شفقنا افغانستان – با بازگشت دونالد ترامپ به قدرت، سیاستهای آمریکا در قبال افغانستان و طالبان بار دیگر در مرکز توجه قرار گرفته است. سیاستهایی که میتوانند آینده حکومت طالبان و خواستههای جامعه جهانی برای حقوق بشر، زنان و حکومت همهشمول را تحت تأثیر قرار دهند. در این میان، تعهد جامعه جهانی به حمایت از مردم افغانستان و تشکیل حکومتی مبتنی بر اراده عمومی همچنان یک ضرورت اساسی است.
قربانعلی فصیحی، آگاه مسائل سیاسی، در گفتگوی اختصاصی با شفقنا افغانستان با اشاره به نقش دونالد ترامپ در قدرتگیری طالبان، تأکید کرد که سیاستهای او در دور جدید همچنان بر مبنای تعامل با طالبان خواهد بود. وی از جامعه جهانی خواست تا به تعهدات خود درباره حمایت از حکومت مبتنی بر اراده مردم در افغانستان عمل کنند.
متن کامل مصاحبه وی با شفقنا افغانستان به شرح زیر می باشد:
تفاوتهای سیاست ترامپ در دور دوم: تمرکز بر فشار و نتیجهگرایی
قربانعلی فصیحی آگاه مسائل سیاسی در پاسخ به این سؤال که تفاوتهای سیاست ترامپ در دور دوم نسبت به دوره اول چیست، بیان کرد: «ترامپ فردی عملگرا است که همواره به دنبال نتایج سریع و ملموس است. در دوره اول ریاستجمهوری خود، ترامپ ابتدا به دنبال اعمال فشار بیشتر بر طالبان بود و دیدگاهش این بود که نیروهای بیشتری باید به افغانستان اعزام شوند. اما به سرعت متوجه شد که هزینههای این حضور نظامی بسیار بالاست. به همین دلیل، تصمیم به مذاکره با طالبان گرفت که در نهایت منجر به توافق دوحه شد و نظام جمهوری اسلامی افغانستان فروپاشید. ترامپ همچنان به دنبال گرفتن نتایج سریع است و در دور دوم نیز احتمالا با طالبان وارد مذاکره خواهد شد. به نظر میرسد که او خواستههایی از طالبان خواهد داشت و اگر آنها به این خواستهها تن دهند، حمایت ترامپ را به همراه خواهند داشت. اما در صورتی که طالبان خواستههای او را نپذیرند، شرایط متفاوت خواهد بود.»
خواستههای ترامپ از طالبان: تمرکز بر فشار سیاسی و غیبت خواست مردم افغانستان
این فعال سیاسی در مورد خواستههای ترامپ از طالبان گفت: «آمریکا دیگر نیازی به حضور گسترده نظامی در افغانستان همانند 20 سال گذشته ندارد و در دوران جدید نیز شاهد حضور گسترده نیروهای آمریکایی نخواهیم بود. ترامپ بیشتر به دنبال اعمال فشار بر طالبان است که این فشارها شامل مسائل حقوق بشر، حقوق زنان و احتمالاً در حد ضعیفتری حکومت همهشمول میشود.»
وی افزود: «غایب اصلی در سیاستهای آمریکا و کشورهای غربی، توجه به خواست واقعی مردم افغانستان و منافع ملی آن است. اگرچه مسائل حقوق بشر و حقوق زنان موضوعات مهمی هستند، اما این مشکلات تنها بخشی از دغدغههای مردم افغانستان است. متأسفانه، در نگاه کشورهای تاثیرگذار، بیشتر تمرکز بر مسائل اقتصادی، امنیتی و مبارزه با گروههای تروریستی است، در حالی که خواستههای واقعی مردم افغانستان در این بحثها نادیده گرفته میشود.»
ترامپ به دنبال نابودی طالبان نیست: تعامل با طالبان به عنوان متحد استراتژیک
در مورد سیاست ترامپ در قبال طالبان، فصیحی گفت: «ترامپ خود را به عنوان بانی حضور طالبان در افغانستان میداند. او به هیچوجه به دنبال نابودی طالبان نیست و صریحاً اعلام کرده که حضور آمریکا در افغانستان به دلیل مسائلی فراتر از خود افغانستان است. این مسائل شامل رقابت با چین و مبارزه با گروههای تروریستی مانند القاعده میشود.»
