شفقنا افغانستان- وضعیت پر آشوب افغانستان در سالهای اخیر باعث شده تا شهروندان این کشور به هر مقصدی یا برای پیدا کردن زندگی بهتر یا برای امنیت جان شان بشتابند. اندونزی مقصد هزاران پناهجویان افغانستانی است که سالها زندگی را همراه با مشکلات و رنجهای بسیاری سپری میکنند. یکی از فعالان حقوق پناهجویان در اندونزی به خبرنگار شفقنا گفت که آنها تنها حق نفسکشیدن را دارند.
به گفته رحیمه فرهنگدوست، در اندونزی حدود 14 هزار مهاجر زندگی میکنند که نزدیک به 7500 آن را مهاجرین افغانستانی عمدتا شیعه تشکیل میدهند.
فرهنگدوست بیان کرد که از میان 7500 مهاجر افغانستانی بیشتر از 4 هزار آن بهعنوان پناهنده و یا واجد شرایط اسکان مجدد شناخته شدهاند و حدود 2800 تا 3000 شان پناهجو اند که هنوز سازمان ملل از آنها انترویو (مصاحبه) نگرفته و به دلایلی آن را به تاخیر انداخته است.
گروگانگیری پناهجویان
خانم فرهنگدوست در ادامه با اشاره به مشکلات و مشقتهای پناهجویان در اندوزی گفت: «متاسفانه دولت استرالیا بهخاطر حفاظت از مرزهایش علاوه بر اینکه ورود قایقهای مهاجرین را به کشور شان منع کرده است، با فشار وارد کردن به سازمانهای حامی مهاجرین مثل IOM و UNHCR باعث کندی در پیشرفت امور کاری مهاجرین شده است و آنها در اندونزی تقریبا به گروگان گرفته شدهاند».
وی در ادامه افزود: «به همین دلیل، مهاجرینی که از سال 2013 و 2014 به این طرف در اینجا هستند، نزدیک به دهه است که اکثراً به گروگان گرفته شدند تا همان سیاست حفاظت از مرزهای دولت استرالیا تطبیق شود، در صورتی که اسکان مجدد در سایر کشورها خیلی سریع انجام میشود، ولی در اندونزی متاسفانه این روند خیلی طولانی شده و مهاجرین با آیندهی نامعلوم به سر میبرند.»
سیاستهای ضد انسانی کشورها در برابر پناهجویان
این فعال حقوق مهاجرین با بیان اینکه برخی دولتها با وضع سیاستهای ضد انسانی روند پذیرش پناهجویان را دشوار ساخته است، میگوید: «در سالهای قبل معمولا مهاجرین با کشتی و یا قایقهای کوچک از اندونزی به طرف استرالیا حرکت میکردند که از سال 2010 به این طرف دولت استرالیا سیاستهای سختگیرانهای در قبال پذیرش مهاجرین روی دست گرفته و با تشدید حفاظت از مرزهایش به مهاجرین اجازه ورود به کشور شان را نمیدهد. تعدادی هم که در آخرین قایقها وارد استرالیا شدند در جزیره نارو و جزیره گیلینه در کمپها به مدت طولانی در شرایط خیلی بد نگهداری شدند.»
خانم فرهنگدوست افزود: «به همین دلیل، در سال 2013 سازمان UNHCR یا کمیساری عالی امور پناهندگان سازمان ملل در امور پناهندگان اعلام کرد که پروسس کارهای پناهجویان پس از این از طریق UNHCR صورت میگیرد، بناً لازم نیست که پناهجویان با قایق و خطر از دستدادن جان شان، رهسپار استرالیا شوند. به همین خاطر، برنامه اسکان مجدد مهاجرین از طریق سازمان ملل متحد شروع شد و بعد از تعیین وضعیت مهاجرین و انترویو (مصاحبه حضوری) پرونده تشکیل میشد و سپس به کشورهای مهاجرپذیر که آنزمان بیشتر شامل استرالیا، آمریکا، کانادا، نیوزلند بود، ارسال میشد.»
