند، گفت: جنگ و صلح افغانستان وابسته به سه متغیر کلی است. اول متغیر ملی، دوم منطقه ای و سوم بین المللی!
وی افزود: دلیل اینکه جنگ و صلح افغانستان به این سه متغیر وابسته می باشد، این است که تمام قدرتهای منطقه ای و بین المللی بصورت پنهان یا آشکار با توجه به موقعیت خاص ژئوپولتیکی افغانستان در تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی افغانستان در سطوح مختلف دخیل هستند. همین موضوع متاسفانه باعث شده تا به نحوی منافع این کشورها با تحولات افغانستان گره بخورد.به همین دلیل سعی می کنند در تمام قضایای سیاسی، اجتماعی ، اقتصادی و امنیتی افغانستان تاثیرگذار باشند. البته وجود شکاف های متراکم اجتماعی، فرهنگی و سیاسی که مهمترین موانع ” ملت” شدن در افغانستان بوده ، بشدت بسترهای اجتماعی را برای انواع گوناگونی از مداخلات و نفوذ کشورهای بیگانه در افغانستان مساعد ساخته است.
ایشان بیان داشت: مهمترین مانع ملی(داخلی) بر سر راه صلح افغانستان، سبوتاژ حکومت موجود یا اگر دقیقتر بگوییم داکتراشرف غنی است، تصورایشان از رسیدن به صلح این است که کنترل روند مذاکرات صلح بطور انحصاری باید در اختیار ایشان باشد؛و در فرجام مدلی که ایشان در ذهن دارد این است که طالبان را به مجموعه های کوچک تجزیه کرده و سپس بخش هایی از طالبان را در بدل یگان نمره زمین و سپردن یک وظیفه دولتی و چند نفر محافظ همچون آقای حکمتیار وارد نظام بسازند، طبیعی است که در چنین شرایطی بخشی از رده های پایین نظامی طالبان به داعش خواهند پیوست و مجموعه اندک باقیمانده را با همکاری قوای ائتلاف براحتی می تواند سرکوب کند. از سویی با مهندسی انتخابات ریاست جمهوری افغانستان و تمدید خودش برای یک دوره دیگر( البته با این فرض که پس از پنج سال با تغییر نظام سیاسی از” جمهوری” به ” سلطنت” خودش را برای مادام العمر در راس قدرت تضمین نکند!) و با یک پارلمان بی خاصیت دست چین شده گزینشی گوش به فرمان و اُپوزسیون تطمیع شده و یا دوسیه دار؛ دیگر هیچ مانعی برای زمامداری آقای غنی باقی نمی ماند. این سناریوی ذهنی آقای غنی است که متاسفانه چشم انداز هرگونه اُمید را برای رسیدن به صلح عادلانه و پایدار با ابهام مواجه ساخته است.
وی افزود: مانع دوم داخلی در مسیر صلح، عدم اجماع سیاسی و تفاهم اپوزسیون است، تنها آقای غنی قرائت خاص و منحصربفردی از صلح ندارند، بلکه سایر جریانهای سیاسی داخلی نیز از یک عدم تفاهم در ارتباط با بسیاری مسایل منجمله پروسه صلح رنج می برند و هر گروه قرائت خاص خود و نسخه خودشان را برای صلح دارند. هر مجموعه ای تلاش دارند تا به شکلی از اشکال پروسه را در منظومه چشم انداز منافع خودشان ببینند.
عضو ارشد شورای عالی مردمی جنبش روشنایی بیان داشت: ما در سطح نیروهای سیاسی هم با یک روایت واحد در ارتباط با صلح مواجه نیستیم و گاها با روایتهای مختلف و حتی متعارض روبرو هستیم.
وی افزود: مانع سوم رسیدن به صلح در سطح ملی عدم تفاهم حکومت و اپوزسیون است. اگر فرض را بر این بگیریم که مجموعه اپوزوسیون به شمول داکتر عبدالله با پیش درآمدی آقای کرزی موافق باشند و به یک روایت واحد دست پیدا کنند، باز هم رسیدن به یک روایت واحد میان اپوزسیون با تیم آقای غنی بسیار دشوار است.
وی با اشاره به اصرار حکومت فعلی بر محور بودن در مذاکرات صلح، خاطرنشان کرد: تا زمانی که حکومت موجود(آقای غنی) صلح را با محوریت خودشان می خواهند، ما نمی توانیم از سوی نظام سیاسی افغانستان به یک روایت و موضع واحد درباره پروسه صلح برسیم.
