شفقناافغانستان – رئیس مؤسسه مطالعات دموکراسی افغانستان میگوید اگر طالبان به دنبال پیش برد همزمان جنگ و مذاکره باشند با قیام مردم مواجه خواهند شد.
«امام محمد وریماچ» رئیس مؤسسه مطالعات دموکراسی افغانستان در گفتگوی با خبرنگار خبرگزاری شفقناافغانستان اظهار داشت: طالبان بسیار با احتیاط پیش می روند، گاهی در گریز و گاهی با حضور در کنفرانس ها می خواهند در اجلاس های صلح دستاوردهای بزرگ داشته باشند، اما مشکل اساسی این است که طالبان می خواهند به صورت کامل صلاحیت و اختیارات سیاسی کشور را در دست بگیرند. از طرف چالش بسیار اساسی دیگر دیدگاه سیاسی طالبان است که نظام فعلی و مورد تایید اکثریت مردم افغانستان را قبول ندارند. به همین دلیل طالبان حضور خود را در جلسات صلح یک امتیار به نفع نظام افغانستان می دانند و برای حضور در این نشست ها پایبند نیستند و همواره عقیده بر جنگ و زور دارند و گمان می کنند که با جنگ و زور می توانند حکومت را سرنگون کنند، اما از دید ما این محاسبه، محاسبه غلطی است چرا که هیچکس در افغانستان نتوانسته با زور حکومت کند، اما در کل توقع مردم افغانستان و جامعه جهانی این است که طالبان باید به صورت منظم در جلسات حضور داشته باشند.
برای رسیدن به صلح باید هزینه داد؛ طالبان جزء آینده سیاسی افغانستان شوند
رئیس مؤسسه مطالعات دموکراسی افغانستان همچنین بیان کرد: برای رسیدن به صلح باید برنامه ها به گونه ای تنظیم شود که طالبان بتوانند جزء آینده سیاسی افغانستان باشند و در کنار مردم افغانستان به آرامی زندگی کنند و فعالیت های سیاسی خود را داشته باشند. کارشناسان به این عقیده بودند که طالبان حتما خواسته های جدید خود را مطرح می کنند و این صحبت از سوی طالبان مطرح شده بود که باید 7000 زندانی طالبان از زندان آزاد شوند، وقتی ما می خواهیم صلح کنیم، صلح هزینه دارد و این هزینه باید پرداخته شود و در جریان صلح یک مقدار از خودگذری و بردباری از هر دو طرف نیاز است تا ما به نتیجه مطلوب برای صلح برسیم.
آزادی زندانیان طالبان مشروط باشد
این کارشناس سیاسی در ارتباط به روند آزادی زندانیان طالبان از سوی حکومت اظهار داشت: 5000 زندانی که در گذشته آزاد شده اند به میدان های جنگ برگشته اند و گزارش ها می رساند که از این میان زندانی آزاد شده 1.5 هزار کشته و 2 هزار زخمی شده اند. اما امیدوار هستیم که تضمین بزرگی موجود باشد تا 7 هزار زندانی که آزاد می شوند به نقاط جنگی برنگردند. امیدوار هستیم که تجربه های تلخ گذشته تکرار نشود و نتیجه کنفرانس استانبول ختم جنگ باشد و بعد زمینه برای مذاکرات بعدی و انکشافات سیاسی مطرح شود.
طالبان از جنگ دست بردارند و در مذاکرات خواسته های خود را مطرح کنند
به گفته امام محمد وریماچ؛ این درست نیست که هم 7000 زندانی طالب آزاد شوند و هم نشست های صلح در استانبول دوام داشته باشد اما از طرف دیگر جنگ ها در افغانستان همچنان شدت پیدا کند و ما انتظار داشته باشیم که پروسه صلح در افغانستان نتیجه دهد. اگر خدای نخواسته چنین شود دو موضوع در داخل افغانستان اتفاق خواهد افتاد؛ یکی آمادگی کامل نیروهای حکومت برای جنگ است و در کنارش رقیبان سیاسی طالبان که سابقه جنگ دارند آمادگی های خود را برای مبارزه دارند، بنابراین اگر طالبان به این فکر هستند که همزمان بحث های جنگ و صلح را در پیش گیرند اما با زور وارد افغانستان شوند و قدرت را تصرف کنند، من این عملکرد را غلط می دانم، چرا که در چنین شرایطی حکومت در آماده باش کامل خواهد بود تا با پشتوانه جامعه جهانی و از طرف دیگر مردمی که از حضور طالبان در قدرت نگران هستند به مقابله بپردازد.
بر همین اساس برای طالبان خیلی سخت است که هم با مردم بجنگند و هم با ارتش 300 هزار نفری حکومت، یگانه راه برای طالبان که خواست مردم نیز هست، ختم جنگ و حاظر شدن در پای میز مذاکره برای دست یابی به حقوق و امتیازهای سیاسی این گروه است. اگر طالبان از جنگ دست بردارند و برای به دست آوردن امتیاز های سیاسی خود به پای میز مذاکره بنشینند حمایت مردم را با خود خواهند داشت، اما اگر این گروه هم در مذاکره حضور داشته باشند و هم جنگ را ادامه دهد حمایت مردم را از دست خواهد داد و حتی احتمال می رود که یک تصمیم قاطع ملی و بین المللی گرفته شود که بعد از آن طالبان هرگز وارد صحنه سیاسی افغانستان نشوند.
