به گزارش شفقنا، حضرت آیت الله سیستانی در این فتوا در پاسخ به استفتایی درباره روزه ماه مبارک رمضان در سایه شیوع ویروس کرونا تاکید کرده اند که وجوب روزه ماه رمضان یک تکلیف فردی است و هرکس که شرایط وجوب آن را داشته باشد باید فارغ از اینکه برای دیگران واجب باشد یا خیر، روزه بگیرد.
واگر فرد مسلمان بیم آن داشته باشد که با روزه گرفتن ولو با اتخاذ همه تدابیر احتیاطی، به کرونا مبتلا می شود، وجوب هر روزی که می ترسد در صورت روزه گرفتن به این بیماری مبتلا می شود، از او ساقط می شود.
اما اگر بتواند درجه احتمال ابتلا به بیماری را کم کند تا آنچا که از نظر عقلا دیگر احتمال ابتلا مورد اعتنا نباشد- ولو از طریق ماندن در خانه و عدم اختلاط نزدیک با دیگران، استفاده از ماسک و دستکش های پزشکی و رعایت موارد ضد عفونی مکرر و نظیر آن – و موجب مشقت شدید و غیرقابل تحملی نباشد، وجوب روزه از او ساقط نمی شود..
اما درباره آنچه گفته شده که پزشکان نوشیدن آب را در دوره های نزدیک به هم به منظور جلوگیری از کمبود آب بدن و خشکی حلق توصیه می کنند – به این دلیل که احتمال ابتلای به ویروس کرونا را مرتفع می کند – این امر مانع وجوب روزه نمی شود، به جز کسانی که به آن رسیده باشند و در صورت روزه گرفتن، ترس ابتلای به بیماری وجود داشته باشد و هیچ راهی برای کاهش احتمال آن هم وجود نداشته باشد – ولو با ماندن در منزل و اتخاذ سایر راههای احتیاطی پیشرفته- و اما دیگران باید روزه بگیرند.
البته چه بسا بتوان با خوردن سبزیجات و میوه های سرشار از آب پیش از سحر کمبود آب بدن ناشی از روزه داری را جبران کرد همچنانکه می توان با جویدن آدامس بدون قند، جلوی خشکی حلق را گرفت- البته به شرطی که بخش های آن در دهان تجزیه نشود و داخل نرود.- بنابراین جویدن آدامس باعث افزایش ترشح بزاق دهان می شود و مانعی از آن در صورت روزه گرفتن وجود ندارد.
این گونه کسانی که می‌توانند کار خود را در ماه رمضان ترک کرده و در منزل باقی بمانند و از ابتلا به بیماری مذکور در امان باشند، وجوب روزه از آنان ساقط نمی‌شود اما افرادی که نمی‌توانند کار خود را رها کنند- بنا به هر دلیلی- و از ابتلا به ویروس در صورت ترک نوشیدن آب در بازه‌های زمانی در روز بیم دارند و نمی‌توانند اقدامات دیگر برای در امان ماندن از ابتلا به کرونا اتخاذ کنند، روزه بر آنان واجب نیست، هر چند مجاز به روزه‌خواری در ملا عام هم نیستند.
روشن است که روزه ماه رمضان از مهم ترین فریضه‌های شرعی است و تنها در صورت وجود عذر واقعی، ترک روزه جایز است، هر فردی نسبت به وضعیت خود آگاه تر است که آیا عذر واقعی برای ترک روزه دارد یا خیر.
خلاصه سخن اینکه: وجوب روزه ماه رمضان تنها از کسانی که دارای عذر شرعی هستند نظیر بیمار و کسی که می ترسد- مثلا به دلیل یک توصیه پزشکی- که اگر روزه بگیرد، بیمار می شود، و رعایت اقدامات احتیاطی پیش گیرنده از ابتلا به بیماری نیز برایش میسر نباشد، ساقط می شود و در غیر این صورت، ترک روزه جایز نیست.
