سه شنبه, مارچ 19, 2024

آخرین اخبار

پاکستان: عملیات ضد تروریستی مبتنی بر اطلاعات در خاک افغانستان انجام دادیم

شفقناافغانستان- وزارت امور خارجه پاکستان گفته که «عملیات ضد...

اورانوس، غول یخی منظومه شمسی+ ویدئو

شفقناافغانستان _ ویدئو؛ عجایب خلقت/ اورانوس، غول یخی منظومه...

پرش حیرت انگیز سیاه گوش+ ویدئو

شفقناافغانستان _ ویدئو؛ عجایب خلقت/ پرش شگفت انگیز سیاه...

درخواست ترامپ از اسرائیل: فوراً به جنگ غزه پایان دهید، ما به صلح نیاز داریم

شفقناافغانستان- رییس جمهور سابق آمریکا از اسرائیل خواست فوراً...

طالبان سفیر پاکستان را احضار کرد

شفقناافغانستان- در پی حملات اخیر پاکستان بر ساحاتی در...

کشف جسد یک‌ زن جوان در سمنگان

شفقناافغانستان- منابع محلی در سمنگان از کشف جسد یک...

استفاده پاکستان از سه هواپیما با ۱۲ بمب لیزری هدایت‌شونده در حملات شب گذشته

شفقناافغانستان- یک حساب مربوط به ارتش پاکستان گفته است...

مکتبی با هزینه یک میلیون افغانی توسط باشندگان ولسوالی جاغوری بازسازی شد

شفقنا افغانستان - شماری از باشندگان ولسوالی جاغوری غزنی،...

پیروزی منچستر یونایتد در برابر لیورپول

شفقناافغانستان- تیم فوتبال منچستر یونایتد در مرحله حذفی رقابت‌های...

افراد ناشناس به دانشجویان افغانستانی در هند حمله کردند

شفقناافغانستان- رسانه‌های هندی گزارش داده‌اند که گروهی از افراد...

تیم کریکت افغانستان در برابر ایرلند به پیروزی رسید

شفقناافغانستان- تیم ملی کریکت افغانستان در دومین دیدارش در...

پاکستان مرحله دوم اخراج مهاجران افغانستان را آغاز می‌کند

شفقنا اافغانستان - وزارت داخله پاکستان از آغاز مرحله...

طالبان در فراه کرایه های دکان ها را چهار برابر کرد؛ دکان‌داران اعتصاب کاری کردند

شفقناافغانستان- منابع محلی در فراه از اعتصاب کاری دکان‌داران...

الفت آهنگ، موسیقیدان و آوازخوان مشهور کشور درگذشت

شفقنا افغانستان - الفت آهنگ، موسیقیدان و آوازخوان مشهور...

درگیری طالبان با مرزبانان پاکستانی در دند پتان ولایت پکتیا

شفقنا افغانستان - در پی بمباران اهدافی در ولایت‌های...

هشدار پوتین به غرب: درگیری روسیه و ناتو سرآغاز شروع جنگ جهانی سوم است

شفقنا افغانستان- پوتین به غرب هشدار داد که درگیری...

دعای روز هفتم ماه مبارک رمضان

شفقناافغانستان- متن و ترجمه دعای روز هفتم ماه مبارک...

مجاهد: حملات پاکستان تجاوز به خاک افغانستان است/ اجازه حمله را نمی دهیم

شفقناافغانستان- طالبان در واکنش به حملات پاکستان بر ساحاتی...

یک فرمانده ارشد طالبان در بدخشان توسط جبهه مقاومت کشته شد

شفقنا افغانستان - منابع محلی می‌گویند که یک‌تن از...

افزایش همکاری‌های علمی دانشگاه‌های ایران و افغانستان

شفقنا افغانستان - یک تفاهم‌نامه همکاری دوجانبه میان دانشگاه...

روز ملی خبرنگار؛ وضعیت خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان رو به وخامت است

شفقنا افغانستان - مرکز خبرنگاران افغانستان به مناسبت «روز...

گسترش روابط طالبان با روسیه از همراهی دیپلماتیک تا همکاری نظامی

شفقنا افغانستان -همزمان با گرم شدن روابط طالبان -...