خروج فوری نیروهای خارجی امکان پذیر نیست
این کارشناس سیاسی در ادامه گفت؛ خروج کامل نیروهای خارجی به یک باره نا ممکن است و در این مورد نگرانی های خیلی جدی در بین مردم، کشورهای غربی و همچنین در بین کشورهای منطقه نیز مشهود است، همه به این باور هستند که نیروهای خارجی به صورت تدریجی افغانستان را ترک کنند و به جز از طالبان جناح دیگری توقع ندارد که نیروهای خارجی به یک باره افغانستان را ترک کنند چرا که نمی خواهند گفتمان صلح افغانستان باعث جنگ های جدید در افغانستان شود. نیروهای خارجی به هر صورت از افغانستان خواهند رفت اما این رفتن به معنای این نیست که روابط سیاسی و نظامی شان در افغانستان خاتمه پیدا کند، تقاضای طالبان بیشتر برای امتیاز گیری است.
آمریکا در مذاکرات قطر امتیازهای بیش از حد به طالبان داد
وریماچ گفت: مذاکرات قطر باعث شد که طالبان به عنوان یک جناح سیاسی شناخته شوند، این مذاکرات برای طالبان یک دستاورد بسیار بزرگ بود، نشست های قطر تأثیرات مثبت خود را داشت، این نشست راه های همکاری و گفتمان را باز کرد، جلسات زیادی در قطر صورت گرفت و به پشتوانه آن در دیگر کشورها نیز گفتمان هایی برپا شد که نمایندگان طالبان، حکومت و کشورهای مطرح در آن اشتراک کردند، روند صلح قطر یک امتیاز بسیار بزرگ برای طالبان بود، این گروه با استفاده از این فرصت امتیاز های نظامی و سیاسی خوبی را به دست آورد؛ چرا که حکومت ترامپ و دولت وی در یک وضعیت خاص قرار داشت، ترامپ قصد داشت تا افکار عامه را در آمریکا به نفع خود تغییر دهد که گویا من جنگ افغانستان را ختم می کنم. ترامپ به طالبان امتیاز های بی رویه داد تا بتواند در انتخابات موفق شود در نتیجه همین امتیاز های بی رویه طالبان وجه بین المللی پیدا کرد و دستاورد خوبی را در بازی های بین المللی بدست آورد. روی هم رفته قطر هم خوبی های خود را داشت و هم چالش های خود را و همین باعث شد که طالبان اکنون به امتیاز های کم قناعت نکند و این گروه اگر خواسته باشد تنها به فکر امتیاز گیری باشد و حقایق را درک نکند مذاکرات صلح به بن بست می خورد.
آمریکایی ها با هیچ جناحی به صورت کامل همسو نیستند
این کارشناس سیاسی در پاسخ به این سوال که آمریکایی ها در روند صلح افغانستان از کدام جریان حمایت می کننند گفت: نمی توان گفت که امریکا در مذاکرات صلح با چه جناحی همسو است چرا که نمیدانیم بحث های پشت پرده به کدام سو روان است و چه استراتژی هایی موجود است، اما شواهد و مطالعات ما نشان می دهد که امریکا با هیچ جناحی به طور کامل همسو نیست اما در این شکی نیست که این کشور چه از لحاظ موقعیت بین المللی و با در نظر داشت تفاهمنامه هایی که با افغانستان به امضا رسانده است مسئولیت دارد که از نظام جمهوریت و دموکراسی در افغانستان حمایت کند.
وی در ادامه افزود: امریکایی ها با طالبان کار می کنند تا آنها را قناعت دهند و حکومت نیز نباید نسبت به این موضوع ناراضی باشد اما یک بحث اساسی موجود است که امروز ما می بینیم حتی حکومت نیز انعطاف پذیری خود را داشته است و آمادگی هایی برای حکومت بر مبنای صلح را دارد، اما مهم این است که انعطاف پذیری باید از سوی طالبان نیز صورت گیرد بنا بر این امریکا با هیچ جناحی نه خیلی نزدیک شده و نه خیلی دور و کار خود را به پیش می برد. امریکایی ها روند را به گونه ای مدیریت می کنند که هم منافع خودشان تایمن شود و هم از شرکایشان. به همین نسبت امریکایی ها فشار های مستقیم و غیر مستقیم را بر تمام جناح های سیاسی افغانستان وارد می کنند تا روند موجود به پایه اکمال برسد.
من فکر می کنم پروژه طالبان دیگر تاریخ اش ختم شده است و این گروه تنها به عنوان قسمتی از روند سیاسی افغانستان در کشور نقش دیگری نخواهد داشت و این که این گروه در آینده سیاسی افغانستان چه می تواند چه جایگاهی داشته باشد بستگی به عمل کرد طالبان دارد. من فکر می کنم تمام تلاش هایی که از طرف جریان ها و شرکای بین المللی صورت می گیرد بی نتیجه نخواهد بود و هم طالبان، هم جریان های سیاسی و هم حکومت به یک تفاهم خواهند رسید.
