جمعه 10 حمل 1403

آخرین اخبار

گشت‌زنی هواپیمای بی‌سرنشین ناشناس در آسمان قندهار

شفقنا افغانستان - منابع محلی در قندهار از گشت‌زنی...

طالبان ساخت قطعه چهارم راه آهن هرات-خواف را به یک شرکت روسی سپرد

شفقنا افغانستان - طالبان اعلام کرده‌اند که قرارداد ساخت...

طالبان در پسابند غور با حمله بر یک خانه دختری را ربودند

شفقناافغانستان- منابع محلی در غور می‌گویند‌ که طالبان یک...

طالبان 5 نفر را در قندهار در ملاءعام شلاق زدند

شفقناافغانستان- منابع محلی می‌گویند که طالبان پنج تن را...

طالبان ‏هفت نفر را در کابل و قندهار در محضر عام شلاق زدند

شفقنا افغانستان- دادگاه عالی طالبان از تطبیق حکم تعزیزی...

حباب ماهی، زشت ترین موجود دریایی+ویدئو

شفقناافغانستان _ ویدئو؛ عجایب خلقت/ حباب ماهی لقب زشت...

وزارت صحت غزه: آمار شهدا در نوار غزه به ۳۲۵۵۲ نفر افزایش یافت

شفقناافغانستان- وزارت صحت فلسطین امروز(پنج‌شنبه) تعداد قربانیان جنگ میان...

وقوع زلزله ۵.۱ ریشتری در مرز افغانستان و پاکستان

شفقنا افغانستان- مرکز زلزله‌نگاری امریکا از وقوع یک زمین‌لرزه...

خبرنگاران در تبعید: عبیدالله احمدی و رامین امیری هر چه زودتر باید از بند طالبان رها شوند

شفقناافغانستان- گروهی از خبرنگاران تبعیدی افغان در امریکای شمالی...

انستیتوت مطالعات استراتژیک استرالیا: طالبان در خصوص مبارزه با داعش و القاعده در افغانستان دروغ می گوید

شفقناافغانستان- انستیتوت مطالعات استراتژیک آسترالیا می‌گوید که ادعای طالبان...

ابراز نگرانی عفو بین‌الملل از نقض حقوق زنان و دختران درپی اخراج مهاجران افغان از پاکستان

شفقناافغانستان- سازمان عفو بین‌الملل می‌گوید که طرح بازگرداندن اتباع...

آغاز به کار اولین بانک اسلامی در اوگاندا

شفقناافغانستان- اولین بانک اسلامی در اوگاندا آغاز به کار...

فروش آیفون در بزرگترین بازار دنیا حدود 33 درصد کاهش یافت

شفقناافغانستان- فروش آیفون در چین در فوریه نسبت به...

وضعیت آب و هوای کابل و دیگر ولایات/ ۹ حمل 1403

شفقناافغانستان- ریاست هواشناسی طالبان از احتمال بارش باران در...

باران الماس در سیاره نپتون+ویدئو

شفقناافغانستان _ ویدئو؛ عجایب خلقت/ باران الماس در نپتون

پرچم عزا در حرم مطهر امام علی علیه‌السلام برافراشته شد+ تصاویر

شفقناافغانستان- در آستانه سالروز شهادت امام علی علیه‌السلام مراسم...

رییس کمیته روابط خارجی پارلمان آمریکا خواستار آزادی فوری یک شهروند آمریکایی از زندان طالبان شد

شفقناافغانستان- مایکل مک‌کال، رییس کمیته‌ روابط خارجی مجلس نماینده‌گان...

کرن دیکر:محدودیت‌های طالبان بر زنان شاغل سالانه یک میلیارد دالر برای افغانستان هزینه دارد

شفقناافغانستان-  کرن دیکر، کاردار سفارت امریکا برای کابل گفته...

نرخ مواد سوختی و غذایی در بازارهای کابل/ ٩ حمل ١۴٠٣

شفقناافغانستان- قیمت مواد سوختی و مواد غذایی در بازار...

نرخ پول افغانی در برابر ارزهای خارجی/٩ حمل ١۴٠٣

شفقناافغانستان- ارزش پول افغانی در برابر ارزهای خارجی در...

آغاز دوباره مذاکرات صلح دوحه با پیش شرط آتش‌بس؛ چرا طالبان طرف‌دار آتش بس شده‌اند؟

شفقناافغانستان – دور تازه‌ی مذاکرات صلح میان نمایندگان جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان آغاز هفته‌ی پیش رو در دوحه تدویر می‌یابد. این دور مذاکرات با توجه به‌شرکت رهبران رده‌اول سیاسی از کابل و چهره‌های تصمیم‌گیرنده‌ی طالبان، «تعیین کننده» دانسته می‌شود. اطراف درگیر زیر فشار فزاینده‌ی جامعه‌ی بین‌المللی به‌ویژه کشورهای منطقه، ایالات متحده امریکا، قطر و پاکستان، برای شرکت در دور جدید مذاکرات انعطاف و آماده‌گی نشان داده‌اند.