بسم الله الرحمن الرحیم
مکتب سماحه المرجع الدینی الأعلى السید علی السیستانی دام ظله
السلام علیکم ورحمه الله وبرکاته
یقترب شهر رمضان المبارک و فیروس کورونا لا یزال یواصل الانتشار فی مختلف المناطق، وعدد من الأطباء یوصون بشرب الماء فی فترات متقاربه لتقلیل احتمال الاصابه بهذا الفیروس الخطر، لأن قله الماء فی الجسم تقلل من مناعته، وجفاف الحلق لو وصل الیه الفیروس یفسح له المجال للانتقال الى الجهاز التنفسی، فی حین أن شرب الماء یساعد فی نزوله الى المعده والقضاء علیه فیها، فهل یسقط صیام شهر رمضان عن المسلمین فی هذه السنه بهذا السبب؟
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بسم الله الرحمن الرحیـم
انّ وجوب صیام شهر رمضان تکلیف فردی، فکل شخص توفرت فیه شروط الوجوب لزمه الصیام بغض النظر عن وجوبه على الآخرین أو عدم وجوبه علیهم. فاذا حلّ شهر رمضان القادم على مسلم وخاف من أن یصاب بالکورونا إن صام ولو اتخذ کافه الاجراءات الاحتیاطیه سقط عنه وجوبه بالنسبه الى کل یوم یخشى إن صامه أن یصاب بالمرض. واذا امکنه تضعیف درجه احتمال الاصابه حتى یصبح مما لا یعتد به عند العقلاء ـ ولو من خلال البقاء فی البیت وعدم الاختلاط بالآخرین عن قرب واستخدام الکمامه والکفوف الطبیه ورعایه التعقیم المستمر ونحو ذلک ـ ولم یکن علیه فی ذلک حرج بالغ لا یتحمل عاده لم یسقط عنه وجوب الصیام.
واما ما ذکر من ان الاطباء یوصون بشرب الماء فی فترات متقاربه تفادیاً لقله الماء فی الجسم وجفاف الحلق ــ لانهما یرفعان من احتمال الاصابه بفیروس کورونا ــ فهو ــ إن صحّ عنهم ــ لا یمنع من وجوب الصوم الا بالنسبه الى من بلغه ذلک فخاف من الاصابه بالمرض إن صام ولم یجد طریقاً لتقلیل احتمالها بحیث لا یصدق معه الخوف ـ ولو بالبقاء فی المنزل واتخاذ سائر السبل الاحتیاطیه المتقدمه ـ وأما غیره فلا بد من أن یصوم. علماً انه ربما یمکن تفادی قله الماء فی الجسم فی حال الصیام من خلال أکل الخضروات والفواکه الغنیه بالمیاه کالخیار والبطیخ الاحمر قبل الفجر ،کما یمکن تفادی جفاف الحلق بمضغ العلک الخالی من السکر ــ بشرط عدم تفتت اجزائه فی الفم ونزوله الى الجوف ــ فان مضغ العلک یؤدی الى زیاده افراز لعاب الفم ولا مانع من بلعه فی حال الصیام. وبذلک یظهر ان الذین یسعهم ترک العمل فی شهر رمضان والبقاء فی المنزل بحیث یأمنون الاصابه بالمرض لا یسقط عنهم وجوب الصیام، وأما الذین لا یسعهم ترک أعمالهم ـ لأی سبب کان ـ فإن خافوا من الاصابه بالفیروس مع ترک شرب الماء فی فترات متقاربه فی النهار ولم یمکنهم اتخاذ اجراء آخر یأمنون معه من الاصابه به لم یجب علیهم الصیام، وإن لم یجز لهم التجاهر بالإفطار فی الملأ العام. ومن المعلوم ان صیام شهر رمضان من أهم الفرائض الشرعیه ولا یجوز ترکه الا لعذر حقیقی، وکل انسان أعرف بحال نفسه فی أن له عذراً حقیقیاً فی ترک الصیام أو لا.
ومختصر القول: ان وجوب الصیام فی نهار شهر رمضان انما یسقط عمن له عذر شرعی کالمریض ومن یخاف – لنصیحه طبیه مثلاً – أن یصاب بالمرض إن صام ولم یتیسر له اتخاذ الاجراء الاحتیاطی المؤمِّن له عن الاصابه، والا لزمه ذلک ولم یجز له ترک الصیام.
والسلام علیکم ورحمه الله وبرکاته
۱۷/ شعبان المعظم /۱۴۴۱ هـ
مکتب السید السیستانی (دام ظله)/النجف الأشرف
