شفقنا افغانستان – امروز مصادف با «روز جهانی صنایع دستی»؛ رویدادی جهانی که به منظور گرامی‌داشت هنر و خلاقیت صنعت‌گران و هنرمندان سراسر دنیا برگزار می‌شود؛ اما در افغانستان پرچم‌دار آن عمدتاً زنان هستند.
به گزارش خبرگزاری شفقنا افغانستان، این روز فرصتی است برای شناخت بیشتر صنایع دستی و اهمیت آن‌ها در حفظ فرهنگ و اقتصاد جوامع که همه ساله در تمام کشورهای جهان جشن گرفته می‌شود.
صنایع دستی به محصولاتی اطلاق می‌شود که با استفاده از مواد اولیه بومی و با دست یا ابزارهای دستی ساخته می‌شوند.
پس از جنگ جهانی دوم و با هدف حفاظت از هنرهای دستی، در سال ۱۹۶۴ نخستین همایش جهانی صنایع دستی در نیویارک برگزار شد.
این همایش منجر به تأسیس شورای جهانی صنایع دستی شد که دارالانشای آن در شهر آمستردام هالند قرار دارد.
ایران، یکی از اعضای این شورا در سال ۲۰۱۰ روزی به‌عنوان «روز جهانی صنایع دستی» را مطرح کرد و بر اساس این پیشنهاد ۱۰ جون هر سال، به‌عنوان «روز جهانی صنایع دستی» نام‌گذاری شد.
«شغل زنانه در افغانستان»
تولید صنایع دستی در افغانستان سابقه طولانی دارد و این کشور یکی از غنی‌ترین کشورها از حیث صنایع دستی به شمار می‌رود.
صنایع دستی افغانستان عبارتند از دوزندگی، بافندگی، نساجی، معماری، نقاشی، کنده‌کاری، حکاکی، نجاری، فلزکاری، سرامیک‌سازی، کشاورزی، گنبدسازی، شیشه‌سازی، بوت‌دوزی، فلزکاری، عطاری، ادویه‌سازی و سایر صنایع می‌باشد.
رواج تولید برخی از این صنایع در افغانستان به قرن‌ها قبل بر می‌گردد، به‌عنوان نمونه صنایع شیشه‌سازی در افغانستان در دوره حاکمیت کوشانیان و تیموریان و غزنویان مروج بود. آثار بدست آمده از کاپیسا نشان می‌دهد که کوشانیان در شیشه از نقاشی استفاده می‌نمودند.
اما پس از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، صنایع دستی عمدتاً به یک شغل زنانه در افغانستان تبدیل شده است.
طالبان پس از در دست گرفتن قدرت، کار زنان در عرصه‌های مختلف را ممنوع کردند، اما تنها بخشی که از ممنوعیت در امان مانده، صنایع دستی است.
به همین دلیل اکنون صنایع دستی افغانستان بیشتر چهره زنانه به خود گرفته است و عمدتاً در نمایشگاه‌های صنایع دستی، دست ساخت های زنان به نمایش گذاشته می‌شود.
«صنایع دستی تولید زنان چیست؟»
زنان افغانستان قرن‌ها پیش در تولید انواع مختلف صنایع دستی در این کشور، نقش داشته‌اند، به‌ویژه تولید قالین و انواع لباس‌های محلی.
اکنون نیز که کار زنان از سوی طالبان ممنوع شده است، اکثراً زنان به قالین‌بافی و تولید لباس های محلی روی آورده‌اند.
در این میان، زنان هزاره یک گام جلو از سایر زنان افغانستان هستند و لباس های خامک‌دوزی شده آنان، نه تنها در داخل کشور عرضه می‌شود، بلکه به سایر نقاط جهان نیز صادر می‌شود.
لباس‌های خامک‌دوزی شده هزارگی اکنون از رونق خوبی در بازارهای داخلی و شماری از کشورهای مهاجرنشین برخوردار شده است.
این لباس‌ها را زنان هزاره با هنر منحصر به فرد خود و با رنج و زحمت زیاد تولید به بازار عرضه می‌کنند و از طریق آن مخارج خانواده خود را تامین می‌کنند.
زنان افغانستان همچنین نقش عمده در تولید قالین در افغانستان دارند و قالین دست‌باف افغانستان که از شهرت جهانی برخوردار است، محصول ظرافت هنری و دست‌رنج آنان است.
با توجه به این نکات، در روزگاری که کار زنان ممنوع شده است، صنایع دستی، تنها عرصه برای ابراز وجود و حضور زنان در بازار کار و اقتصاد افغانستان؛ بازاری که سلطه‌ی مردان همواره در تلاش حذف حضور زنان از آن بوده‌اند.