وی ادامه داد: «مهم است که به این نکته توجه کنیم که ترامپ از طالبان به عنوان متحد خود یاد میکند، نه دشمن. او خواهان ارتباط با طالبان است و خواستههایی از این گروه دارد که در صورت پذیرش این خواستهها، ترامپ نیز از آنها حمایت خواهد کرد.»
طالبان به دنبال رسمیت بینالمللی: خواستههای متقابل ترامپ و طالبان
فصیحی درباره خواستههای متقابل ترامپ و طالبان گفت: «اولین خواسته ترامپ از طالبان این است که ارتباط خود را با گروههای تروریستی و دولتهای مخالف آمریکا قطع کنند. به طور مشخص، ترامپ از طالبان میخواهد که از ارتباط با گروههایی مانند القاعده و داعش پرهیز کنند. خواسته دیگر ترامپ این است که طالبان ارتباطات استخباراتی خود را با قدرتهای منطقهای مخالف آمریکا قطع کرده یا حداقل اطلاعاتی در این زمینه به ایالات متحده بدهد. همچنین ترامپ از طالبان میخواهد که در ارتباطات اقتصادی خود با رقبای اقتصادی آمریکا، به ویژه چین، احتیاط کنند و ارتباطات بیشتری با کشورها و شرکتهای موافق آمریکا برقرار سازند. یکی دیگر از مطالبات ترامپ پایبندی طالبان به حقوق بشر، حقوق زنان و بازگشایی مدارس و ادارات برای زنان است. موضوع گفتگوهای بینافغانی نیز از دیگر خواستههای ترامپ است که اگرچه در اولویت قرار ندارد، اما قطعا در آینده مورد توجه قرار خواهد گرفت.»
وی ادامه داد: «در مقابل، خواسته طالبان از آمریکا این است که برخورد مثبتی با آنها داشته باشد و کمکهای اقتصادی آمریکا به طالبان قطع نشود. طالبان همچنین خواستار رسمیت بینالمللی دولت خود است و از آمریکا میخواهد که به دولت طالبان رسمیت بدهد. علاوه بر این، طالبان میخواهند که مسائل داخلی خود را بدون مداخله بیش از حد از سوی آمریکا حل و فصل کنند.»
آینده افغانستان در دوران ترامپ: سناریوهای مختلف و چالشهای پیشرو
قربانعلی فصیحی درباره سناریوهای احتمالی پیش روی افغانستان در دوران ریاستجمهوری ترامپ گفت: «یکی از سناریوها این است که با فشارهای آمریکا، طالبان ممکن است به خواستههای حداقلی جامعه جهانی مانند رعایت حقوق بشر، حقوق زنان و گفتگو با مخالفین تن دهند و در نتیجه به تشکیل حکومت همهشمول منجر شود. اگر این سناریو محقق شود، سناریوی بدی نخواهد بود، اما مشکل اصلی این است که خواستههای واقعی مردم افغانستان در این روند نادیده گرفته خواهد شد. همچنین این سناریو از خطرات و خشونتهای بیشتر جلوگیری خواهد کرد. سناریو دوم این است که طالبان به خواستههای آمریکا و جامعه جهانی پاسخ منفی دهند. در این صورت، آمریکا ممکن است مخالفان طالبان را تقویت کرده و از برخی جریانهای مخالف برای سرنگونی طالبان بهره برداری کند. با این حال، تجربههای گذشته نشان میدهد که آمریکا قصد ندارد دوباره نیروهای خود را به افغانستان اعزام کند. سناریو سوم احتمالاً بر پایه اتحاد کشورهای مخالف طالبان در منطقه برای سرنگونی حکومت طالبان است. این احتمال ضعیف است، چرا که کشورهای مخالف سیاستهای آمریکا، مانند روسیه و ایران، خود درگیر بحرانهای داخلی هستند و قادر به همپیمانی گسترده نخواهند بود.»
وی افزود: «سناریو ایدهآل برای افغانستان این است که جامعه جهانی به تعهدات خود در قبال مردم افغانستان پایبند باشد، منافع شخصی را کنار بگذارد و در کنار مردم افغانستان ایستاده و به طالبان فشار بیاورد تا حکومتی مبتنی بر اراده مردم و برگزاری انتخابات شکل گیرد. این حکومت باید شامل تمام اقشار جامعه باشد، جایی که اقلیتها، احزاب و مذاهب در کنار هم بهطور عادلانه و برابر سهم خود را از قدرت و منابع داشته باشند. این سناریو بهترین گزینه برای مردم افغانستان است، اما برخی کشورها که منافع شخصی خود را دنبال میکنند، تمایلی به شکلگیری چنین حکومتی در افغانستان ندارند.»