جعفر مهدوی با اشاره به نقش نهادهای مدنی در پیشرفت گفتگوهای صلح، بیان داشت: مانع چهارم ملی، نگاه منفی نهادهای مدنی به صلح احتمالی است. نهادهای مدنی یا نسل جوان و تحصیلکرده و جامعه زنان تحصیلکرده و شهر نشین افغانستان خاطرات بدی از دوران حاکمیت طالبان دارند و در این سالها رسانه ها هم نسبت به این مساله به اندازه کافیسیاه نمایی کرده و از طالبان یک چهره آشتی ناپذیر، غیر قابل انعطاف و بشدت قرون وسطایی ساخته اند. بگونه ای که امروزه عملا تقابل نظام سیاسی افغانستان با گروه طالبان از نظر جامعه شناختی به تقابل نظام اجتماعی شهر نشین و ده نشین تغییر ماهیت داده و به میزانی که ده نشین زندگی شهری را منشا آلودگی می پندارد، انسان شهر نشین هم بشدت نسبت به نقش ویرانگر هجوم ده نشینان وحشت دارند. متاسفانه در طول حدود سه دهه اخیر تقابل طالبان با حکومت بعنوان نماینده و محافظ فرهنگ مدرن شهر نشینی به یک ” مساله اجتماعی” تبدیل شده است. این تصویر منفی مانع این است که مجموعه نسل جوان و جامعه زنان بتوانند با یک ذهنیت واقع گرایانه به این موضوع نگاه کنند.
وی تصریح کرد: تصور جوانان از طالبان، همان طالبان ۱۹۹۶ است که آنرا یک تهدید و خطر برای مدنیت، صلح، فرهنگ و جامعه می دانند، بسیار زمان لازم است که این تصور از ذهن مردم پاک شود و البته نقش طالبان در تغییر یا تثبیت این تصور ذهنی بسیار مهم و تعیین کننده است. حضور طالبان در عرصه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و انتخاب یک رویکرد مبتنی بر تساهل و تسامح اجتماعی و فرهنگی و اجتناب از متوسل شدن به قراات های خشن و غیر منطقی و زاویه داشتن با انواع فسادی که دامنگیر نظام اجتماعی و سیاسی ما بوده ، می تواند در تغییر ذهنیت جامعه افغانی نسبت به طالبان بسیار موثر باشد. بدون شک اتخاذ این رویه ها و رویکردها باعث خواهد شد تا نسل جوان افغانستان بتوانند اعتماد از دست رفته را بازیابند و به این باور برسند که طالبان با دیدگاهها و روایتهای مخصوص به خود بخشی از جامعه افغانی بوده و ما راهی جز پذیرش و احترام به دیدگاههای یکدیگر برای رسیدن به افغانستانی با صلح پایدار نداریم.
وی عنوان کرد: در عرصه منطقه ای مناسبات پر تنشی میان حکومت افغانستان و برخی کشورهای منطقه و یا فیمابین کشورهای منطقه با یکدیگروجود دارد که بر روی صلح افغانستان تاثیر منفی دارد.
مهدوی گفت: بعنوان مثال مناسبات هند و پاکستان در سالهای اخیر بشدت پرتنش شده و دو کشور تا سر حد یک جنگ تمام عیار پیش رفتند و یقینا بالا گرفتن تنش میان کشورهای همسایه تاثیری منفی روی پروسه صلح افغانستان داشته و می تواند بعنوان یکی از موانع جدی صلح افغانستان بشمار رود.
رهبر حزب ملت افغانستان افزود: از سوی دیگر تنش میان ایران و ایالات متحده آمریکا، کشورهای حوزه خلیج فارس و عربستان سعودی بر تحولات افغانستان بی تاثیر نیست و بالا رفتن سطح تنش میان ایران و این کشورها هر چند که برخی طرفهای درگیر، همسایه افغانستان نیستند، اما نمی توانیم تاثیر منفی آنها را برروی پروسه صلح افغانستان نادیده گرفت.
مهدوی با اشاره به تنشهای بین المللی، یادآور شد: موضوع دیگر یا متغیر سوم تنشهای بین المللی است. متاسفانه از زمان روی کار آمدن آقای دونالد ترامپ بعنوان رییس جمهور ایالات متحده آمریکا، سطح تنشها در جهان رو به افزایش گذاشته و بدعهدی و لغو تعهدات بین المللی ایالات متحده آمریکا از سوی آقای ترامپ با نهادها و سازمانهای بین المللی، وضعیتی را در مناسبات منطقه ای و جهانی بوجود آورده که می توانیم از آن به عنوان دوره” عدم قطعیت” در مناسبات بین الملل یاد کنیم.
