شفقنا افغانستان-سرور دانش معاون رئیس جمهور با شرکت در محفل تجلیل از عاشورای حسینی که توسط دانشجویان کابل برگزار گردیده بود، خطاب به جوانان و تحصیلکردگان، اهل بیت پیامبر(ص) مخصوصا امام حسین(ع) را متعلق به همه احاد مسلمانان بیان کرد نه تنها شیعیان.
متن کامل بیانیه استاد سرور دانش معاون دوم رئیس جمهور در مراسم 8 محرم(تالار وزارت تحصیلات عالی- 27 سنبله 1397) به قرار زیر است:
…………
﴿بسم الله الرحمن الرحيم﴾
السَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللَّهِ الحسین وَ عَلَی الاَرواحِ الَّتی حَلَّتْ بِفِناَّئِکَ عَلَیْکَ مِنّی سَلامُ اللَّهِ ابداً ما بَقیتُ وَ بَقِیَ اللَّیْلُ وَ النَّهارُ وَ لاجَعَلَهُ اللَّهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنّی لِزِیارَتِکُمْ. اَلسَّلامُ عَلَی الْحُسَیْنِ وَ عَلی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ عَلی اَوْلادِ الْحُسَیْنِ وَ عَلی اَصْحابِ الْحُسَیْنِ.
برادر گرامی آقای خواجه عمری وزیر محترم، معینان و هیأت رهبری وزارت تحصیلات عالی، معینان و رؤسای ادارات دولتی، رؤسای پوهنتون های دولتی و غیر دولتی، علما، استادان، جوانان، محصلین گرامی، خانم ها و آقایان! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته.
در ابتدا فرا رسیدن ایام محرم و عاشورای حسینی را به همه مسلمانان و شما حضار گرامی و به همه آزادگان جهان تسلیت می گویم و به روان پاک شهدای کربلا و شهدای نیروهای دفاعی و امنیتی کشور و شهدای حوادث اخیر در کابل و ننگرهار و سایر ولایات درود می فرستم.
از وزارت تحصیلات عالی و پوهنتون های دولتی کابل و استادان و محصلان عزیز نیز تشکر می کنم که در مرکز آکادمیک کشور و در مرکز رهبری تحصیلات عالی افغانستان، مراسم بزرگداشت از مکتب امام حسین را برگزار کرده اند. زیرا به قول شاعر بزرگ ما علامه سید اسماعیل بلخی که خود از دست پروردگان مکتب عاشورا بود، مکتب امام حسین خود یک دانشسرا است و یک مکتب و آموزشگاه. پس بسیار بجا است که در دانشسرای کشور ما از این دانشسرای تاریخ بشریت تجلیل شود. علامه بلخی گفت: تأسیس کربلا نه فقط بهر ماتم است- دانشسرای و مکتب اولاد آدم است. از خیمه گاه سوخته تا ساحل فرات- تعلیم گاه رهبر خلق دو عالم است.
حضار گرامی!
با اغتنام از فرصت چند مطلب کوتاه را در رابطه به جایگاه امام حسین و اهل بیت پیامبر اسلام و همچنین چند نکته کوتاه را در رابطه با مسایل جاری کشور با شما بزرگوران در میان می گذارم.
در مورد نهضت عاشورا و قیام تاریخی امام حسین و شهادت آن بزرگمرد تاریخ و یارانش و همچنین رشادت ها، حماسه ها و مظلومیت های آنان مطالب زیادی را خوانده اید و شنیده اید. امروز می خواهم به مکتب امام حسین و یارانش از زاویه دیگری بنگریم که معمولا کمتر به آن توجه شده است. اولین نکته ای که در مقدمه باید یادآور شوم این است که امام حسین تنها یک فرد نبود که در یک مقطعی از تاریخ یک حرکت بزرگ سیاسی اصلاحی و آزادیخواهانه را رهبری کرد و در این راه از جانش گذشت، بلکه او یک حلقه از حلقات به هم پیوسته یک فرهنگ و یک مکتب بزرگ انسانی بود؛ مکتبی که دارای ابعاد گسترده فرهنگی، فکری، اخلاقی و اجتماعی است. امام حسین یک عضو از یک خانواده بزرگی بود که نسبت نزدیک با پیامبر اسلام داشت و در تاریخ و فرهنگ اسلام این مجموعه به نام «اهل بیت پیامبر» نامیده می شود. در رأس اهل بیت پیامبر، علی و فاطمه و حسن و حسین و فرزندان آنان قرار داشتند. باید ببینیم که اهل بیت پیامبر چه خصوصیات و ویژگی هایی داشتند و از چه روش و منش و اندیشه و رفتاری برخوردار بودند؟
در این رابطه مباحث مفصلی وجود دارد که فرصت طرح همه آن ها را نداریم و تنها چند نکته ای را که برای زندگی امروز ما مسلمان ها و ما مردم افغانستان الهام بخش و آموزنده است مطرح می کنم.