نگاهی به رابطه داعش و طالبان در افغانستان

شفقنا افغانستان-داعش پديدهاي است که در عراق متولد شد و در سوريه به بلوغ زودرس رسيد و هم اکنون با توجه به تضعيف موقعيت آن در سوريه و عراق به دنبال پايگاههايي در ديگر مناطق جهان اسلام است و کشورهاي داراي دولت هاي ضعيف مقصد مناسبي براي آنها به شمار مي آيد. کشورهايي نظير افغانستان، ليبي و سودان را از زمره ي اين کشورهاي ميتوان به حساب آورد. در اين ميان با توجه به تجربه حضور القاعده و جنگجويان عرب در افغانستان، اين کشور ظرفيت بالقوهاي براي مرکزيت فعاليتهاي اين گروه در مناطق شرقي خلافت خودخواندهشان –و بر طبق آنچه داعش ادعا مي کند: ولايت خراسان –را دارد. اما در مورد افغانستان نکاتي وجود دارد که داعش نميتواند در افغانستان همانند عراق و سوريه در آن جولان دهد.
طالبان جريان تکفيري؟
يکي از نکاتي که به نظر ميرسد در مورد طالبان بيش از اندازه اغراق شده است اين است که طالبان به دنبال حذف پيروان ديگر مذاهب هستند، اما شايد نتوان اين موضوع را به طور کامل به طالبان بار نمود. به عنوان نمونه در مورد واقعه اشغال مزارشريف توسط طالبان در سال 1377 گرچه بيشتر کساني که جان خود را از دست دادند از شيعيان اين شهر بودند، اما در اين حادثه دو نکته نبايد فراموش شود: اول اينکه اين کشتار در تلافي شکست سنگين طالبان در سال پيش از آن بود که در آن نيروهاي حزب وحدت نقشي مهم داشتند و دوم اينکه نيروهاي خط شکن در تصرف شهر مزارشريف آنگونه که گزارش شده اعضاي خارجي طالبان بودند که نسبت به پيروان ساير مذاهب بسيار خشن رفتار کرده و مي کنند. – که بخشي از آنها هم اکنون در صفوف اول داعش در عراق و سوريه در حال نبرد هستند.-
در حملات انتحاري که به طور عمدي قصد حمله کنندگان شيعيان بوده هيچگاه طالبان مسئوليت آن را بر عهده نگرفتند به عنوان نمونه در حادثه خونبار عاشوراي کابل در سال 1390 يک گروه تندروي پاکستاني مسئوليت آن را پذيرفت و نيز در حادثه جنبش روشنايي طالبان در همان ساعات اوليه پس از حادثه بمبگذاري با انتشار بيانيه اي به طور رسمي اين اقدام را محکوم کرده و آن را به عواملي که قصد اختلاف افکني مذهبي دارند نسبت دادند. در همين رابطه يکي از مسئولان بلند پايه طالبان افغانستان به نام مولوي مخدوم عبدالسلام، عضو کميسيون جلب و جذب طالبان در شرق افغانستان، در رابطه با گروه داعش و اقدامات انجام شده توسط آنان گفته است:
«ظهور گروه داعش در منطقه براي مسلمانان مضر است؛ اين ديدگاه که در کشورهاي اسلامي بتوان به وسيله جنگ و درگيري و کشتار ساير مذهب را از بين برد خيال باطلي است، هيچ گاه جرياني موفق نخواهد شد که جريان ديگر اسلامي را حذف کند به عنوان مثال هيچ وقت امکان ندارد که جريان تشيع در تمامي کشورهاي اسلامي توسط نيروهاي تندروي اهل سنت به طور کامل از بين برود و يا جريانات تند اهل تشيع بتوانند، اهل سنت را به طور کامل از بين ببرند. تنها چيزي که دشمنان اسلام و کفار و غربي ها به دنبال آن هستند اين است که مسلمانان نه تنها در کشورهاي اسلامي بلکه در سراسر دنيا با يکديگر درگير شده و مذهب و فرق مختلف مسلمانان عليه همديگر دست به سلاح ببرند و در صدد کشتار همديگر برآيند که متاسفانه گروه داعش در اين مسير قرار گرفته است و در حال تامين منافع کشورهاي غربي مي باشند.»1 به هر حال يکي از اختلافات جدي طالبان با داعش در موضوع نزاع مذهبي است، امري که داعش به شدت به دنبال آن است و حتي دو شماره از نشريه رسمي خود را به ذکر دلايل جايز بودن قتل شيعيان اختصاص داده است.2 حتي در همين موضوع، اختلافاتي ميان داعش و القاعده وجود دارد، زيرا البغدادي معتقد به کافر بودن شيعيان است اما ايمن الظواهري رهبر القاعده قائل به اين است که شيعيان در زمره مسلمانان به حساب ميآيند و حکم کافر بر آنها بار نميشود.3