وی گفت: امروز هیچ کشور و سازمانی نمی تواند به آمریکا و تعهداتش اعتماد داشته باشد، چرا که آقای ترامپ یا این معاهدات و توافقنامه های بین المللی را لغو کرده و یا هم عملا نشان داده که هیچ تعهدی به آنها ندارد.
رهبر حزب ملت با اشاره به نقش آمریکا در مذاکرات صلح افغانستان، تصریح کرد: این تنشها تاثیرات مستقیم و منفی خود را بر پروسه صلح افغانستان می گذارد و حتی اگر ما به مرحله امضای توافقنامه صلح میان طالبان و ایالات متحده آمریکا برسیم اما راه دشوار برای رسیدن به یک صلح عادلانه و پایدار در افغانستان راه طولانی و پر پیچ و خمی است که با این امضا رسیدن به آن آرمان تضمین نمی شود.رسیدن به یک صلح عادلانه و پایدار زمانی تضمین می شود که مجموعه فاکتورها و متغیر های داخلی بشمول آقای غنی حاضر باشند تا برای تحقق رویای مردم افغانستان( صلح عادلانه و پایدار)حاضر به پرداخت هزینه و قربانی باشند. هزینه ای که باید داکتر اشرف غنی بپردازد این است که دیگر برای ماندن خودش در قدرت به هرگزینه ای متوسل نشود.
حکومت سپوتاژکننده یا تسهیل کننده صلح؟
جعفر مهدوی در ادامه با اشاره به کارکرد منفی حکومت فعلی در زمینه صلح اظهار کرد: تا کنون حکومت افغانستان در جایگاه سپوتاژ کننده پروسه صلح قرار داشته، در چند مرحله ای که حکومت افغانستان در ارتباط با صلح افغانستان موضع گیری کرده است، این موضع گیری ها سلبی بوده و نه ایجابی، یعنی نقش تخریب کننده و منفی داشته است. در هر دو نشست مسکو حکومت یک موضع منفی و خصمانه اتخاذ کرد و این موضع ها پروسه صلح را عموما و روند گفتگوهای بین الافغانی را اخصا متاثر ساخت، همچنین در نشست بین الافغانی دوحه حکومت با معرفی بیش از سیصد نفر این نشست را به تمسخر گرفت و در جریان تدارک برگزاری کنفرانس بیجینگ هم حکومت فعلا بدنبال سپوتاژ این کنفرانس است و احتمال دارد که کنفرانس بجینگ هم به سرنوشت سایر کنفرانسها دچار شود.
وی بیان داشت: مشکل اصلی و بسیار جدی که تقریبا تبدیل به یک گره کور در روند صلح افغانستان شده، تلاش و تقلای آقای غنی به تمدید حکومت خودش است. آقای غنی مخالف صلح نیست، اما روایتش از صلح با محوریت و حضور خودش در راس قدرت قابل فهم است و از سوی دیگر “فقدان مشروعیت ” دینی از نظر طالبان و حقوقی و قانونی از نگاه مردم و رهبران سیاسی باعث بوجود آمدن ” گره کورصلح افغانستان” شده است. این گره کور تنها با واگذاری قدرت به یک حکومت موقت ( البته با هرعنوانی مثل مصالحه ملی، آشتی ملی، انتقالی و …!) با مشارکت همه طرفهای عمده سیاسی بشمول طالبان برای بازنگری در قانون اساسی، بحث روی نظام سیاسی جدید و برگذاری یک انتخابات سالم و شفاف سراسری پارلمانی و ریاست جمهوری امکان پذیر است.
