شفقناافغانستان- گزارش اختلاس ۸۷ملیون افغانی در شهرک معلمین هرات منتشر شد.
به گزارش شفقناافغانستان، این گزارش تحقیقی با حمایت مالی “مرکز خبرنگاری تحقیقی پیک“ توسط نقیبه بارکزی خبرنگار هشدار در ولایت هرات تهیه شده است. در این گزارش با توجه به اسنادی که به دست آمده است، مشخص میگردد که ریاست معارف ولایت هرات با جمع آوری پول از آموزگاران در بدل عرضهی خدمات شهری در شهرک معلمین این ولایت، دها میلون افغانی را حیف و میل کرده است.
گزارش: بربنیاد اسناد و مدارک بدست آمده، ریاست معارف هرات ۸۴ میلیون افغانی پول جمعآوری شده از آموزگاران را زیرنامِ عرضهی خدمات شهری در شهرک معلمین؛ حیفومیل کردهاست. افزون براین، ۳ میلیون افغانی از بودجهی توسعهیی معارف این ولایت در پروژههای شهرک معلمین، ناپدیداست
مرکز خبرنگاری تحقیقی پیک، به اسناد و مدارکی دست یافتهاست که نشان میدهد مسوولانِ معارف ولایت هرات، این مقدار پول را بینِ سالهای ۱۳۸۱ تا ۸۷ خورشیدی، هم بهگونهی پول فزیکی و هم در حسابهای بانک مرکزی و بانک ملی (شعبهی هرات) در بدلِ سند و هم بدونِ سند و قباله از آموزگاران گردآوری کردهاند؛ اما آموزگاران که پول پرداخته بودند، صاحبِ سرپناه نشدهاند.
ازین میان، بیشاز یک میلیون افغانی به ۷۸ آموزگار، دوباره مسترد شده و تنها ۸۰۰ هزار افغانی، اکنون در حساب شخصی مدیر عمومی تعلیمات اساسی ثانوی ریاست معارف هرات، موجود است.
درحالیکه مسوولان بخش املاک معارف هرات، هرگونه دستبرد و حیفومیل پولهای جمعآوری شده از آموزگاران را رد نموده، ادعا میکنند که این پول در پروژههای زیربنایی شهرک بهمصرف رسیدهاست؛ اما شماری از آموزگارانی که پول ارئه خدمات شهری را پرداخته و قباله نمره زمین شان در شهرک معلمین را دست دارند، به پیک میگویند که هیچگونه خدمات زیربنایی درین مدت، انجام نشدهاست. اتحادیهی آموزگارانِ هرات، نفوذ و دخالت غاصبان زمین در شهرک معلمین، فرار شرکتهای پیمانکار و بیکفایتی مسوولان پیشینِ معارف را، از مهمترین دلایل ناپدید شدنِ میلیونهای افغانی و بیسرپناه ماندنِ دستِکم چهارهزار آموزگار مستحق درین ولایت میداند.
هیأت ۹ نفری مشتمل بر اعضای شورای ولایتی، ریاستهای معارف، شهرسازی، عدلیه، اراضی، شهرداری و مستوفیت ادارهی محلی هرات؛ از یک سال بهاینسو، مُعضل شهرک معلمین را بررسی نموده و نتایج این بررسیها را، یک ماه پیش در یک گزارش شش صفحهیی به امضای والی ولایت رساندهاست. بربنیاد این گزارش، تااکنون هیچکس در پیوند به اختلاس و حیفومیل پولهای جمعآوری شده از آموزگاران و چگونگی روند توزیع زمین شهرک معلمین هرات، شناسایی و مورد بازپرس قانونی قرار نگرفتهاست.
توزیع غیرقانونی زمین
اسناد بهدست آمده ازمنابع رسمی، نشان میدهد که توزیع زمینهای رهایشی در شهرک معلمین هرات، بدون مجوز قانونی صورت گرفتهاست.
هرچند مسوولان بخش املاک معارف این ولایت، توزیع زمین شهرک معلمین را براساسِ حکم رییس جمهور استناد میکنند؛ اما این حکم که در سال ۱۳۸۱ خورشیدی از سوی حامدکرزی رییس دولت انتقالی آن وقت صادر شده؛ تنها در مورد تثبیت و تدارک ساحهی شهرک، صراحت داشته و از توزیع زمین در این حکم، چیزی گفته نشدهاست.
فریدون سروری رییس شهرسازی ولایت هرات، میگوید که این شهرک تاهمیناکنون مجوز قانونی وزارت شهرسازی کشور را ندارد: “ریاست معارف، پیشاز آنکه مجوز قانونی شهرک را از وزارت شهرسازی و مسکن بهدست بیاورد، به توزیع زمین شهرک آغاز نمودهاست.”
