شفقناافغانستان-گروه طالبان در اقدامی بیپیشینه، همه را شوکزده کرده و سه روز عید را آتشبس اعلام کرد. طالبان، مدعی شدند که برای خرسندی مردم این کار را کرده اند؛ اما در حقیقت این گروه، برای بازآفرینی نیروی جنگی و برنامهریزی روی حملههای بعدی خود بر پاسگاههای امنیتی، سه روز عید را از دولت افغانستان، زمان خرید.امتیازدهی یکجانبهی دولت به طالبان؛ تکرار اشتباه کرزی از سوی غنی
از شروع تلاشها برای صلح میان دولت و گروه طالبان، از ۱۰ حوت سال گذشته به این سو، سه روز عید رمضان، رضایتبخشترین روزها، برای دو طرف، به ویژه دولت افغانستان بوده است.
گروه طالبان در اقدامی بیپیشینه، همه را شوکزده کرده و سه روز عید را آتشبس اعلام کرد. طالبان، مدعی شدند که برای خرسندی مردم این کار را کرده اند؛ اما در حقیقت این گروه، برای بازآفرینی نیروی جنگی و برنامهریزی روی حملههای بعدی خود بر پاسگاههای امنیتی، سه روز عید را از دولت افغانستان، زمان خرید.
طالبان با این ترفند، در ظاهر برای شروع گفتوگوهای میانافغانی، حسن نیت نشان داده و از سویی هم توانستند از دولت افغانستان، امتیاز رهایی زندانیان خود را به دست بیاورند.
پس از اعلام آتشبس سهروزهی طالبان، محمداشرف غنی، رییسجمهور افغانستان نیز در روز نخست عید (۴ جوزا)، برای نیروهای امنیتی، دستور آتشبس داده و به گروه طالبان، رهایی دو هزار زندانی آنان را وعده داد. غنی، دلیل این حاتمبخشی را، نشاندادن حسن نیت به آتشبس سهروزهی طالبان، عنوان کرد.
در حالی که در روزهای عید ۱۰۰۰ زندانی طالب، از زندانهای افغانستان، آزاد شدند؛ بخش دیگر این گروه مصروف طرحریزی حمله بر پاسگاههای امنیتی افغانستان، بودند. این گروه، پنجشنبهشب(۸ جوزا)، در ولسوالی دندپتان پکتیا، بر یک پوستهی امنیتی، حمله میکند، ۱۴ سرباز ارتش را کشته و یک تن شان را به اسارت میبرد.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان، با شعار پیروزی، این رویداد را در صفحهی تویترش مینویسد؛ اما فردای آن روز (جمعه ۹ جوزا)، فیصل جاوید، سخنگوی دفتر شورای امنیت ملی، در واکنش به این حمله، دوام آتشبس یکجانبه با این گروه را اعلام میکند.
در همین حال پس از چاشت این روز (۹ جوزا)، دولت افغانستان، ۱۷ زندانی دیگر گروه طالبان را در کندز، آزاد میکند.
از شروع روند رهایی زندانیان گروه طالبان و زندانیان دولتی، تا حالا گروه طالبان به دلیل سیاستهای انفعالی دولت افغانستان، پیوسته در جایگاه برنده قرار گرفته است.
این گروه تا حالا توانسته است دو هزار زندانی خود را از زندانهای افغانستان آزاد کند؛ اما در عوض تنها ۲۵۰ زندانی دولت افغانستان را آزاد کرده است که این دو رقم با هیچ منطقی قابل مقایسه نیست.
آنچه در رابطه به صلح با طالبان، بیشتر از هر چیزی نگرانکننده است، همسوییهای اخیر غنی، با این گروه است؛ با این که این روزها گروه طالبان، از کشتن سربازان و مردم افغانستان دریغ نمیکنند، دولت افغانستان، زندانیان این گروه را رها کرده و آتشبس را، یکجانبه دوام میدهد.
این انفعال سیاسی دولت افغانستان در برابر گروه طالبان، باعث میشود که این گروه، با رهایی زندانیان خود بیشتر از پیش قدرتمند شده و پس از رهایی کامل آنان، حملههای تهاجمی شان را بر ارتش افغانستان افزایش دهد.