از زندگی بخور و نمیر تا وضعیت نامعلوم مهاجرین
فرهنگدوست برخی از مشکلات معیشتی و زندگی مهاجرین را نیز شرح داده، گفت: «از نظر وضعیت معیشتی هم پناهجویان به دستهها و کتگوریهای گوناگون تقسیم میشوند که که از جمله 14 هزار مهاجر حدود 8 هزار زیر پوشش سازمان IOM هستند و اینها ماهانه یک مقدار کمک خیلی ناچیز از سوی این سازمان دریافت میکنند. این کمکها برای مهاجرین فقط در حد بخور و نمیر بوده که البته گاهی از آن هم کمتر است. حدود 7 هزار مهاجر دیگر به صورت آزاد زندگی میکنند که بیشتر در ساحه جاکارتا و بوکور متمرکز است.»
او در ادامه تصریح کرد: «مهاجرینی که در اندونزی به سر میبرند تقریبا یک دهه است که بلاتکلیف هستند و اکثرا حتی از داشتن حقوق اولیه هم محروماند. مهاجرین در اینجا حق تحصیل در مکاتب دولتی ندارند، اجازه کار و حق تحصیل هم ندارند. علاوه بر این، مهاجرین حق ازدواج به صورت رسمی را نداشته و اجازه سفر و حرکت آزاد از یک شهر به شهر دیگر را هم ندارند. نداشتن اجازه رانندگی موتر/ماشین و حتی موترسایکل از دیگر محرومیتهای زندگی مهاجرین در این کشور به شمار میآید.»
به گفته وی، «مهاجرین در اندونزی در وضعیت خیلی بد زندگی میکنند و تنها اجازه نفسکشیدن، غذا خوردن و آب نوشیدن دارند. به همین خاطر، مهاجرین تظاهراتهای گستردهای را در بسیاری از شهرهای اندونزی آغاز کردند و خواستار رسیدگی به وضعیت شان از سوی سازمان ملل و دیگر نهادهای حامی پناهجویان شدند و تاکید داشتند که به پروندههای شان رسیدگی شود.»
از معامله پنهان دولتها بر سر پناهجویان تا شکنجه آنها
خانم فرهنگدوست گفت: «دولت اندونزی یک قرارداد مخفیاینه با استرالیا دارد، شبیه قرارد ترکیه با اتحادیه اروپا که طی آن این اتحادیه سالانه میلیاردها دالر به ترکیه کمک میکند که این کشور مانع سرازیر شدن مهاجرین به اتحادیه اروپا شود. در اندونزی هم وضعیت همین گونه است، به این معنا که این کشور با دریافت مقداری پول مانع از ورود پناهجویان به استرالیا شود.»
وی افزود: «در این سوی دیگر، دولت اندونزی نه تنها که هیچ کمکی برای بهبود وضعیت مهاجرین نمیکند که حتی شرایط خیلی سختی را برای پناهجویان ایجاد کرده و گاهی آنها را به بدترین نحو ممکن شکنجه هم میکنند. با اینهمه، میتوان گفت که مهاجرین در اندونزی به نوعی قربانی سیاستهای ضد انسانی برخی کشورها و نهادهای منفعل حامی پناهجویان شدهاند.»
به گفته وی، «دولت استرالیا به بهانههای گوناگون دوسیههای پناهجویان را دنبال نمیکند و حدود دو سال میشود که پروسه اسکان مجدد آنها عملا در این کشور متوقف است.»
گفتنی است اندونزی یک کشور وسیع با جمعیت حدود 270 میلیون و 17 جزیره بوده که در شرق دور واقع شده است و از حدود 40 الی 50 سال قبل بهعنوان یک گذرگاه برای عبور مهاجرین به کشورهای استرالیا، نیوزلند و سایر کشورهای اروپایی و آمریکایی شناخته میشود.