اما آقای محمد اعظم خیراندیش کارشناس املاکی ریاست معارف و تنظیم کنندهی شهرک معلمین هرات، میگوید که توزیع زمین براساس حکم رییس جمهور وقت و ۱۳۵۰۰ افغانی پول ارائهی خدمات شهری به اساس فیصلهی هیأت مؤظف مقام رهبری ولایت صورت گرفتهاست.
افزون براین، اسناد و یافتههای پیک نشان میدهد که شماری از نمره زمینهای رهایشی شهرک معلمین به برخی از مقامهای محلی وقت توزیع شدهاست.
بهگونهی مثال، توزیع نمره زمین در شهرک معلمین به روسای شهرسازی پیشین و اراضی پیشین هرات، به رییس معارف فراه، به کارمندان وزارت معارف و کارمندان ریاست معارف هرات در آن زمان، از مواردی اند که در فهرست توزیع زمین های شهرک معلمین هرات، موجود است.
آقای خیراندیش می گوید« به اساس تقاضای که روسای مذکور از والی وقت کرده بودند از شهرک معلمین به آنان نمرات رهایشی داده شده است و به کارمندان وزارت معارف هم بنابر هدایت وزارت در این شهرک زمین داده شده بود».
غلام نبی قانع رییس پیشین زراعت هرات که یک نمره زمین از شهرک معلمین به او داده شده، این موضوع را رد میکند و میگوید: «ریاست معارف آنوقت، توزیع یک نمره زمین رهایشی را در شهرک معلمین برایم پیشنهاد کرد و قبالهی زمین هم با یک تقدیرنامه توسط وزیر معارف آنوقت برایم داده شده است».
آقای قانع از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵ رییس اداره زراعت ولایت هرات بود و در حال حاضر کارمند ریاست معادن ولایت هرات است.
بربنیاد اسناد رسمی، آقای محتسب زاده رییس پیشین شهرسازی هرات نیز، یک نمرهزمین در شهرک معلمین برایش توزیع شدهاست. اکنون وظیفهی رسمی نداشته و درهرات سکونت دارد. باوجود تماسهای مکرر، حاضر به گفتوگو و ارایه پاسخ درین باره نهشد. تلاشهای خبرنگار پیک برای دریافت نشانی، شماره تماس و پاسخ از باقی افرادیکه نامهای شان در فهرست توزیع زمین شهرک معلمین درج است، نتیجه نداد.
ماریا بشیر معاون انجمن حقوقدانان هرات میگوید: “توزیع زمین و گرفتنِ پول از آموزگاران زیر نام ارایهی خدمات شهری بدون موافقتِ وزارتهای معارف و شهرسازی ویا مصوبهی شورای وزیران، غیرقانونی است.”
حیفومیلِ پولهای گردآوری شده
گزارش هیأت ادارهی محلی ولایت هرات برای بررسی قضیهی شهرک معلمین که نقل آن بهدست خبرنگار پیک رسیده، نشان می دهد که ۳۸۶۱ نمره زمین رهایشی در بدلِ قیمت مجموعی ۵۲ ملیون افغانی به آموزگاران و ۳۱ نمرهی تجارتی در بدلِ قیمت مجموعی ۳۱ ملیون و ۷۰۰ هزار افغانی به غیر آموزگاران و بازرگانان توزیع گردیدهاست.
شماری ازین آموزگاران با ارایهی کاپی سندهای پرداخت پول و برگهی توزیع نمرهزمین، ادعا میکنند که با گذشت بیشتر از ده سال تا هنوز، نه صاحب زمین شدهاند و نه پولشان را دوباره صاحب شدهاند.
عبدالبصیر واحدی یکی از آموزگارانِ لیسه انقلاب اسلامی هرات درحالیکه سند پرداخت پول بانکی و فورم توزیع نمرهزمین را به مساحت ۲۴۰ مترمربع، از سال ۱۳۸۷تااکنون بهدست دارد، بهخبرنگار پیک گفت:
“اگر پول نمیپرداختیم، ریاست معارف ما را مستحق زمین نمیشناخت و فورمه توزیع زمین بهما نمیداد.”
خانم جمیله آموزگار لیسهی سلطان غیاثالدین غوری و بیشاز ۳۰ تن از همکارانش نیز، هرکدام مبلغ ۱۳هزار و ۵۰۰ افغانی را بهطور فزیکی به هیأت ریاست معارف پرداخته اند.
وی درحالیکه تاهنوز با سایر همکاراناش، صاحب نمرهزمین نشده، میگوید: “پساز مدتی قبالههای نمرهزمین را آوردند که اکنون مدار اعتبارهم نیستند؛ مگر آویز بانک نیاوردند که آیا پول به بانک تحویل شده یا خیر.”