اول- اهل بیت پیامبر محور وفاق امت اسلامی است. بر عکس تصور برخی از افراد، اهل بیت اختصاص به شیعیان ندارد و اصولا در آن روزی که مقوله اهل بیت مطرح شد، در دنیای اسلام، شیعه و سنی و فرقه های مذهبی وجود نداشت. برای بار نخست اصطلاح اهل بیت در زمان حیات پیامبر و در قرآن شریف مطرح شد. انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا (احزاب/ 33) یعنی خداوند می خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملا شما را پاک سازد. در یک آیه دیگر هم آمده است: قل لا اسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی (شوری/23) یعنی بگو: من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی کنم جز دوست داشتن نزدیکانم. برخی گفته اند که منظور از قربی و نزدیکان در این آیه اهل بیت است. در همه روایات شیعه و سنی و در کتاب های معتبر حدیث آمده است که ولا و محبت اهل بیت پیامبر بر همه مؤمنین فرض و در حقیقت جزء ایمان است و هیچ مسلمانی نمی تواند خود را مسلمان واقعی بداند مگر این که باید به اهل بیت پیامبر احترام و محبت داشته باشد. در کتاب های حدیث از ام المؤمنین عایشه نقل شده است که کسی از ایشان پرسید که: من کان احب الناس الی رسول الله (ص)؟ قالت: فاطمه. آن شخص پرسید که: هذه من النساء. و من الرجال؟ قالت: زوجها علی. به گفته ام المؤمنین عایشه محبوب ترین افراد نزد رسول الله این دو زوج یعنی فاطمه و شوهرش علی هستند. همچنین پیامبر در باره فاطمه فرمود: فاطمه ام ابیها. فاطمه بضعه منی، من احبها فقد احبنی و من ابغضها فقد ابغضنی. همچنین این روایت را محدثین شیعه و سنی نقل کرده اند که پیامبر فرمود: حسین منی و انا من الحسین و رحم الله من احب حسینا. و یا فرمود: الحسن و الحسین سیدا شباب اهل الجنه.
بنا بر این اهل بیت پیامبر که امام حسین یکی از مصادیق بارز آن است، محور وفاق همه امت اسلامی است. هیچ شیعه افراطی حق ندارد که محبت اهل بیت را منحصر به شیعه بداند و هیچ سنی افراطی حق ندارد که با اهل بیت پیامبر و با امام حسین و مکتب او خصومت و عداوت داشته باشد. به همین جهت بسیار اشتباه است که مراسم عاشورا را تنها مختص به شیعیان بدانیم. امروز در سراسر دنیا و همه مسلمانان روز عاشورا را گرامی می دارند و از شهدای کربلا تجلیل می کنند.