به نظر می‌رسد در کنار ترسیم نقشه‌ی راه موافقت‌نامه‌ی سیاسی، طرح تقسیم قدرت، تغییر و یا تعدیل قانون اساسی، آتش‌بس سه تا شش‌ماهه محور اصلی مذاکرات پیش رو میان نمایندگان با صلاحیت دو طرف باشد.

آتش‌بس خواست همیشگی حکومت افغانستان بوده، اما طالبان همواره با آن مخالفت کرده‌اند. حکومت افغانستان در تمام جلسات داخلی و بین‌المللی از طالبان خواسته که اگر به راه‌حل سیاسی ختم بحران در کشور پای‌بند و متعهد است، باید به آتش‌بس سراسری تن داده و به گفت‌وگوی معنادار حاضر شود. طالبان آتش‌بس را جز مهم، اما بند آخر آجندای مذاکرات میان افغان‌ها می‌دانستند. آنان بدین باور بودند که آتش‌بس به سود کابل است، چون رهبران دولت در کابل در قصرهای مجلل زندگی می‌کنند و ما در کوه و‌ دشت و بیابان در فضای رقت‌باری به سر می‌بریم. اکنون ظاهراً قضیه معکوس گردیده است. طالبان پس از پیش‌روی سریع و تعجب‌برانگیز در شمال، غرب، مرکز و جنوب افغانستان، متمایل به آتش‌بس کوتاه‌مدت گردیده‌اند. منابع مطلع می‌گویند که اکنون طالبان طرح آتش‌بس موقت را با نمایندگان کشورهای امریکا، قطر و شماری از کشورهای منطقه شریک ساخته‌‌اند.

چرا طالبان طرف‌دار آتش بس شده‌اند؟

نمایندگان طالبان در دوحه به لطف مشوره‌ی برخی کشورهای منطقه و آموزش‌ و تعلیم کشورهای اروپایی، به مذاکره کنندگان حرفه‌یی مبدل شده‌اند. این گروه با استفاده از روابط بحرانی و پرتشنج کابل با منطقه و جهان، همسویی بیشتری با کشورهای اثرگذار در مسایل افغانستان ایجاد کرده است. بنابراین، طالبان با پذیرفتن و یا ارایه‌ی طرح آتش‌بس، عملاً نشان می‌دهند که به مطالبات جهانی بی‌اعتنا نیستند. اما حقیقت این است که آن‌ها به دلایل زیر به آتش‌بس در ماه‌های آتی ضرورت دارند:

طالبان مدعی هستند که ۸۵ درصد قلمرو افغانستان را کنترل می‌کنند. دولت افغانستان این ادعا را بی‌اساس می‌خواند و باور دارد که طالبان کمتر از ۵۰ درصد جغرافیا را به دست آورده‌اند. اما موافقت روی آتش‌بس، ادعای طالبان را صحه گذاشته و مشروعیت می‌بخشد. طالبان بدین باور هستند که سهم سیاسی و مشارکت در قدرت با درنظرداشت اصل جغرافیا و حاکمیت برقلمرو درنظر گرفته شود.
طالبان با وجود این‌که به‌یک واقعیت سیاسی و نظامی غیرقابل انکار مبدل‌شده و وجبهه‌ی بین‌المللی یافته‌اند؛ اما در سطح داخلی هیچ‌گونه مشروعیت سیاسی، اجتماعی و حقوقی ندارند. آتش‌بس آن‌ها را به یک گروه مشروع تبدیل می‌کند و جامعه‌ی بین‌المللی را ملزم می‌سازد که همانند دولت بر سر اقتدار در کابل، با آنان نیز مراوده و رفتار نمایند. در واقع، با برقراری آتش‌بس در یک قلمرو دو حاکمیت مشروع مستولی می‌گردد. به همین دلیل، برخی رهبران سیاسی، آتش‌بس در مرحه‌ی کنونی را چیزی شبیه تجزیه‌ی کشور عنوان کرده‌اند.
طالبان اکثر ولسوالی‌های ولایات شمالی، غربی، جنوبی و حتا مرکزی را تصفیه کرده‌ و به مراکز شهرها نزدیک شده‌اند. آنان چنانچه پیوسته تأکید می‌کنند، قادر هستند مراکز برخی ولایات را به‌گونه فوری تسخیر کنند؛ اما به‌خوبی‌ می‌دانند که به هیچ صورت آماده حکومت‌داری، ارایه‌ی خدمات، تأمین نظم و امن عامه نیستند. آنها حتا قادر نیستند که برای مدت طولانی مراکز ولسوالی‌ها و ولایات را حفظ کنند. این گروه تاکنون تنها به جنگ و خشونت فکر کرده‌ و فرصت اندیشیدن به مرحله‌ی پسا اشغال ولایات را نداشته‌اند. آتش‌بس این فرصت را به طالبان فراهم می‌کند که تجدید قوا کنند؛ به جلب و جذب کادرهای اداری و خدماتی بپردازند؛ آماده‌ی گرفتن مسوولیت حکومت‌داری شوند و روابط و مناسبات منطقه‌یی و جهانی‌شان را تقویت نمایند. تعبیه‌ی قوا، مستحکم‌سازی پایگاه‌ها، بازبینی استراتژی نظامی با محوریت کاهش تلفات و آمادگی روی مرحله‌ی پسا تسخیر ولایات، آتش‌بس را به یک اولویت به طالبان تبدیل کرده است. در واقع، طالبان زمان می‌خرند. طالبان هرچه به مرحله‌ی گرفتن قدرت از راه نظامی و یا سیاسی نزدیک می‌شوند، متوجه می‌گردند که با فقدان ظرفیت و نیروی انسانی در سطوح مختلف روبرو هستند و با مرحله‌ی دشوار حکومت‌داری بیگانه هستند. این درحالی است که تجربه‌ی ناکام حکومت‌ مجاهدین را در پیش دارند و تلاش دارند سناریوی دهه ۹۰ تکرار نشود.
موقعیت دشوار کابل