رهبر حزب ملت افغانستان با اشاره به موضع طالبان در برابر مذاکره با حکومت تصریح کرد: البته تنها در صورتی مذاکره مستقیم حکومت افغانستان با طالبان موضوعیت پیدا می کند که حکومت آینده در نتیجه یک انتخابات سالم و شفاف و مورد تایید تمامی طرفها و تیم های انتخاباتی روی کار بیاید. تنها در این صورت رهبری صلح باید بدست حکومت افغانستان و با محوریت حکومت افغانستان صورت گیرد. بدیهی است که حکومت معیوب و معلول فعلی که که بطور مطلق با بحران مشروعیت قانونی مواجه است نمی تواند رهبری پروسه ملی و حتی می توان گفت منطقه ای و بین المللی صلح افغانستان را در انحصار خودش داشته باشد. در آینده هم اگر مجددا حکومتی خارج از پروسه معمول انتخاباتی و با وساطت پو مپئو وزیر خارجه آمریکا تحت هر عنوانی مثل حکومت آشتی ملی و یا … مشروعیت و صلاحیت نمایندگی از مردم و نظام سیاسی افغانستان را برای پیشبرد مذاکرات صلح ندارد و بعید می دانم طالبان هم با چنین موجود محیر العقول سیاسی مذاکره کنند.
چه کسانی باید مذاکره کنند؟
عضو ارشد شورای عالی مردمی جنبش روشنایی در پاسخ به این پرسش که چه کسانی می توانند بعنوان طرفهای مشروع و اصلی مذاکرات، پای میز مذاکره حاضر شوند، اظهار کرد: دو ملاحظه وجود دارد، ملاحظه اول این است که جنگ و صلح افغانستان بدلیل تاثیرگذاری و تاثیرپذیری پیدا و پنهانی که بر حوزه منافع مجموع کشورهای منطقه و قدرتهای جهانی دارد، یک موضوع فراملی و اساسا یک موضوع منطقه ای و بین المللی است و فراتر از حوزه مناسبات ملی تعریف می شود. ملاحظه دوم این است که توافق نهایی برای اساس گذاری یک مناسبات جدید سیاسی پسا صلح در افغانستان حتما باید در نتیجه یک مذاکرات بین الافغانی باشد.
داکتر جعفر مهدوی با اشاره به عدم وجود یک اجماع ملی درباره صلح گفت: در عرصه ملی ما به یک اجماع ملی در سطح تمام گروهها و احزاب و فعالان نظام سیاسی افغانستان نیاز داریم.
وی خاطرنشان کرد: رسیدن به یک اجماع ملی میان مجموعه ها و نیروهای سیاسی در داخل و خارج از حکومت برای رسیدن به صلح پایدار اجتناب ناپذیر است، این اجماع ملی باعث می شود که نیروهای سیاسی با همکاری یکدیگر روی اولویت های اساسی کشور به توافق رسیده و با صدای واحد در میز مذاکرات با طالبان حاضر شوند.
وی افزود: با توجه به شرایط موجود در حکومت فعلی و بحران مشروعیت و بی ثباتی داخلی بسیار دشوار است که این حکومت بتواند رهبری و ریاست مذاکرات صلح را به دست بگیرد و پای میز مذاکره برود.
رهبر حزب ملت افغانستان عنوان کرد: در شرای موجود حکومت و نمایندگان حکومت می توانند بخشی از پروسه گفتگوهای صلح باشند. با توجه به پیچیدگی گفتگوهای صلح، ما به یک حرکت ملی نیاز داریم که مجموع نیروهای سیاسی افغانستان در آن دخیل باشند و انحصار این پروسه ملی و بین المللی توسط آقای غنی عملا بن بست گفتگوهای صلح محسوب می شود.
وی با اشاره به بحران مشروعیت در حکومت فعلی و عدم شفاف بودن پروسه انتخابات، بیان داشت: در یک صورت می توانیم بگوییم که حکومت رهبری صلح را در اختیار داشته باشد و آن شرایطی است که پس از انتخابات یک حکومت مشروع و قابل قبول برای همه طرفهای سیاسی روی کار بیاید(اینکه طالبان می پذیرند یا نمی پذیرند بحث دیگری است). در این صورت هم ترکیب هیات صلح باید شامل تمامی طیفهای سیاسی افغانستان(چه درون حکومت و چه بیرون از حکومت)باشد.
چرا طالبان با حکومت مذاکره نمی کند؟
رهبر حزب ملت افغانستان با بیان اینکه طالبان به دو دلیل با حکومت بصورت مستقیم مذاکره نمی کند، تصریح کرد: دلیل اول تا حدودی شخصی و بر می گردد به تعهداتی که قبل از شرکت آقای غنی در انتخابات ریاست جمهوری دوره قبل و آن قول و تعهدی بوده که آقای غنی تعهداتی به طالبان سپرده بوده تا در بدل همکاری طالبان برای تامین امنیت ولسوالی ها و مناطق تحت نفوذ شان که حوزه رای آقای غنی بوده ایشان پس از پیروزی پروسه صلح با طالبان را بعنوان یک اولویت مهم حکومتش روی دست گیرد و دیگر اینکه آقای غنی تعهد کرده بود پیمان نامه امنیتی را با ایالات متحده امضا نخواهد کرد؛ اما به محض اینکه آقای غنی به قدرت رسید، در هر دو موضوع خلاف وعده هایش عمل کرد، بخاطر همین مساله طالبان نسبت به آقای غنی بشدت بی اعتماد هستند.