دوم- اخلاق کریمانه و تأکید بر ارزش های انسانی از ویژگی های مهم اهل بیت است. اهل بیت پیامبر مصداق بارز مهر و عطوفت، مردانگی و آزادگی، سخاوت و دلیری و عدالت و انصاف بودند. امام علی زمانی که ترور شد و فرق مبارکش توسط شمشیر زهرآگین یکی از خوارج افراطی یا داعشیان آن زمان، ابن ملجم مرادی شکافته شد، به فرزندانش سفارش کرد که اگر من زنده ماندم خودم در باره او تصمیم می گیرم، اما اگر وفات کردم بهتر آن است که قاتلم را عفو کنید و اگر هم قصاص کردید فقط یک ضربت شمشیر بزنید و وقتی که برای امام علی در بستر بیماری شیر آوردند، گفتند از این شیر به ابن ملجم هم بخورانید. امام حسین زمانی که در نزدیک سرزمین کربلا در محاصره گماشتگان ابن زیاد یعنی سپاه حر قرار گرفت و احساس کرد که سپاهیان حر همه تشنه هستند به یارانش دستور داد که به آنان یعنی به دشمنانش آب دهند و هنگامی که او برای ادای نماز به جماعت ایستاد حتی حر و سپاهیانش نتوانستند عظمت و احترام را نادیده بگیرند و آمدند به او اقتدا کردند. اما سپاه ابن زیاد و ابن سعد در کربلا برای چند شبانه روز آب را بر حسین و یارانش بستند و اجازه ندادند که حتی به کودکان شیرخوار آب برسد. امام حسین در شب عاشورا یعنی آخرین شب عمرش، یارانش را فراخواند و در یک خطبه مفصل گفت که من بیعت خود را از شما برداشتم. دشمن تنها من را می خواهد. شما آزاد هستید از این معرکه خود را نجات دهید و حتی اگر از من می شرمید از سیاهی و تاریکی شب استفاده کنید و بروید. یعنی که امام حسین هیچ چیزی را بر دوستان و یارانش و حتی خانواده اش تحمیل نمی کند و اجازه می دهد که آنان آگاهانه و با رضا و رغبت، مسیر و سرنوشت خود را انتخاب کنند. زیرا همه اهل بیت مخصوصا امام حسین آزادی و انتخاب را یک عنصر ارزشمند انسانی می داند. در روز عاشورا زمانی که سپاهیان دشمن بر خیمه گاه امام حسین و بر خانواده او یورش بردند، او با صدای بلند این جمله جاویدانه تاریخ را فریاد کرد که: یا شیعه آل ابی سفیان ان لم یکن لکم دین و کنتم لاتخافون المعاد فکونوا احرارا فی دنیاکم. همه آنچه گفته شد یک نمونه کوچکی از اخلاق کریمانه اهل بیت و مهر و بزرگواری آنان است.
سوم- مدارا و تساهل و رعایت وحدت مسلمین و احترام به وفاق و همگرایی مردم و صلح طلبی و پرهیز از جنگ و خونریزی، ویژگی دیگر سیاسی و فکری اهل بیت است. اهل بیت حتی با مخالفین فکری و سیاسی شان با مدارا برخورد می کردند. علی حتی در زمان خلافت و اوج قدرتش به مخالفینش اجازه می داد که آزادانه بر ضد او شعار بدهند و دیدگاه ها و نظریات خود شان را مطرح کنند. برای اهل بیت حفظ وحدت مسلمین و همبستگی جامعه اسلامی یک اصل بود. اهل بیت هیچگاه و در هیچ دوره ای بین صفوف مسلمین نفاق افکنی نکرده و اختلاف را دامن نزده اند. امام علی در طول 25 سال از سال 11 هجری تا سال 35 هجری (سه سال دوره خلیفه اول از 11 تا 13 هجری و ده سال دوره خلیفه دوم از 13 الی 23 هجری و دوازده سال دوره خلیفه سوم از 23 الی 35 هجری) با این که یاران و پیروانش او را شایسته تر از دیگران و مستحق تر به خلافت می دانستند اما او نه تنها لب فرو بست و به گفته دکتر شریعتی برای وحدت مسلمین سکوت کرد، بلکه در طول آن 25 سال از بهترین و دلسوزترین مشاوران هر سه خلیفه بود و هیچگاه خود را اپوزیسیون حکومت ندانست و به تضعیف و تخریب نظام اسلامی نپرداخت.