آتش‌بس پیشنهادی کشورهای میانجی و طالبان، دولت افغانستان را در موقعیت دشواری قرار داده است. آتش‌بس خواست همیشگی کابل بود؛ اما اکنون وضعیت متفاوت است. در آن زمان، طالبان نزدیک به ۳۵ ولسوالی را تحت کنترل داشتند، اما اکنون بالاتر از ۲۰۰ ولسوالی را تسخیر کرده‌اند. در آن زمان، امریکا و متحدانش عملاً در کشور حضور داشتند.

با توجه به مراد طالبان از آتش‌بس، دولت به‌‌خوبی می‌داند که تن دادن به آتش‌بس موقت سه ماهه- شش ماهه خودکشی است. اما کابل در دام یک مسوولیت اخلاقی گیر مانده است. با توجه به میزان خون‌ریزی و کشتار جاری در کشور، آتش‌بس اولویت مردم افغانستان است. دولت با مخالفت‌کردن با آتش‌بس، عملاً در مقابل خواست‌جمعی قرار می‌گیرد. نکته‌ی دیگر این‌که کابل همواره از جامعه‌ی جهانی خواسته که به‌طالبان فشار آورند تا به آتش‌بس تن دهند. حالا مخالفت با آتش‌بس به معنای قرارگرفتن در برابر جامعه‌ی جهانی، کشورهای منطقه و سازمان‌های بین‌المللی و بشردوستانه است.

البته آتش‌بس شمشیر دو لبه است. به همان اندازه‌یی‌که طالبان می‌توانند از آتش‌بس بهره ببرند، دولت افغانستان هم – اگر اراده و نیت بقا، استمرار و حفظ نهادها و دست‌آوردها را دارد- می‌تواند از فرصت پیش‌آمده به‌خوبی استفاده کرده و به انسجام و هماهنگی بیشتر در رهبری و فرماندهی نیروهای امنیتی، اصلاحات در رهبری سیاسی و خدمات ملکی و روی دست گرفتن یک سری گام‌های دیپلوماتیک منطقه‌یی و جهانی بپردازد و موقعیت متزلزل خویش را تغییر داده و فضای عمومی و داخلی و بیرونی را به نفع برگرداند.

دولت می‌تواند در مذاکرات دوحه طرح مشروط آتش‌بس را پیش‌کش کند. آتش‌بس باید مشروط به یک موافقه سیاسی میان دو طرف باشد. طالبان نباید از آتش‌بس به حیث یک فرصت برای جنگ خونین دیگر استفاده کنند.

جدایی از این‌که چه گروه سیاسی- نظامی از آتش‌بس سود خواهد برد، مردم آواره و زخمی افغانستان برنده‌ی آتش‌بس هستند. جنگ ویرانگر و خونین جاری، مردم را از پای انداخته است. آنان به گرمی از این رویداد تاریخی استقبال خواهند کرد.

جمشید یما امیری- روزنامه‌نگار- کابل

اخبار مرتبط