وی افزود: دلیل دوم که طالبان به آن تاکید دارند، این است که از نظر طالبان حکومت آقای غنی یک حکومت دست نشانده آمریکاست و با توجه به اینکه طالبان دشمن اصلی خود را ایالات متحده آمریکا می دانند و همچنانکه طرف اصلی جنگ طالبان هستند، طرف اصلی گفتگو و صلح هم به زعم آنها آمریکایی ها هستند؛ فلذا اصرار دارند که این حکومت دست نشانده آمریکایی ها و فاقد مشروعیت برای هرگونه گفتگو و مذاکره در باره سرنوشت افغانستان می باشد. طالبان اساسا مذاکره با این حکومت را نوعی مشروعیت دادن به آن می داند که طالبان از نظر ایدئولوژیک حاضر به پذیرش این موضوع نیستند.
نقش کشورهای منطقه و قدرتهای جهانی در صلح افغانستان
مهدوی در پاسخ به این پرسش که کشورهای منطقه و قدرتهای جهانی و مخصوصا آمریکا چه نقشی در صلح افغانستان دارند، بیان داشت: قدرتهای منطقه ای و جهانی همانطور که در گذشته روی جنگ افغانستان تاثیر داشتند، اکنون نیز در صلح افغانستان موثر هستند. همانطور که تاریخ شهادت می دهد، در جنگ افغانستان حمایتهای مالی و نظامی و لجستیکی کشورها نقش تعیین کننده داشت و امروز نیز در پروسه صلح حمایت یا عدم حمایت این کشورها تاثیرگذار است.
وی افزود: هر کدام از این کشورها حوزه نفوذ پیچیده ای در ابعاد مختلف در افغانستان دارند و بدلیل گستردگی این حضور و نفوذ نباید دیدگاه مثبت این کشورها در ارتباط با صلح نادیده گرفته شود و مخصوصا آمریکا که فعلا طرف اصلی مذاکرات صلح با طالبان است نباید منافع دیگران را نادیده بگیرد. اگر هر کدام از کشورهای موثر به هر دلیلی بخواهد در مسیر پروسه صلح آسیب مانع تراشی کند ، با توجه به نفوذی که دارند براحتی پروسه صلح را ناکام خواهند کردوافغانستان وارد ورطه خطرناکی خواهد شد، بهمین دلیل ظرافت ها و ملاحظاتی پیچیده و حساسی در سطح ملی و بین المللی در روند مذاکرات صلح وجود دارد که جدی نگرفتن آنها باعث ناکامی و شکست پروسه صلح در افغانستان شود.
آیا پروژه صلح آمریکایی در افغانستان شکست خورده است؟
عضو ارشد شورای عالی مردمی جنبش روشنایی در ادامه با اشاره به فراز و فرودهای حضور آمریکا در افغانستان با نیت آوردن صلح، بیان داشت: طالبان را می توانیم در کشاندن آمریکا به پای میز مذاکره و امضای توافقنامه پیروز دو دهه اخیر جنگ افغانستان بدانیم!
عضو ارشد جنبش روشنایی تصریح کرد: طالبان در دو دهه اخیر از دید ایالات متحده و متحدانش یک گروه تروریستی بود، آقای کرزی در خاطرات خودش عنوان می کند که طالبان پیشنهاد صلح و مذاکره را داده بود و آقای کرزی این پیشنهاد را پذیرفت، اما وقتی این موضوع با آمریکاییها در میان گذاشته شد، آنها جدا مخالفت کردند و گفتند که طالبان تروریست هستند و باید نابود شوند، اما همگان شاهد بودند که طالبان در طول قریب به دو دهه اخیر جنگ افغانستان را برای آمریکایی ها به طولانی ترین و پر هزینه ترین جنگ تاریخ سیاسی آمریکا تبدیل کنند. پس از دو دهه امروز خود ایالات متحده آمریکا به این جمعبندی رسیده که برای کاهش هزینه ها و نجات از باتلاقی بنام افغانستان هیچ راه حلی بجز ” راه حل سیاسی” وجود ندارد.
