شفقنا افغانتسان-قالیبافی پرطرفدارترین صنعت میان افغانستانیها است که تاریخ آن به حدود 9 هزار سال پیش بر میگردد و اکنون حدود یک میلیون نفر در افغانستان به آن اشتغال دارند.
تاریخ قالیبافی را به 9 هزار سال پیش در افغانستان نسبت میدهند که با گذشت زمان علاوهبر گسترش این صنعت در سایر کشورها، تعداد زیادی بافنده را نیز به خود جلب کرده است.
مکانهای نمناک «آریاییها» را برای زیستن در تکاپوی یافتن وسیله و فرشی انداخت تا از زمینهای نمناک رهایی یافته و از آنها استفاده کنند.
به همین دلیل بود که فرش برای نخستین بار به شکل «نمد» ساخته شد که خاصیت مقاومت در برابر هر نوع نم را دارد.
نمد از همان زمان تاکنون یکی از پرکاربردترین فرشها در میان افغانستانیها بهویژه قوم «کوچیها» است و به دلیل اینکه نمد کوچکتر از قالیهای معمولی است انتقال آن برای کوچیها که در یک جای مشخص زندگی نمیکنند، سادهتر به نظر میرسد.
با این وجود، تاریخنویسان افغانستان،استفاده از صنعت قالیبافی در کنار نمدبافی را مربوط به زمان «زرتشتها» دانسته و معتقدند که به همین دلیل تاکنون قالیبافی در مناطق شمالی افغانستان که زمانی مهد سیاسی زرتشتها بود، به وفور وجود دارد.
بافندگان قالی در افغانستان را اقوام «هزاره»، «ترکمن» و «ازبک» تشکیل میدهند اما در این میان اکثر قالیهای دستی توسط ترکمنها بافته میشود.
شهروندان ولایتهای «فاریاب»، «جوزجان»، «بلخ»، «قندوز»، «تخار»، «بغلان»، «کابل»، «بامیان»، «هرات» و «غور» اکثریت قالیهای افغانستان را در بازارهای جهانی عرضه میکنند.
بر اساس اطلاعات تشکیلات صنفی قالیبافان افغانستان اکنون حداقل یک میلیون نفر که اکثر آنان را زنان و کودکان تشکیل میدهد در افغانستان مشغول بافت این قالیها هستند.
در این میان 200 شرکت تولید کننده قالی در افغانستان در اداره سرمایه گذاری افغانستان «آیسا» به ثبت رسیده که سالانه 500 هزار متر مربع قالی تولید میکنند که سود دولت کابل از آن سالانه حدود بیشتر از 2.5 میلیون دلار برآورد شده است.
«قرقین آقچه»، «چوب باش هراتی» «بلوچی قزل اعیاق»، «دو تار گل»، «ادرسکن»، «ساورقی»، «قلعه زالی»، «اندخویی»، «واس برکلی»، «قالین گل پلیتدار»، «دولت آبادی»، «تخته رنگ»، «خال محمدی»، «اندخوی»، «خواجه روشنایی»، «باغچهقندزی»، «ترکمنی» و انواع قالیهای دیواری مهمترین انواع قالی در افغانستان هستند.
در این میان، قالی ترکمنی مطلوبترین نوع قالی تولید شده در افغانستان است، زیرا این قالیها از پشم گوسفندان ترکمنی که دارای جلای بینظیر و کیفیتی بالاست، بافته میشود.
قالیهای دستی ترکمنی در میان افغانستانیها و مردم کشورهای خارجی محبوبترین و مطلوبترین نوع قالی است و به دلیل وجود این قالی است که قالیهای افغانستان برای چندین بار در سطح جهان مقام و درجه نخست را کسب کرده است.
با این حال، وضع زندگی اجتماعی قالیبافان افغانستان همزمان با تحولات سیاسی متحول بوده و شاهد مهاجرتهای داخلی و خارجی بهویژه به پاکستان بودهاند و به همین دلیل است که اکثر قالیهای تولید شده پاکستان دستباف بافندگان افغانستانیهای مهاجر در آن کشور هستند.
بر اساس گزارشهای مسئولان اتاقهای تجارت و صنایع افغانستان، بافت قالیدستی از چند سال قبل با رکود مواجه است و ضروری است دولت کابل از این صنعت چند هزار ساله حمایتی جدی و قاطعانه کند.
انتهای پیام