درگيري و دشمني ميان طالبان و داعش دلايل ديگري نيز دارد که به طور خلاصه اين موارد را ميتوان اشاره کرد:
تقابل خلافت و امارت
از نظر طالبان داعش گروه متمردي است که از اطاعت اميرالمومنين سرباز زده و از سوي ديگر از ديد داعش طالبان گروهي است که با خليفه البغدادي بيعت نکرده و بر طبق يک قانون هرکه با خليفه بيعت نکند دشمن قلمداد ميشود. اين امر در نامه پراکنيهاي ميان طالبان و داعش نيز مشهود است به عنوان نمونه طالبان در نامه خود به البغدادي هشدار دادند که پاي داعش را به افغانستان باز نکند و الا مسئوليت عواقب آن بر عهده او خواهد بود و از سوي ديگر شاخهي داعش در افغانستان با انتشار نامه اي به چهار زبان اين ادعا را کرده که تمام نيروهاي مجاهد بايد تحت يک پرچم و يک فرمانده جمع شوند و وجود نيروي طالبان ضروري نيست.4
رقابت بر سر تصاحب منابع ثروت (معدن، جنگل و …)
به طور سنتي طالبان در مناطق جنوبي و شرقي افغانستان داراي منابع ثروت و قدرت هستند و ظهور گروه داعش به نوعي کاهش اقتدار طالبان در اين مناطق را درپي خواهد داشت و از سوي ديگر داعش به دليل مسائل مالي و هزينههاي جنگ، گوشه چشمي به منابع معدني و جنگلي و حتي مواد مخدر شرق افغانستان دارد، امري که به هيچوجه خوشايند طالبان نيست، لذا طالبان به شدت با حضور رقيبي در محدوده تحت تسلط خود مقابله ميکنند.
تفاوت ديدگاه: بين المللي يا منطقه اي؟
پيش از اين نيز اشاره شد که داعش در فعاليتهاي خود رويکردي بين المللي دارد و متاسفانه با شعارهاي جذاب و فريبندهي خود توانسته است شبکه اي از مسلمانان افراطي را در سراسر جهان ايجاد کند. اما اين رويکرد با آرمان و هدف طالبان که فقط حوزه فعاليت خود را در افغانستان اعلام کردهاند و خروج نيروهاي خارجي از افغانستان و استقرار امارت اسلامي در افغانستان از اهداف اصلي اين گروه بوده است و هيچگاه يک آرمان جهاني و بين المللي مدنظرشان نبوده، تجربه سالها حضور طالبان در عرصه سياسي و نظامي افغانسان، نشان داده که اين گروه بيشتر رويکردي قومي (پشتونيزه کردن قدرت) و ملي(بدست گرفتن قدرت در افغانستان) دارد، به همين دليل است که شايد بيش از 90 درصد اعضاي آن را پشتو زبانها تشکيل ميدهد. گرچه اخيرا تحرکاتي از سوي طالبان در مناطق غير پشتو زبان شمال شرق و شمال افغانستان نيز مشاهده شده و اعضاي تاجيک و ازبک طالبان نيز مشاهده شدند. اما به نظر نگارنده اين امر بيشتر به خاطر فقر اقتصادي حاکم بر اين مناطق است که اين افراد را ناگزير کرده براي گذران زندگي عضو طالبان شده و حقوق بگير اين گروه شوند. اما به هر حال عناصر ايمان و مذهب و نيز نارضايتي از رفتار دولت مرکزي را نيز نمي توان ناديده گرفت.