بعد از امام علی، امام حسن فرزندش با این که مردم کوفه با ایشان بیعت کرده بود اما هنگامی که معاویه خلافت ایشان را نپذیرفت و جنگ پیش آمد، امام حسن برای جلوگیری از نفاق و تفرقه بین مسلمین و جلوگیری از خونریزی بیشتر با معاویه صلح کرد و دست از خلافت و حکومت برداشت. امام حسین هم مجبور به قیام شد. او نه جنگ طلب بود و نه جنگ را آغاز کرد. جنگ کربلا بر او تحمیل شد. اما او در دامن خانواده ای تربیت شده بود که نمی توانست ذلت را بپذیرد و با یک ظالم بیعت کند، ولی یزید می خواست که او یا بیعت کند و یا کشته شود. امام حسین حتی در آخرین روزهای قبل از عاشورا با ابن سعد مذاکره کرد. عمر سعد پس از این مذاکرات به ابن زیاد در کوفه نوشت: از حسین پرسیدم چرا به این جا آمده ای؟ گفت: مردم این شهر از من دعوت کردند که نزد آنان بیایم. حالا اگر شما نمی خواهید برمی گردم به مکه یا سرزمینی غیر از حجاز و عراق. ابن زیاد گفت: حالا که در چنگال ما افتاده، می خواهد خود را خلاص کند ولی چنین چیزی ممکن نیست. او به ابن سعد دوباره نوشت که: کار را بر حسین سخت بگیر و آب را به روی او و یارانش ببند مگر این که حاضر شوند که با شخص من به نام یزید بیعت کنند. مؤرخین نقل کرده اند که حتی تا نخستین ساعات روز عاشورا نیز امام حسین کوشید که جلو جنگ را بگیرد. در متن یکی از خطبه های امام حسین در آن لحظات پراضطراب چنین آمده است:
«مردم شتاب مکنید! سخن مرا بشنوید! من خیر شما را می خواهم! من می خواهم به شما بگویم برای چه کاری به سرزمین شما آمده ام! اگر سخن مرا شنیدید و انصاف دادید و دیدید من درست می گویم، این جنگ که هر لحظه ممکن است درگیرد، از میان برخواهد خاست. اگر به سخن من گوش ندهید، اگر به راه انصاف نروید، زیان آن دامنگیر شما خواهد شد. مردم می دانید من کیستم؟ می دانید پدر من کیست؟ آیا کشتن من بر شما رواست؟ و آیا رواست حرمت مرا درهم بشکنید؟ مگر من پسر دختر پیغمبر شما نیستم؟ مگر پدر من وصی پیغمبر و پسر عموی او و نخستین مسلمان نیست؟ آیا این حدیث را شنیده اید که پیغمبر در باره من و برادرم گفت این دو فرزند من دو سید جوانان اهل بهشتند؟ اگر گفتار مرا راست می دانید چه بهتر. به خدا تا خود را شناخته ام دروغ نگفته ام و اگر گمان می کنید من دروغ می گویم، هنوز از اصحاب محمد(ص) چند تن زنده اند می توانید از آن ها بپرسید. آن ها به شما خواهند گفت که آنچه می گویم درست است. مردم به چه مجوز شرعی می خواهید خون مرا بریزید؟… مردم من خیرخواه شما هستم. من برای تفرقه افکنی نیامده ام. همه مرا می شناسید. می دانید من دروغگو نیستم. شما چرا می خواهید مرا بکشید؟ چه کسی این حق را به شما داده است؟»
این سخنان امام حسین از جهت التماس برای رهایی از دشمن و ترس از کشته شدن نیست، بلکه نشان دهنده روح بلند خیرخواهی و صلح طلبی امام و پرهیز او از خونریزی و خشونت است. بدین ترتیب باید گفت که هیچ یک از ائمه اهل بیت پیش قدم در جنگ ها نبوده اند و همواره کوشیده اند که جلو تفرقه و خونریزی را بگیرند. آیا هیچگاه کسی شنیده و یا در کدام کتاب تاریخ نقل شده که یکی از امامان اهل بیت کسی از مسلمانان و از اهل قبله را به دلیل اختلاف فکری تکفیر کرده باشد؟ چیزی که امروز برای برخی از مسلمان نماها بسیار سهل و آسان شده که برادر مسلمان خود را نه تنها تکفیر می کند بلکه به آسانی کشتن و سربریدن او را مجاز اعلان می کند.
بنا بر این بر هر کسی که امروز هم خود را پیرو مکتب اهل بیت می داند لازم است که بیش از هر کسی دیگر بر حفظ وحدت و وفاق و تأمین صلح و برادری بین مسلمانان تلاش کند. من از جلالت مآب رئیس جمهور و از جلالت مآب رئیس اجرائیه و همچنین از بزرگانی مانند جناب استاد سیاف و استاد خلیلی رئیس شورای عالی صلح تشکر می کنم که با درک شرایط کشور همیشه و در هر مناسبتی بر حفظ وحدت ملی و تأمین صلح تأکید می کنند و از رخنه نفاق و تفرقه بین مردم افغانستان هشدار می دهند.