وی خاطرنشان کرد: تنها دلیلی که آمریکا را وادار به مذاکره کرد، پیچیدگی و گستردگی حملات طالبان در طول سالیان متمادی علیه آمریکا بود و دلیل دیگر بالا رفتن هزینه های جانی و مالی نیروهای آمریکا در افغانستان بود که تمام استراتژیستها و کارشناسان نظامی و امنیتی و سیاسی آمریکا را به این نتیجه رساند که تداوم این جنگ جز تاوان برای آمریکا و اینکه آمریکاییها در باتلاق افغانستان بیشتر فرو بروند و هزینه های جانی و مالی بیشتری را بپردازند، هیچ نتیجه ای ندارد و آمریکا به این نتیجه رسید که توان شکست طالبان را ندارد و برای همین روبروی طالبان پای میز مذاکره می نشینند و این به این معنی است که ایالات متحده آمریکا شکست را در نبرد با طالبان پذیرفته است.
احزاب سیاسی و صلح
رهبر حزب ملت افغانستان با بیان اینکه نقش احزاب در رسیدن به صلح اهمیت ویژه ای دارد، بیان داشت: نقش احزاب سیاسی در افغانستان به دو دلیل مهم است، اول رویکرد و زاویه دید دموکراتیک و دوم غیردموکراتیک.
دکتر جعفر مهدوی گفت: امروز مدنی ترین و منطقی ترین ابزار سیاست ورزی در جهان از مجرای فعالیت در قالب یک ” حزب سیاسی” می گذرد.. در هر جای جهان اگر بخواهید سیاست کنید، نمی توانید بدون حزب سیاسی کار کنید. مجرا و ابزار سیاست جهان امروز فعالیت در قالب یک حزب سیاسی است و احزاب بدلیل نقشی که دارند می توانند حلقه وصل حکومت و مردم باشد.
وی افزود: از دیدگاه سنتی اگر نگاه کنیم، احزاب افغانستان کمتر به احزاب کشورهای مدرن شباهت دارد چرا که حول محور دغدغه های قومی و سمتی و محلی گرد آمده اند و هیچکدام متاسفانه حوا محور یک ” مساله ملی ” شکل نگرفته اند. بیشتر مجموعه های مذهبی و اجتماعی است تا تشکیلات مدون حزبی. حتی اگر از این زاویه هم نگاه کنیم باز هم این احزاب و رهبران احزاب هستند که می توانند از حوزه نفوذ برخوردار باشند و از آدرسهای خود نمایندگی کنند.
وی گفت: احزاب سیاسی افغانستان شاید به لحاظ ساختار و تشکیلات شباهت چندانی به احزاب مدرن و دموکراتیک نداشته باشد، اما تنها فرصت و تنها مجرای تمثیل اراده مردم از آدرس سیاست هستند.
مهدوی خاطرنشان کرد: با معیار قرار دادن کارکرد احزاب سیاسی در جوامع مدرن ، احزاب سیاسی امروز افغانستان بشدت از فقدان کار امدی رنج می برند که بحث روی علل و عوامل آن بسیار گسترده است که مهمترین این عوامل یکی بسترهای نامساعد اجتماعی و فرهنگی جامعه افغانی او آماده نبودن ظرفیت های بومی برای پذیرش و تعامل با احزاب سیاسی بر اساس معیارهای مدرن است و دیگری نقش معیوب نخبگان سیاست ورز جامعه افغانی است که بدلیل سطح پایین سواد و دانش سیاسی با ذهنیت محدود و متصلب قومی و حتی محلی و معطوف به منافع خانوادگی پوششی بنام ” حزب” را برای این بنگاه اقتصادی و سیاسی خانوادگی ایجاد کرده اند و سالهاست تحت پوشش آن مصروف معامله بر سر سرنوشت مردم هستند. به همین دایل مردم عموما نسبت به ” حزب” ذهنیت بشدت منفی پیدا کرده اند. از سوی دیگر با توجه به فقدان گزینه های بدیل حزب سیاسی در جامعه افغانی ، حزاب سیاسی در افغانستان تا اطلاع ثانوی بعنوان تنها آدرس قابل اتکا برای مراجعه وجود دارند. به همین دلیل نقش احزاب سیاسی در رسیدن به صلح عادلانه و پایدار در افغانستان انکار ناپذیر است.
سیدجمال الدین سجادی