اين نکته نيز نبايد از نظر دور داشت که در نزاع بر سر منابع قدرت و ثروت در افغانستان بيشتر مقوله قومي و منطقهاي پررنگ است تا مذهبي. همانگونه که اشاره شد، طالبان از نظر سنتي در ميان قبال پشتون نفوذ دارد اما داعش از اين جايگاه برخوردار نيست و بيشتر اعضاي داعش در افغانستان شامل اعضاي سابق طالبان پاکستان هستند که بخاطر سرکوب شديد اين گروه در خاک پاکستان5 اکنون به داعش پيوستهاند برخي ديگر از اعضاي داعش در افغانستان نيز اعضاي سابق طالبان افغانستاني هستند که به دليل اختلافات درون گروهي با ديگر طالبان يا قضاياي مالي و يا تاکيد بر افراطي گري از نوع داعشي آن به داعش ملحق شده اند و بخش ديگر اعضاي داعش شامل برخي قبايل پاکستاني و يا اعضاي فراري گروه هاي افراطي ازبکستاني و تاجيکستاني هستند که در کشور خود تحت تعقيب قرار داند.
در گزارشي ناتو اعلام کرد که 70 درصد از نيروهاي گروه موسوم به دولت اسلامي (داعش) که اکنون در افغانستان فعاليت دارند از جنگ‌جويان سابق «تحريک طالبان پاکستان» موسوم به طالبان پاکستاني هستند که پيش از اين در منطقه قبيله‌اي «اورکزي» در پاکستان بودند. فرمانده کل نيروهاي ناتو در افغانستان در همين مورد گفته است که بيشتر اعضاي داعش در افغانستان که اين گروه آنرا «ولايت خراسان» مي‌نامد قبلا مربوط به طالبان پاکستان بودند که با آغاز عمليات توسط دولت پاکستان عليه اين گروه آنها پاکستان را ترک کرده و به عضويت داعش در افغانستان درآمده‌‌اند.6 اين فرمانده ناتو تصريح کرد که اعضاي «جنبش اسلامي ازبکستان» که در افغانستان حضور دارند نيز به عضويت «گروه تروريستي داعش» درآمده‌اند.
رقابت پاکستان و افغانستان
از نظر تاريخي رابطه ي پاکستان و افغانستان چندان دوستانه نبوده و اين مساله به وضوح در مسائل سياسي اين دو کشور ديده ميشود. استنادات فراواني وجود دارد که طالبان توسط پاکستان سازماندهي و حمايت ميشده است7 و اکنون بنا به دلايلي اين حمايتها کمرنگ شده و به نظر ميرسد پاکستان از حضور داعش در افغانستان ناراضي نيست. براي دستگاه قدرتمند اطلاعاتي پاکستان نفوذ به کادر رهبري اين گروه –با توجه به پاکستاني بودن بسياري از آنها –چندان سخت نيست و از اين گروه ميتواند به راحتي به عنوان اهرم فشاري بر افغانستان و رقباي منطقهاي خود نظير هند و ايران استفاده کند. حمايتهاي پيدا و پنهان پاکستان از گروههاي تکفيري و تروريستي باعث شده حتي صداي اعتراض آمريکا نيز برخيزد و در کنگره آمريکا موضوع قطع کمکهاي مالي و نظامي آمريکا به پاکستان به بحث و بررسي گذاشته شود.8
به هر حال اين گروه مانند هر گروه تروريستي ديگر براي ادامه حيات و جلب و جذب نيرو و انجام فعاليتهاي خرابکارانه خود نيازمند حمايتهاي مالي است، پرسشي که مطرح ميشود اين است که منبع يا منابع مالي گروه داعش در افغانستان چه سازمانها يا کشورهايي است؟
يکي از نتايج جالب توجه رقابت ميان طالبان و داعش اين است که اين نزاع و دشمني باعث شده که حضور افغانها در مقايسه با اعضاي داعش از کشورهاي ديگر، تعدادشان اندک باشد. به نظر ميرسد بيشتر افغانستانيهايي نيز که در صفوف داعش حضور دارند از طريق شبکههاي جذب نيرو در اروپا به اين گروه ملحق شدهاند. به عنوان نمونه بر طبق گزارش پليس فدرال آلمان از ميان بيش از ششصد نفري که از آلمان جذب گروههاي افراطي شدهاند 3درصد آن را افغانستانيهايي تشکيل ميدهند که در آلمان زندگي ميکردند.9
به نظر ميرسد شاخهي داعش در افغانستان همان سياست ايجاد ارعاب و ترس را در حال پيگيري است اما با توجه به موارد پيش گفته و اينکه هم طالبان و هم دولت افغانستان ظهور اين گروه را تهديدي براي خود ميدانند، دشوار است که بتوان آيندهي روشني براي اين گروه در افغانستان تصور نمود.