برای شما حضار گرامی و مردم مسلمان و متدین افغانستان و شما جوانان پیرو مذهب جعفری و مذهب حنفی باید اضافه کنم که امام جعفر صادق و امام اعظم ابوحنیفه هر دو در یک عصر می زیستند. سال تولد هر دو به قولی سال 80 هجری است و وفات هر دو هم سال 148 و 150 هجری است. هردو در کوفه و بغداد حوزه تدریس و تعلیم داشتند. راوی می گوید که در کوفه بودم و از چهار هزار نفر می شنیدم که همگی می گفتند: قال الصادق یعنی امام صادق در کوفه چهار هزار شاگرد داشته است و همچنین امام ابوحنیفه بزرگترین مدرسه را رهبری می کرد. این دو شخصیت بزرگ دینی و علمی گاهی با هم مناظره و گفتگوی علمی هم داشتند اما علی رغم برخی از اختلاف های فکری هیچگاه و در هیچ حدیثی از شیعه و سنی کسی ندیده و نشنیده که این دو پیشوای بزرگ فقهی به یکدیگر با دید بی احترامی نگریسته باشد چه رسد از تکفیر و توهین. بیایید امروز شما جوانان پیرو امام صادق و امام ابوحنیفه از این دو پیشوای خود تبعیت کنید و در صنوف دانشگاه ها و فاکولته ها در کنار هم علم بیاموزید و در فضای آزاد و دوستانه با هم گفتگوی علمی داشته باشید و مظهر مدارا و بردباری و وحدت و همدلی باشید و با این سیره و رویه خود مشت آهنینی بکوبید بر دهن همه کسانی که می خواهند بین ما افراطیت را ترویج کنند و یا تفرقه ایجاد کنند و وحدت ملی و مذهبی ما را خدشه دار بسازند.
چهارم- ویژگی چهارم در سیره سیاسی ائمه اهل بیت، بیعت و رضایت مردم به عنوان تنها شیوه درست حکومتداری و کسب قدرت سیاسی است. هیچ یک از پیشوایان اهل بیت هیچ گاه کوشش نکرده است که از طریق زور قدرت سیاسی را به دست بگیرد. امام علی به عنوان خلیفه چهارم زمانی به قدرت رسید که مردم با او بیعت کردند. امام حسین هم با این که در یک جنگ نابرابر به شهادت رسید اما این هرگز به این معنی نبود که امام حسین بخواهد از طریق زور و غلبه حکومت و قدرت را به دست بگیرد. اسلام با تأکید بر بیعت و شورا در 15 قرن پیش در قلمرو خود تهداب دموکراسی و مردم سالاری را گذاشت. در آن زمان انتخابات و رفراندوم به مفهوم امروزی غیر قابل تطبیق بود. اما شورا و بیعت تنها میکانیزمی بود که از آن طریق می شد رضایت و قناعت مردم را به دست آورد.
حضار گرامی!
امروز نیز مردم افغانستان بر اساس سیره سیاسی پیشوایان دین و هم بر اساس تجربیات تلخ چهل سال پسین زندگی اجتماعی خود و هم بر اساس قانون اساسی کنونی کشور، برای تنظیم زندگی مسالمت آمیز سیاسی خود، هیچ راهی و هیچ بدیلی جز انتخابات ندارد. روزی که دروازه رأی دادن و انتخابات به روی مردم بسته شود، همه راه های زندگی صلح آمیز نیز بسته خواهد شد. امروز نه تأخیر و تعویق انتخابات معقول است و نه شعارهای بی معنای اداره موقت و لویه جرگه. بزرگان سیاسی ما نباید کوشش کنند که مانند همیشه تاریخ، ما را به عقب برگردانند و در تداوم ثبات و پیشرفت کشور، انقطاع ایجاد کنند و بازهم پروسه دولت سازی را از صفر آغاز نمایند. به همین جهت به صراحت می گوییم که بستن دفاتر کمیسیون انتخابات، از طرف هر کسی و هر گروهی که باشد، یک حرکتی بر خلاف مصالح عمومی و نقض صریح حقوق اساسی شهروندان و حکم قانون اساسی و تشبث بیهوده در برابر مردم سالاری و سرنوشت عمومی جامعه است. اپوزیسیون حکومت و یا آن هایی که روز با حکومت هستند و شب با اپوزیسیون و یا بر عکس، روز با اپوزیسیون هستند و شب با حکومت، همگی باید بدانند که در مقابل حکومت هر نوع انتقاد و اعتراضی که دارند مجاز هستند و حکومت هم تاب شنیدن همه انتقادات را دارد اما انتقاد بر حکومت، غیر از به گروگان گرفتن سرنوشت تمام مردم افغانستان است. انتخابات یک پدیده حکومتی نیست. انتخابات مربوط به رئیس جمهور و رئیس اجرائیه نیست. یک پروسه ملی و حتی یک وجیبه و مسئولیت کلان ملی و مربوط به سرنوشت یکایک شهروندان کشور است و هر نوع اخلال در مقابل آن خیانت به ملت بزرگ افغانستان است.