دولت افغانستان، باید بداند که صلح با تضرع به دست نمیآید؛ دوام آتشبس یکجانبه و رهایی زندانیان طالب، آسیبپذیری نیروهای امنیتی افغانستان را در روزهای پیش رو بیشتر کرده و از سویی هم انگیزهی این نیروها را برای مبارزه با جنگگویان طالب نیز ضعیف میکند.
از سوی دیگر، این نوع تعامل با طالبان، میتواند آسیبهای جبرانناپذیری را به دولت و مردم افغانستان وارد کند.
کرزی، با پیشگرفتن سیاست تضرع در برابر طالبان در دو دورهی ریاستجمهوریاش، باعث شد که این گروه امروز به بزرگترین غدهی سرطانی کشور و مهمترین مشکل سیاسی-نظامی دولت بدل شود. سیاست تضرع کرزی در برابر طالبان، این گروه را از سوراخهای شان در پشتونستان و سوبهسرحد پاکستان و کوهستانهای هممرز با این کشور در افغانستان، به پشت میز معامله با امریکا، در قطر رساند.
بدون شک حالا هم این رویکرد غنی در برابر طالبان، ناشی از مشورههای اشتباه کرزی است؛ اما این رویکرد، گروه طالبان را به قدرت مخربتر از امروز بدل کرده و میراث آن به حکومت پس از غنی نیز انتقال خواهد یافت.
برای رسیدن به صلح، بیشتر از هر چیزی به باورمندی طرفهای درگیر به صلح و پس از آن به اعتماد دوسویه نیاز است؛ اما چنین فضایی در تلاشها و کنشهای دولت افغانستان و گروه طالبان برای صلح دیده نمیشود. از سویی هم از شروع روند رهایی زندانیان تا حالا هر دو طرف با بیاعتمادی به هم، این روند را ادامه داده و بارها از آن پا پس کشیده و دوباره از همان نقط ادامه داده اند.
اگر پیش از امضای توافقنامهی صلح امریکا با طالبان، کم از کم پیشزمینههای سیاسی برای صلح با گروه طالبان به وجود میآمد، بدون شک حالا برای رسیدن به صلح پیشرفتهای بیشتری داشیتم.
اگر دولت افغانستان و گروه طالبان، به صلح باورمند بوده و به یکدیگر اعتماد داشتند، نیاز به رهایی مرحلهوار زندانیان نبود، زندانیان هر دو طرف یکباره رها شده و گفتوگوهای صلح از سرگرفته میشد.
نبود ارادهی صلحخواهی در دولت افغانستان و گروه طالبان، باعث شده است که زندانیان دو طرف پس از آزادی نیز در برابر هم بجنگند که در چنین فضایی، رسیدن به صلح ناممکن به نظر میرسد. گاهی بدون شک برای رسیدن به صلح به جنگ نیاز است. افغانستان، زمانی میتواند در صلح زندگی کند که دولت، ارادهی مبارزه با گروه طالبان و گروههای تروریستی همسان آن را داشته و برای نابودی کامل آنها از هیچگونه تلاشی خودداری نکند.
صلح همیشه در دستان قدرتمند است. در حال حاضر، کشوری از صلح برخوردار است که توانایی مبارزه و نابودی مخالفان نظامی خود را دارد. در حالت خیلی خوشبینانه، افغانستان اگر بتواند با گروه طالبان به صلح برسد، بدون شک استخبارات پاکستان، منطقه و جهان، به دنبال ایجاد گروههای تروریستی دیگری خواهند بود تا بر ضد منافع افغانستان بجنگند. برای رسیدن به صلح، هیچ راهی جز قدرتمندسازی همهجانبه برای نابودی گروههای تروریستی و مخالفان مسلح نیست. در جهانی که دیگران با پشتوانهی سلاح هستهای و اقتصادی برای گسترش قلمرو استعماری خود میجنگد، صلح با گدایی به دست نمیآید.
مجیب ارژنگ-صبح کابل