از سوي ديگر براي داعش دشوار است تا بتواند از اهرم نفاق مذهبي –همچون عراق و سوريه –در افغانستان بهره ببرد. شايد با توجه به فعاليتهاي سلفي ها و مبلغان وهابي اين موضوع در سالهاي اخير جاي پاي خود را در برخي مناطق باز نموده باشد اما به نظر دشوار ميرسد که داعش بتواند از اين حربه در افغانستان استفاده کند. اما به هر حال نبايد از حرکتهاي مرموز و خزنده که تلاش در جهت ايجاد نزاع مذهبي در افغانستان و کشورهاي منطقه دارند غافل بود. يکي از مهمترين عوامل گسترش داعش در عراق و سوريه، سوء استفاده از اختلافات مذهبي بود. اما در افغانستان نزاع مذهبي آنگونه که در سوريه و عراق مشهود است، وجود ندارد. لذا داعش نميتواند در افغانستان آنگونه که در سوريه و عراق شاهدش بوديم رشد کند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 – مشرق نيوز، تفاوت طالبان با داعش چيست؟ تاريخ انتشار: 30 شهريور 1393
2 – رک: شماره هاي 13 و 14 نشريه دابق، نشريه رسمي داعش
3 – The Islamic State’s obsession with al Qaeda and the Taliban, long war journal, January 20, 2016. http://www.longwarjournal.org/archives/2016/01/dabiq-magazine-shows-islamic-state-obsession-qaeda-taliban.php
4 – Taliban in Afghanistan tells Islamic State to stay out of country, Washington post, June 16, 2015. https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/taliban-warns-islamic-state-to-stay-out-of-afghanistan/2015/06/16/a88bafb8-1436-11e5-8457-4b431bf7ed4c_story.html
5 – پس از چندين حمله تروريستي به مدارس، بيمارستانها و اماکن عمومي و گسترش فعاليت طالبان به اسلام آباد –پايتخت پاکستان-، که به نوعي زيرپا گذاشتن خطوط قرمز از سوي طالبان پاکستاني به شمار ميرفت، دولت پاکستان ناگزير شد وارد نبردي جدي عليه اين گروه در کشور خود شود که باعث شد بسياري از اعضاي طالبان پاکستاني به خاک افغانستان فرار نموده و در مناطق کوهستاني و جنگلي اين کشور پناه گيرند و با ظهور داعش به اين گروه ملحق شوند.
6 – فرمانده ناتو: 70 درصد نيروهاي داعش در افغانستان اعضاي سابق طالبان پاکستان هستند.
http ://www .bbc .com /persian /afghanistan /2016/08/160801_k 05_is_is_ttp_members _
7 – see, Chellaney, Brahma. “The India-Pakistan-China strategic triangle and the role of nuclear weapons.” Proliferation Paper, Institut Français des Relations International, France (2002): 15.
Benazir Bhutto: “We made a mistake in supporting (creating) Taliban”, the London post, October 19, 2007
http://thelondonpost.net/2007/10/benazir-bhutto-we-made-a-mistake-in-supporting-creating-taliban/
‘Taliban architect’ Naseerullah Babar passes away, tribune.com, January 11, 2011.
http://tribune.com.pk/story/101748/naseerullah-babar-passes-away/
8 – Congress Urged to Cut Off Financial and Military Aid to Pakistan – VOA – July 14, 2016
http://www.voanews.com/content/congress-urged-to-cut-off-financial-and-military-aid-to-pakistan/3417755.html
9 – Analyse der Radikalisierungshintergründe und -verläufe der Personen, die aus islamistischer Motivation aus Deutschland in Richtung Syrien oder Irak ausgereist sind. Fortschreibung 2015.

 

غلام احیا حسینی-روزنامه افغانستان 

انتهای پیام

www.af.shafaqna.com

 

اخبار مرتبط