مطلب مهم دیگری که در همین رابطه قابل طرح است زمزمه ای است که توسط برخی از حلقات سیاسی و مخصوصا از طرف جمعی از وکلای ولسی جرگه در مورد لغو یا بازنگری پیمان امنیتی افغانستان و آمریکا بلند شده است. به راستی نمی دانیم این اشخاص در آسمان هستند یا در زمین زندگی می کنند؟ آیا از چالش ها و واقعیت های امنیتی و اقتصادی جامعه و کشور خود باخبرند یا در عالم خیال به سر می برند و یا عقده بر علیه حکومت آنان را وادار ساخته که همه کشور را دو دستی به دشمنان این مرز و بوم تسلیم کنند؟ طبق ماده 81 قانون اساسی، هر عضو شورای ملی در موقع اظهار رأی باید مصالح عمومی و منافع علیای مردم افغانستان را مدار قضاوت قرار دهند و نه دیدگاه ها و منافع شخصی و سیاسی خود را. از ولسی جرگه افغانستان که خود تصویب کننده بودجه ملی کشور است و از ظرفیت ها و خلاءهای اقتصادی و امنیتی کشور به خوبی آگاه است، بسیار بعید است که به خاطر رقابت های سیاسی، منافع ملی کشور را نادیده بگیرد، آن هم در باره پیمانی که یک پشتوانه بزرگ بین المللی برای کشور ما محسوب می شود و نمایندگان مردم در لویه جرگه عنعنوی هم آن را تأیید کردند و خود شورای ملی هم آن را به تصویب رسانید.
حضار گرامی! جوانان و محصلین عزیز!
آنچه در شرایط حساس کنونی کشور بسیار مهم است، آگاهی و بیداری شما و نقش بی بدیل شما در تعیین سرنوشت مردم تان است. نسل جوان آگاه و تحصیل یافته ما امید امروز و فردای وطن است. نسل جوان ما باید افغانستان شمول بیندیشد و خود را در تارهای عنکبوتی جهل و جور و جمود و تعصب و نفرت پراکنی های قومی و مذهبی و زبانی محصور نسازد و از وحدت ملی و هویت ملی و فرهنگ ملی خود و از ارزش های انسانی و دستاوردهای فصل نوین کشور و از مردم سالاری و حاکمیت قانون و عدالت و منافع ملی، شجاعانه و مسئولانه پاسداری نماید. شما جوانان و دانشجویان عزیز باید کمر همت را محکم ببندید. با تمام نابسامانی ها و کجروی ها مبارزه کنید. شما مدیران و رهبران آینده کشور هستید. قدرت سیاسی در انحصار هیچ شخصی و میراث پدری هیچ کسی نیست. دوره امیرزاده ها و شاه زاده ها و خان زاده ها و آغا زاده ها و اشراف زاده ها سپری شده و هر پسر و دختر غریب و نادار ما و هر فرزند دهقان و کارگر ما و هر روستا زاده و فقیرزاده ما از دورترین نقاط کشور و از هر قوم و زبانی که باشد می تواند هم به مکتب و پوهنتون برود و هم با برخورداری از تحصیل و تخصص و شایستگی، رهبر و رئیس جمهور و وزیر و مدیر شود.
با درود به روان پاک شهدای کربلا و شهدای مظلوم افغانستان و با تشکر از توجه شما
السلام علیکم و رحمت الله و برکاته.