رییس شهرسازی ولایت هرات نیز، تأکید دارد که پول جمعآوری شده از آموزگاران برای خدمات زیربنایی شهرک، مانند جادههای فرعی، فضای سبز، مکتب، مسجد، کلنیک، آب، برق و کانالیزاسیون، باید هزینه میشد که متأسفانه این کارهم انجام نشدهاست.
هرچند مسوولان معارف هرات، تأکید دارند که پولهای جمعآوری شده از آموزگاران در پروژههای شهرک به مصرف رسیده که مجموع قیمت این پروژهها به بیشاز ۷۵ میلیون افغانی میرسد؛ اما از مجموع ۸۷ میلیون افغانی، هنوزهم بیشتر از ده میلیون افغانی ناپدید است.
بربنیاد اسناد و مدارک بهدستآمده، پولهای جمعآوریشده از آموزگاران بهاضافهی سه میلیون افغانی از بودجهی توسعهیی ریاست معارف ولایت هرات در سال ۱۳۸۲ خورشیدی به حساب بانکی(نمبر ۲۳۰۰۰۹- د افغانستان بانک شعبه هرات) واریز و در سال ۱۳۸۴ خورشیدی بهحساب بانکی (نمبر۲۰۰۱۲۰۱۰۰۱۶۴۰ –بانک ملی شعبهی هرات) واریز گردید و به تعقیب آن درسال ۱۳۹۰خورشیدی براساس نامهی رسمی ریاست معارف هرات، این حساب غیرفعال شده و پول آن به حساب شخصی خواجه نور محمد احراری مدیرعمومی تعلیمات اساسی ثانوی ریاست معارف این ولایت انتقال یافتهاست.
مسوولان بانک مرکزی، از ارایه معلومات در باره برداشت پول از حساب بانکی شهرک معلمین معارف هرات خودداری میکنند و آقای احراری بهخبرنگار پیک میگوید که تنها ۹۲۰هزار افغانی بهحساب وی منتقل شده که ازین میان بیشتر از ۱۲۰هزار افغانی آن به افرادی که مستحق نمرهزمین نبودند؛ مسترد شدهاست.
بهگفته وی، دلیل انتقال پول به حساب شخصیاش این بود که قبلن هر نهاد دولتی میتوانست در بانک مرکزی حساب باز کند؛ اما پس از تغییرات در قانون بانک ها کشور، ریاست معارف مصمم براین شد که پول باید بهحساب وی انتقال یابد.
غصبِ یک برسوم حصهی زمین شهرک
بربنیاد اسناد و یافتههای پیک، زمین شهرک معلمین هرات در سال ۱۳۸۱خورشیدی بهمساحت ۵۰۰۰ جریب در ۱۵ کیلومتری غرب شهر هرات در حاشیهی شاهراهِ اسلامقلعه، ازسوی هیأت ادارهی محلی مشمولِ ادارهی کادستر هرات تثبیت و تعیین شده بود؛ اما با گذشتِ بیش از یکونیم دهه، نزدیک به ۱۵۰۰ جریب زمین شهرک ازسوی افراد عادی و زورمند غصب شدهاست.
خواجه نادر صدیقی رییس اتحادیه معلمین هرات میگوید که نفوذ و دخالت زورمندان و غاصبان زمین، سبب شده تا برخی از شرکتهای قراردادی، کار پروژهها را نیمهکاره رها کنند.
آقای صدیقی در حالیکه از شخص یا گروهی نام نمیبَرد، میافزاید که حتا باوجود حکم و فیصلهی دادگاه به نفع شهرک معلمین، هنوزهم صدها جریب زمین شهرک در تصرف زورمندان و غاصبان قراردارد و حکومت محلی هم، قادر به تصاحب زمین شهرک و مقابله با غاصبان زمین نشدهاست.
درحالیکه محمد اعظم خیراندیش کارشناس املاکی ریاست معارف و تنظیم کنندهی شهرک معلمین هرات، میپذیرد که هماکنون مساحت زمین شهرک ۳۴۵۳ جریب زمین است، یعنی از مجموع ۵۰۰۰ جریب، بیشتراز ۱۵۰۰ جریب آن در تصرف افراد زورمند و غاصب است؛ اما آقای خیراندیش میگوید که تنها ۳۴جریب زمین شهرک از سوی افرادی به نام “مختارزادهها” غصب شده و باقی زمینهای غصب شده ازسوی دادگاه این ولایت به نفع شهرک معلمین فیصله شدهاست.
تلاشهای خبرنگار پیک برای دریافت نظر از “مختارزادهها” و دیگر افراد متهم به غصب این زمینها، بینتیجه ماند.
پروژههای خیالی و نیمه کاره
گزارش هیأت ادارهی محلی هرات، حاکی ازآناست که مبلغ ۷۵ میلیون افغانی به منظور تطبیق ۱۲ پروژهی زیربنایی و ساختمانی به شرکتهای پیمانکار پرداخت شدهاست؛ اما هیچگونه معیار داوطلبی در اعطای قرارداد این پروژهها درنظر گرفته نشدهاست.
این پروژهها شاملِ جاده سازی، کانالیزاسیون، خطکشی و دیوارچینی نمرهها و تهیه آب آشامیدنی اند که هم اکنون، بهاستثنای چند نمونه دیوارچینی نیمهکاره، دیگر آثاری از پروژههای عملیشده درین شهرک وجود ندارد.
گزارش این هیأت، از اختلاس و حیفومیلِ ملیونها افغانی درین پروژهها پرده برداشتهاست. بهگونهی مثال، یکی ازین پروژهها بهارزش بیشاز ۱۲ میلیون افغانی به شرکت ساختمانی وهاب محتسبزاده (شرکت ساختمانی عمران) اعطا شده و همچنان نزدیک به ۵ ملیون افغانیهم بهعنوان اضافهکاری بهاین شرکت پرداخت شدهاست. این شرکت مربوط به نواسه کاکای عبدالرشید محتسبزاده رییس پیشین شهرسازی هرات است.
اما وهاب محتسب زاده، دریافت پروژه به اساس روابط فامیلی با عبدالرشید محتسب زاده رییس پیشین شهرسازی هرات را بهشدت رد میکند و میگوید: “قیمت مناسب ارائه شده در میدان داوطلبی باعث شد که این پروژه را بدست آوردیم.”
شرکت ساختمانی پاکزاد یکی دیگر از پیمانکارانی است که افزونبر۹۶هزارافغانی قیمت پروژه، بیشتر از ۶۶۶هزار افغانی یعنی ۵ برابر قیمت اصلی پروژه بهعنوان اضافهکاری بهاین شرکت پرداخت شدهاست.
خبرنگار پیک تلاش کرد تا با مسوولان این شرکت نیز گفتوگو کند؛ اما رد پای این شرکت در شهر هرات پیدا نهشد.
بربنیاد گزارش هیأت ادارهی محلی، بیشتر شرکتهای قرارداد کننده با معارف، کار خود را در شهرک معلمین تکمیل نکردهاند.
نتیجه و راهکرد
بربنیاد یافتههای پیک، توزیع زمین، اخذ پول از آموزگاران بهمنظور ارائهی خدمات شهری، افتتاح حساب بانکی بهنام شهرک معلمین و اعطای قرارداد پروژهها بهشرکتهای داخلی گمنام در شهرک معلمین هرات و انتقال پول به حساب بانکی شخصی یک تن از کارمندان ریاست معارف هرات بیشتر در زمان ریاست آقایان بسمالله بسمل، محمدالدین فهیم و بصیراحمدآروین طاهری رییسان پیشینِ معارف این ولایت صورت گرفته
بسم الله بسمل از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۳ آقای محمدالدین فهیم از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵و آقای طاهری از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳ به حیث رییس در اداره معارف هرات اجرای وظیفه کردند.
آقای طاهری در تماس تلفنی به خبرنگار پیک گفت به دلیل حیف و میل نشدن پول معلمین مبلغ آن را به حساب خواجه محمد احراری انتقال داده است.
اما آقایان فهیم و بسمل باوجود تماسهای مکرر خبرنگار پیک، حاضر به گفتوگو و پاسخدهی درینباره نهشدند. آنان گفتند از آن زمان مدت زیاد گذشته و چیزی دقیقی بخاطر ندارند.
هیأت ادارهی محلی هرات خاطرنشان نموده که پاسخها و معلومات ارایه شده ازسوی مسوولان ریاست معارف، بانک مرکزی و بانک ملی هرات در پیوند با چگونگی روند جمعآوری پول و برداشت پول، پُر از تناقض و تفاوتهای پولی است که مورد پیگرد قانونی شناخته میشوند.
بااینهمه، آقای جیلانی فرهاد سخنگوی والی هرات، از بازداشت شماری از متهمان قضیهی شهرک معلمین و معرفی آنان به دادستانی ولایت سخن میزند؛ اما نگفته که چه کسانی و چه تعداد افراد متهم مورد بازپرس قرار گرفتهاند.
اما برخلاف اظهارات سخنگوی والی هرات، خواجه عبدالحق احمدی رییس دادستانی استیناف ولایت هرات میگوید:
“بررسیها در باره حیفومیل پولهای شهرک معلمین هرات آغاز شده؛ اما تا هنوز کسی در پیوند بهاین موضوع، شناسایی نشدهاست.”
نقیبه بارکزی